InfoHub Logo

Árkim óziniń, qalaı úılengenin aıtyp jatty. Kezek býryl bas jýrnalıs Bekádilge keldi.

— Soǵystan kelgen betim, boıdaqpyn, - dep bastady Bekádil, — jastar gazetinde tilshi bolyp isteımin. Mezgil avgýst aıynyń aıaq kezi. Almaty — Moskva júrdek poezymen ońtústiktiń Sh. deıtin stansıasyna kelip, túse qaldym.

Sh. aýdany mal ósirýden Qazaqstan boıynsha aty shyǵyp dúrildep tur. Ozat malshylardyń ómirinen ocherk jazbaqshymyn. Buryn munda bolǵan emespin, birinshi ret kelýim.

Mezgil keshki ýaqyt. Kúni boıy sirkirep aq jaýyn jaýǵan. Qazir de basylmaı, búrkińkirep tur. Aýa syz, bulyńǵyr. Bylaıǵy jerdiń mıy shyǵyp jatsa kerek, al stansıa basy asfalttalǵan, saz emes. Biraq jańbyr sýy kólkip shylqyp jatyr. Galoshym da joq edi, sýdyń moldaý jerlerinen amaldap aıaǵymdy óksheleı basam.

Sol aradaǵy jurttan surastyrsam, aýdan stansıasy basynda emes, budan jeti kılometr jerde eken. «Oǵan qalaı barýǵa bolady?» — dep edim. Bilegine qyzyl baılaǵan temirjolshy:

— Ana ketip bara jatqan jurtty kórdińiz ba? Solardyń sońynan ilesseńiz, sonaý murjasy kóringen úı ashana, soǵan barasyz. Sol jerde avtobýs toqtaıtyn aıaldama bar, — dep jón siltedi.

Álgige raqmet aıttym da, shubyryp ketip bara jatqan on shaqty adamnyń sońynan ilesip jóneldim. Joldyn batpaǵy mı bolyp jatyr. Galoshsyz botınkamnyń myqtap sorlaıtynyn sezsem de, isterge amalym joq. Ózi onshalyq jańa da botınka emes edi. Áýeli qorqyńqyrap basyp, amaldap kórmek boldym. Biraq budan eshteńe shyǵatyn emes. Odan soń ne bolsa da boldy ǵoı degen oımen batyldana adymdap júrip kettim.

Bir kezde aldymda ketip bara jatqan jurt ıirilip, bógelip qaldy. Sóıtsem álgi arada eni eki metr shamasy, jaǵasy túıetaıly aryq bar eken. Kópir eshteńesi joq. Jurt amaldap sekirip jatyr. Qarttaý bir adam aryqtyń ishine taıyp jyǵylyp, ústi basyn ońdyrmaı bylǵap alady.

Men jetkenge deıin aryqtan ótip bolmaǵan bir ǵana áıel qaldy. Bip qolynda sakvoıajy, ekinshi qolynda qomaqtylaý miri bar. Qalaı sekiretinin bilmeı qınalyp qorynshaqtap tur. Ústinde plashy, aıaǵynda keń qonysh botıy bar.

Qoryqpańyz! Sekirińiz! — dedim qasyna kelip. Áıel maǵan jalt qarady:

— Oı, sekire alatyn emespin. Sýǵa qulaıtyn shyǵarmyn.

Áıel jap-jas kelinshek eken. Tulǵasy syrt jaǵynan jýandaý kóringenge jasamystaý bolar dep jobalap edim, joq ózim quralyptas.

— Olaı bolsa men sizge járdemdesip jibereıin, áýeli nárselerińizdi berińiz, — dedim. Áıel nárselerin berdi. Ózimniń tıtimdeı ǵana shamadanym bar. Tez yrǵyp, arǵy jaǵaǵa top ete qaldym. Áıel súıingen daýyspen:

— Oı, siz elikshe sekiredi ekensiz, — dedi.

Nárselerdi ármenirek shópteýin bir jerge aparyp qoıdym da, qaıtyp kelip, áıelge qaıys belbeýdiń bir jaǵyn usyndym.

— Mynadan myqtap ustańyz. Aırylyp qalyp júrmeńiz. Qane, sekirińiz!

Áıel túıilip, batyl sekirdi. Men de tez tartyp, pármenimmen julyp ákettim. Jerge túsip úlgergenshe qoltyǵynan shap berip ustap ta aldym. Ap-aýyr tyǵyz denesi menimen qaýysha kelip, dik ete qaldy.

Oı, raqmet, kóp jasańyz, siz bolmaǵanda men sekire almaıtyn edim. Ana jaqtaǵy kópirdi aınalatyn edim, — dep, áıel súp súıkimdi qońyr daýysymen maǵan alǵys aıtyp jatyr.

Ekeýimiz qatarlasa júrip kettik. Aıanar túgim qalǵan joq. Aqaýly botınkalarym isherin iship, jerin jep, «toıyp» alǵan. Aıaǵym shylq - shylq, ústimde plash emes, kúzdik palto. Sý sińgen saıyn aýyrlap barady.

Jurt avtobýsqa jaıǵasyp otyryp alǵan eken. Kádimgi kishkene avtobýs. Áıelge jol berip, aldymen kirgizdim. Art jaqtaǵy uzynsha oryn bos. Áıel soǵan túkpirleı otyryp jatyp: Otyryńyz, — dep, qasynan maǵan oryn nusqady.

Shamnyń jaryǵynan áıeldiń júzin anyqtap baıqap aldym. Skrgek pishindi súp - súıkimdi qara tory kelinshek. Betiniń ár jerinde sıa shashyraǵan tárizdi noqat - noqat sekpili bar. Onysy ózine bir túrli jarasyp turatyn tárizdi.

Jón surastyq.

— Osynda turasyz ba?

— Osynda turamyn. Ózińiz qaıdan kelesiz?

— Komandırovkaǵa kele jatqan gazet qyzmetkerimin, — dedim.

— E-e, — dedi.

— Munda qonaq úıi bar ma?

— Bar.

Biz aýdan ortalyǵyna kelgende, qas qaraıyp ta ketti. Qonaq úıdiń qaıda ekenin kelinshek maǵan túsindirip, nusqap jiberdi. Kósheniń batpaǵy tolarsaqtan keledi. Jaýyn sirkirep qaıta kúsheıdi. Itim shyǵyp, ázer jettim. Eti ǵana bólmeli shaǵyn úı eken. Adam lyq toly. Kókala tútin.

— Ózińiz kórip tursyz ǵoı. Birde-bir bos oryn bolsa buıyrmasyn, on adamdyq qonaq úıde on bes adam jatyr. Aıaq basar jer joq, — degen sózdermen qarsy aldy kútýshi áıel.

Aıtqanynyń bári ras. Ári temeki tútininen tunshyǵyp ólip baram. Kúni boıy kýpedegi úsh temekishiniń ortasynda qaqalyp shashalyp ázer shydap edim. Endi tipti myna úıde bos oryn bolǵan kúnniń ózinde de tóze alatyn emespin.

Qonaq úıdegi áıelden aýatkom keńsesiniń qaıda ekenin surap aldym da, tysqa shyqtym. Sonda baryp, ózimniń kim ekenimdi aıtyp, aýasy taza, jyly kabınetterdiń birinde, dıvannyń. ústinde bolsa da túnep shyqsam, sol rahat bolar degen oıǵa keldim.

Jaýyn áli basylmaǵan. Kóshe qarańǵy. Úılerdiń terezelerinen sham jaryǵy bozǵyldanyp áreń jyltyrap kórinedi. Kóshede birli-jarym atty — jaıaýly adamdar ushyrasady. Solardan suranǵyshtap otyryp aýatkom keńsesi delinetin temir shatyrly aǵash úıge keldim.

Esigin tartsam berik. Tarsyldatyp uryp edim, eshkim ún qatpady. Bul tárizdi úlken keńseniń kúzetshisi bolmaýy múmkin emes, kúzetshi bir jaqqa ketken bolar degen oımen bıik basqyshtyń ústinde tosyp turdym.

Mańdaıshanyń ústińgi jaǵyna sham ornatylǵandyqtan bul ara jaryq. Ári jaýyn tambaıtyndaı qalqıma birdeńesi bar.

Aıaq sý, ústim de sý, ózimnen ózim jırenip, berekem qashyp - aq tur. Bar armanym ishke tezirek kirip sheshinip jan shaqyrý.

Kenet úı buryshynyń tasasynan bireýdiń kele jatqan aıaq dybysy estildi. Kúzetshi osy bolsa ıgi edi dep, qýanyp qaldym. Sóıtkenshe bolmady, bir áıel shyǵa keldi. Tanı kettim. Álginde avtobýsta ózimmen birge kelip túsken kelinshek. Meni kórip ol da irkilip toqtaı qaldy.

— Nemene, qonaq úıdi taba almadyńyz ba?

— Joq, men boldym onda, qonaq úıde oryn joq eken.

— Iá, endi munda neǵyp tursyz?

Keńsege túnep shyǵaıyn desem, berik tur. Eshkim dybys bermeıdi. Sirá, kúzetshisi bir jaqqa shyǵyp ketse kerek.

— Tanys eshkimińiz joq pa edi?

— Joq.

— Keńsege túneımin degenińiz neleý eken...— dep, áıel meniń túrime bastan - aıaq qarap aldy, — onda, júrińiz bizdikine túnep shyǵyńyz, — dedi.

Qamqorlyǵyńyzǵa myń raqmet, — dedim de, áıelge ilesip berdim. Oıymda eshteńe de joq. Semály, úıli - barandy adam bolar. Meniń túrimdi kórip, aıap, qonaqjaılyq kórsetip jatqan shyǵar dep oıladym. Áıeldiń pıǵyly, shynynda da osy bolýǵa kerek. Ol meni mańdaıshasynda «Sh. aýdandyq kitaphana» degen jarnamasy bar bir úıge ertip keldi.İrgesi ashyq verandanyń qaq ortasyna tóbege ornatylǵan jalǵyz sham áreń jyltyrap janyp tur. Úıdiń eki esigi bar eken. Onyń bipin soıyldaı beldeý temirmen kóldeneń bastyryp, shoqpardaı qara qulyp ilip qoıǵan. Ol, sirá, kitaphanaǵa kiretin esik bolsa kerek. Al ekinshi esiktiń syrtyna kókshil kleenka qaptalǵan. Áıel qaltasynan kilt aldy da, osy esiktiń ishki qulybyn ashty.

Álginde jolda kele jatyp áıeldiń aty-jónin, qaıda isteıtinin suraǵam. Atym Naǵıma, kitaphanada isteımin degen. Iapyr-aý, bul munda jalǵyz tura ma?.

Áıel kirip, shyrt etkizip sham jaqty. Sodan soń maǵan:

— Kirińiz, — dedi.

Kirdim. Aınadaı jarqyraǵan syrly eden, taza alasha, Batpaq - batpaq bolǵan botınkalarymdy sol arada sheship qaldyrdym. Paltomdy da sheship ilip qoıdym. Bul ózi o basta úlkendeý bir ǵana bólme eken. Sonyń aldyńǵy jaǵyn jarym - jartylaı bólip, yqshamdap aýyz úı tárizdendirip qoıǵan. «Qane, tórletińiz, joǵary shyǵyńyz», — dep, Naǵıma báıek bolyp jatyr.

Tór jaqqa óttim. Múlikteri jupyny bolǵanymen tap-taza, Eki tósek jáne bir dıvan tur. Tósektiń biri balanyńki. Ortadaǵy dóńgelek stoldyń ústinde birneshe gazet, «Ogonektiń» jańa nómeri jatyr.

Mine Naǵıma da syrt kıimin sheship, ilip qoıyp, beri qaraı keldi. Kóz toıattaıtyndaı áp -ádemi tulǵasy bar. Men keshirim ótindim de, onyń kimmen turatynyn suradym. Naǵıma kúlimsirep:

— Ózim turamyn.Jáne qyzym bar, — dedi.

— Al joldasyńyz?

Joldasym bólek turady.

Bul suraǵym orynsyzdaý boldy ma dep te oılap qaldym. Óıtkeni Naǵımanyń júzinen kúıeýi týraly áńgimeleýdi qalamaıtyndaı salqyn kóleńke baıqalyp qaldy.

Sońynan áńgimelesip otyryp bildim. Naǵımanyń bes – altyǵa kelip qalǵan qyzy, osy mańdaǵy bir kolhozlda turatyn qart áke – sheshesi bar eken. Keshe bular qarttarǵa qonaqqa barypty da qyzy sonda qalypty.

Shaı ishtik. Shaıdan keıin Naǵıma maǵan dıvanǵa jaqsylap tósek salyp berdi de:

— Sharshaǵan bolarsyz. Jatyp dem alyńyz, — dedi. Ózi ydys-aıaq jıǵan bop aýyzǵy kishkentaı bólmege shyǵyp ketti.

Shaıǵa toıyp, jylynyp, esti jıyp alǵannan keıin kóńil qurǵyr qýnań-qýnań etedi. «Naǵıma ózi qaıda jatar eken?» deımin. Myna meniń qarsymdaǵy tósegime kelip jatýǵa tıis. Basqa jatatyn jeri joq. Tysqa shyǵyp keldim de, teris qarap jatyp qaldym. Syrtta jaýyn basylyp, aspan jarqyrap shyǵyp keledi eken. Tarap bara jatqan alashabyr bulttyń arasynan terezege birde jap - jaryq bolyp, birde kúńgirttenip aı sáýlesi túsedi.

Bir kezde Naǵıma da beri kirdi. Shamdy óshirdi. Aı jaryǵy túskendikten úı ishi ala kóleńke. Uıyqtamasam da uıyqtaǵandaı bolyp, biraq kózimdi baqyraıtyp ashyp jatyrmyn. Tósektiń jumsaq setkasy syqyrlap, qulaǵyma Naǵımanyń sheshingen sybysy keledi. Túıme aǵytqany, shulyq sypyrǵany — bári túgel estilip, onyń ár qımylyn kóńilimmen kórip, bilip jatyrmyn. Mine, ol da jatyp qaldy.

Men jalpy, jasymnan uıqyshyl adammyn. Tósekke basym tıisimen qor ete qalam. Al endi kózim ilinseńshi? Uıqym shaıdaı ashyldy da ketti. Oıymda da, kózimniń aldynda da Naǵıma. Álginde shaı ústinde eptep qaljyń - qaqpaı aıtyp, tamyryn basyp kórgendeı bolǵanmyn. Sypaıy qaljyńnan arǵyǵa aıaq attar túr baıqalmaǵan. Al meniń kóńilimdegi elegizý nemkettilik emes. Ózine keremetteı kóńilim qulap, sondyqtan da bolar, sheshilip eshteńe de aıta alǵan joqpyn. Árqashan da solaı ǵoı. Bireýdi shynaıy unatyp qushtar bolsań tiliń kúrmeledi de qalady. Al nemketti, osyǵan bir tıisip kóreıinshi deseń sózben dóńgeletip áketesiń.

Endi mine sol álgindegi oralymsyzdyǵyma kúıinip, opyq jegendeı bolyp jatyrmyn. Unatqan adamyna kóńil bildirý qashan da erkektiń paryzy. Onda turǵan ne bar deımin ózime ózim. Biraq bir kórgen adamǵa birden aıtyp qaldym, búıtip qaldym dep jatý taǵy da jarasymsyz. Tym qurysa buryn birimizdi birimiz biletin bolsaq eken. Úıdiń ońashalyǵynan óziniń ádepsizdik minezin tejeı almaǵan adam tárizdenip kórinýim de múmkin ǵoı. Basyma osy tárizdi oılar oralady.

Birtalaı ýaqyt ótti. Álginde tym - tyrys jatqan Naǵıma pysh-pysh etip uıqyǵa ketti. Qybyr etpeı jatýdan meniń jambasym tala bastaǵan. Dıvandy syqyrlatyp almas úshin, barynsha eptep, aqyryn ǵana aýnap, betimdi Naǵıma jaqqa burdym. Terezeden qıǵashtap túsip turǵan aı sáýlesiniń tap osy kezde sútteı bop jarqyraı qalmasy bar ma? Ózi taǵy Naǵımanyń týra betine túsip tur.

Al endi Naǵımanyń qalaı jatqanyn aıtyp bereıin. Basy maǵan qaraı ántek burylyńqyrap, shalqasynan jatyr. Bir burymy tósekten salbyraı túsip ketken. Men jaqtaǵy qolynyń ıyǵy men bilegi kórpeniń shetinen top – tolyq, appaq bolyp kórinedi. Aq seısepke kıgizilgen qyzyl kórpeniń keýde tusy tompaıyp, onyń tynys alýyna oraı bir basylyp, bir kóterilgendeı bolady.

Mac adamsha maýjyrap, álgi aıtqan ǵajap kórinisterge kózimniń almasyn sorǵyzyp, jata berdim. Naǵıma qybyr etse kózimdi tars jumyp, óle qalmaqpyn. İshtegi sezim asaý attaı bulqynyp, júgen salǵyzbaıdy. Ala qashyp ne orǵa, ne jarǵa qulatpaq bolady. Biraq men de tabandap, qasarysyp, tizgindi qoldap shyǵarmaımyn. Osyndaı arpalyspen qaljyrap uıyqtap ketippip.

Bireý aqyryn ıyǵymnan túrtip oıatady. Sóıtsem, Naǵıma.Áli kún de shyqpaǵan, tym erte ýaqyt.

Uıqyńyzdy bólgenime keshirińiz. Osyndaı el aıaǵy qozǵalmaı turyp ketkenińiz maqul bolar. Jurt degendi bilesiz ǵoı, munda qonyp shyqqanyńyzdy bireý kórip, bilse, ósek qylady, — deıdi.

Turyp kıindim de, kete bardym.

— Túnde halińizdi kórdim de, aıap kettim. Áıtpese úıge erkek ákep qondyrar jaǵdaıym joq ekenin ózińiz kórdińiz. Tań atpastan qýdy dep aıypqa buıyra kórmeńiz, — degen sózdermen shyǵaryp saldy Naǵıma.

— Meniń qazirgi halim túndegiden de máz emes, — dedim men ketip bara jatyp. Qandaı maǵynada aıtqanymdy Naǵıma birden túsindi:

— Járdem etý qolymnan kelmeıdi.

Áýel bastaǵy josparym aýdandaǵy basshy mekemelerge kirip jolyqqannan keıin búgin malshylarǵa shyǵyp ketý bolatyn. Endi ol qarań qaldy. Kúni boıy shıyrlap, aýdan ortalyǵynda júrdim de qoıdym. Tústen keıin kitaphanaǵa kirdim. Naǵıma munda kitaphanashy bolyp isteıdi. Otyr eken. Qasynda jáne bir áıel «Sálemetsizder me» dep amandasa keldim.

Naǵıma kúlimsirep:

— Tórletińiz, — dedi. — Kolhozǵa shyqpadyńyz ba?

— Erteń shyǵatyn boldym

Osymen áńgimemiz bitti.

Búgin aqyr munda qonatyn bolǵannan keıin tústen keıin baryp, qonaq úıden oryn alyp qoıdym. Keshke klýbqa kınoǵa keldim. Adam azdaý eken. Zalǵa kirsem, Naǵıma otyr eken. Dál bir ýádelesken adamdaı kezdese kettik.

— Qasyńyzdaǵy oryn bos pa? — dep edim, bos dedi. Otyrdym.

Kınodan birge shyqtyq. Keshegideı emes kesh búgin móldirep, aı jarqyrap tur. Aspanda ıne shanshar bult joq. Kınodan alǵan áserimizdi ortaǵa salyp, qatarlasyp kelemiz. Bet alysymyz álgi kitaphana, Naǵımanyń úıi.

— Búgin qonaq úıde oryn barma eken? — dedi Naǵıma.. Joq eken dep aıta almadym.

— Maǵan áıteýir bir oryn ýáde etkendeı boldy, — dedim. Úıge kep qaldyq.

— Al endi qoshtasaıyq. Shyǵaryp salǵanyńyz úshin úlken raqmet, — dedi Naǵıma.

— Búgingi kesh sondaı tamasha eken. Biraz seıildep qaıtsaq qalaı bolady? Uıyqtar aldynda boı jazyp júrý paıdaly dep aıtady ǵoı.

Naǵıma oılanyp qalǵandaı boldy. Tóńiregine qarady. Sodan soń:

— Jaraıdy, — dedi,

Ekeýmiz júre sóılesip, poseloktiń shetine shyǵyp kettik. Aldymyz jazyq dala. Jaıylyp júrgen tusaýly attar qarańdap kórinedi. Qaıtadan keıin qaraı buryldyq. Biraz cyplar aqtaryldy. Men ózimniń maıdannan jýyrda oralǵanymdy, ómirdiń qıynshylyǵyn kóp kórip, jetim óskenimdi, qazir boıdaq ekenimdi aıttym.

Naǵımanyń ómiri de kedir - budyrsyz emes eken. Kúıeýi osy aýdanda birneshe jyl prokýror bolyp istepti. Áýelgi kezde isine tyńǵylyqty, bedeldi eken. Biraq araq ázázil kimdi joldan taıǵyzbaǵan. Júre-kele ishimdikke salynyp, adamshylyq qasıetinen jurdaı bola bastapty. Jurttan para alatyn, mas bolyp kelse, úı ishiniń berekesin ushyratyn bolypty. Sóıtip júrip qyzmetinen qýylypty. Naǵımanyń onymen otasa almaýyna osyndaı sebepter bolǵan.

Biraq ekeýi úzildi-kesildi ajyrasyp ketpepti.

— Qansha degenmen men onymen súıip qosyldym. Biraz jyl joldas boldym, Ári odan balam bar. Sondyqtan ony aıaımyn da, eger ishýden shyn tyıylsa, aýlaq ket demes edim, — degen sózderdi aıtady Naǵıma.

— Naǵıma, — dedim batyldyǵynyń barlyǵyn jıyp - terip, — eger sen keliser bolsań, men seni Almatyǵa áketer edim.

— E-e, meni onda aparyp ne istemeksiń?

Ne isteýshi em. Qusym etip tórime qoıǵyzyp qoıam.

— Já, ondaı sózdi aıtyp qaıtesiń. Sen degen áli gúliń ashylmaǵan jas jigitsin. Óz jolyń bar. Meniń óz jolym bar. Saǵan qaraǵanda men bul máselede tájirıbelirek bolyp qaldym. Sondyqtan eshqashan da shuǵyl sheshim jasamaý kerek.

— Men bárin de boljap, ábden oılanyp, tolǵanyp aıtyp turmyn. Sen mendik bolsań, ómir boıyna men sendik.

— Qoı, Bekádil, albyrt sóıleme. Kerek deseń biz áli birimizdi birimiz az bilemiz. Odan soń meniń eseıip qalǵan balam bar. Ony da umytýǵa bolmaıdy.

— Balańdy umytyp turǵan men joqpyn.

Joq attyń jaly, túıeniń qomynda men saǵan jaýap bere almaımyn. Odan da úıge qaıtaıyq. Bip talaı ýaqyt bolyp ketti. Túnde jóndep uıyqtaı almadym. Qosh!

Ekeýmiz qosh aıtys!

* * *

İlgeri attap júre alsamshy. Júre almaımyn. Kejegem keıin tartyp, bastyrmaıdy. Artynda qulyny qalǵan bıe tárizdimin. Qonaq úıdiń irgesine kelip, qaıta qaıttym. Kitaphana men bul eki ara birqaýym jer. Tún ortasy bolyp qalǵan. Taǵy da kitaphanaǵa keldim. Terezede jaryq joq. Jatyp qalsa kerek. Oıatýǵa bata almaı, birqaýym turdym.

Izimmen qaıta qaıttym. Qonaq úıge keldim. Endi mundaǵylar jatyp qalypty. Eger el jatqansha kelmesem, onda kelmegenim, maǵan degen tósekti basqa adamǵa bere berýińizge bolama dep ketken edim. Ol tósekte qazir, sóz joq, tyraıyp basqa bireý uıyqtap jatyr. Kóshede tyrs etken bir jan joq.

Mine men taǵy da kitaphanaǵa kele jatyrmyn. Qalaıda endi Naǵımanyń esigin qaǵyp oıatpaqshymyn. Endi meniń basqa baryp qonar jerim de joq.

Verandaǵa kóterilip kele jatyrmyn. Aıaǵymdy ushynan basamyn. Júregim lúp - lúp. Tynysym toqtap qalyp, toqtap qalyp, qaıta ashyl.andaı bolady. Beısaýat júre qalǵan bireý - mireý baıqap qoımaıdy. Batylym jetpeı bir saǵattaı turdym. Aıaǵym taldy. Qolymdy esikke on ret aparyp, on ret qaıta aldym.

Sonaý shetten taýyqtyń shaqyrǵan daýsy estildi. Tańǵy taýyq pa? Nemene?

Júreksizdigim úshin ózimdi jerden alyp jerge salyp sóge bastadym. Qaıradym. Sonyń arqasynda minekı tyq – tyq etip qaqtym esikti. Ún joq. Sál toqtap, qaıta qaqtym. Álgindegiden góri qattyraq:

— Bul kim degen, — ózime tanys daýys estildi.

— Men...

Áıel daýsy jym boldy. Mende úndemedim. Álgiden basqa eshqandaı dybys joq. Taǵy qaqtym tyqyldatyp. Taǵy tostym.

Álden ýaqyttan keıin tabaldyryqtyq túbine jumsaq basyp kelgen aıaq dybysyn estidim.

— Siz nege keldińiz.

Baǵana senimen sóılesken Naǵıma endi sizge kóship tur.

— Keshir, Naǵysh, qonaqúıdegiler jatyp qalypty, maǵan oryn qaldyrmapty.

Taǵy da oryn qalmapty. Esiktiń ol arjaǵynda, men ber jaǵynda tym – tyryspyz.

— Siz áli tursyz ba?

— Turmyn.

İlgeshek temir aqyryn syldyr ete qaldy. Sodan soń jaımen ashyla berdi.

— Bekádil, munyńyz qalaı, beımezgil ýaqytta...

Men jaýap berý ornyna boıynan jyp - jyly tósek ıisi burqyraǵan Naǵımany qushyrlana qushaqtap, qattym da qaldym...

* * *

Arada úsh jylǵa tarta ýaqyt ótip ketti. Naǵımamen sodan keıin qaıtyp kezdesken joqpyn. Sol joly Sh. aýdanynda tórt-bes kún bolyp, ár keshti, ár túndi onymen birge ótkizip edim. Men úshin naǵyz esten ketpes baqytty kúnder edi. Sóıtken Naǵımamen habar -qatynasym birjola úzilgendeı bolǵan.

Biraq buǵan men kináli emespin. Keıin Almatyǵa kelgen soń birneshe ret hat jazdym. Jaýap bermedi. Soǵan qarap, álde bir jaqqa aýysyp ketti me? Nemese kúıeýimen qaıtadan tabysyp, meni múldem umytqysy keldi me dep te oıladym. Hat jazýdy sonymen doǵaryp edim. Biraq ár kezde esime alǵan saıyn kóńilim kúnshýaqtaı qulpyryp, «oıhaı, dáýren -aı» degen tárizdenip, bir jelpinip qalatynmyn.

Tiri adam bárin kóredi degendeı bul úsh jyldyń ishinde meniń basymnan da biraz jáıtter keship úlgirdi. Bir sulý ofısıantkaǵa, shynymdy aıtsam, ólip-óship úılenip edim. Onym sátsiz boldy. Basy - aıaǵy bir jyldaı otasqannan keıin ekeýmiz ajyrasyp kettik. Áıteýir abuıyr bolǵanda, balamyz bolmady. Bala bolsa, onda meniń saýdam biter edi. Ar - uıat degennen dym sezbeıtin kókaıyl pálekettiń ózi bolyp shyqty álgi anturǵan. Qansha ýaqyt izime túsip aldy deseńshi. Bir jyl boıyna ishkenimdi iriń jegenimdi jelim etip bitti. Aryz jazbaǵan jeri, ústimnen úıip - tókpegen pále - jalasy qalǵan joq.

Qatynnan ajyrasyp, eńsem túsip, úı-kúısiz júdep júrgen kezim. Kóktem aıy. Bir kúni japadan jalǵyz ózim demalys parkine bardym. Máýelegen kók toǵaıdyń saıasynda, bir ózim bir skameıkada dem alyp qıaldanyp otyrdym. Iyǵymnan asyp alǵan fotoaparatym bar. Bir kezde art jaǵymnan bireý álgini búlkildetip tartqandaı bolady. Jalt burylyp, qarasam, basynda aq qalpashyǵy bar, eki jastar shamasynda súp-súıkimdi kishkentaı bala fotoaparattyń qundaǵyn ashqysy kelip, tıegin tartqylap jatyr.

— Kórgiń kele me, beri kel, — dedim de, balany qasyma alyp, fotoaparatty kórsete bastadym. Ózi tipti kisi jatyrqamaıdy. Sábı tilimen qyzyq byldyrlap birdeńeler aıtady.

Osy kezde art jaqtan:

— Bekádil! Bekádil! — degen daýys shyǵady, Áıel daýysy. Meni izdep júrgen bu kim dep, jaltaq - jaltaq qaradym. Sóıtkenshe bolmady, butanyń qalqasynan aqshubar kóılekti jas kelinshek shyǵa keldi. Álgini kórgende qolqa júregim solq etip, aýnap túskendeı boldy.

Bul baıaǵy sol Naǵıma edi.

— Naǵıma! — dep, ornymnan ushyp tura keldim.— Sen qaıdan... Kókten tústiń be, joq álde jerden shyǵa keldiń be? Jaryq dúnıeniń betinde barmysyń óziń?

— Barmyn, — deıdi Naǵımash tátti kúlimsirep. Óńi ashańdap. Júdeýirek tartqan ba qalaı?

Apt jaǵynda alańdaıtyn jáne bireý bar ma dep oılap:

— Jalǵyzsyń ba? — dedim.

Joq, ekeýmiz, — dep, meniń qasymdaǵy kishkentaı balany nusqaıdy.

— Seniń balań ba?

— Ázirshe ózimdiki dep júrmin.

— Iá, kúıeýińmen qaıta tatýlastyń ba?

— Joq.

— Endi myna balany... aıtsa da, munyń aty qalaı?

— Aty Bekádil.

Meniń atymdy qoıypsyń ǵoı?

Naǵıma jymıady:

Aýzyma túsken at bolǵan soń qoıa salyp edim.

Áı túsinbestiń men de bireýimin ǵoı. Jańa túsindim. Balanyń túr–túsi menen ózimnen aýmaı qalǵan eken. Tula boıym shymyrlap, birdeńe bolyp ketti...

Naǵıma Almatyǵa jolaýshylap kelgen eken. Menimen kezdesermin dep oılamaǵan. Ekeýmiz syr shertisip kóp otyrdyq.

— O, basta kúıeýimnen men bezgen edim. Sońynan menen ol bezdi. Endi mine jesirlik turmystyń qamytyn moıynǵa myqtap ilip, ómir keship júrmin, - deıdi.

— Sen endi jesir emessiń. Biz endi naǵyz baqytty jandarmyz. Taǵdyrdyń ózi aıdap kelip, kezdestirýin qarashy. Endi bizdi, myna turǵan támpish muryn kishkentaı Bekádil úsheýmizdi qudaı aıyrmasa eshkim aıyrmaýǵa tıis, - dedim.

Men baıǵusta ol kezde belgili meken jaı da joq. Sol kúni qalany zyr qaǵyp júrip páter izdedim. Tómengi neftebaza jaqtan bireýdiń bir bólme nasharlaý úıin taptym. Bar múlkim kókezý áıelim bergen bir jaman kórpe, jaman matras. Solardy alyp baryp, tórdiń qaq tóbesine shoqıtyp úıip qoıdym. Sodan keıin Naǵıma men Bekádildi alyp bardym.

Bir bótelke shampanskııdi tars etkizip ashtym, birde bir oryndyǵy joq úıde ekeýmizden ekeýmiz túregep turyp:

— Baqytty semályq turmysymyz úshin! – dep, qyrly stakandarmen tos kóterdik. Mine men osylaı úılendim, shynaıy baqytymdy osylaı taptym, —  dep aıaqtady Bekádil sózin.

---