InfoHub Logo

Jolda kelemin. Poezd zýlap keledi. Meniń ólkemniń sulý tabıǵatyna sirá da, adam balasynyń kózi toıǵan ba. Anam da terezege qarap, syrtqa úńilýmen otyr. Al, men qarsy aldymda otyrǵan beıtanys jolaýshy ananyń júzine úńilýmen otyrmyn. Beıtanys jolaýshy álsin - álsin tereń kúrsinedi. Kúrsingen saıyn ózegin órter ókinishin syrtqa shyǵarǵysy kelgendeı bolatyn sıaqty. Muńǵa tolǵan janaryn aýdaryp – tóńkerip bir orynǵa turaqtata almaı otyr. Óte beımaza kúı keship otyrǵany aıdan anyq sezilip tur. Jolseriktiń keler jaǵyna kóp qaraıdy. Bir kezde, kópten kútken adamy kóringendeı ornynan ushyp túregeldi. Jolserik kele jatyr eken. Keıýana oǵan qaraı  qarsy júrdi. Bógdelerdiń áńgimesine qulaq túrýdiń ádepsizdik ekenin bilsem de, estigen qulaqta jazyq joq qoı, jolseriktiń daýsyn anyq estidim. «Bári jaqsy, uıyqtap jatyr» dedi jolserik keıýanaǵa. Ana qaıtadan ornyna kelip otyrdy. Biraq, kóńilinde alań bar. Tynshymaıdy. Júzine barlaı qaraǵanymda denemdi tok urǵandaı shoshyp kettim. 

Ananyń bir núktege qadalǵan kózderinen jas parlap otyr. Ornymynan ushyp turyp, kesege sý quıyp berdim. «Sizde bári durys pa, sý ishesiz be?». Ana basyn shaıqady. Aýyr – aýyr kúrsinedi. Ol kúrsingen saıyn meniń de janym aýyryp ketedi. Baıǵus ana shybyn janyn qoıarǵa jer tappaı otyrǵany beseneden belgili. Átteń, shemen bop qatqan sherin ishke saqtamaı syrtqa aqtaryp tastasa ǵoı. . Meniń anam muǵalim. Ol kisi adam balasynyń jan dúnıesin túsine biletin keń júrekti adam. Ol kimmen bolsa da til tabysa alady. Anama qaraımyn, anam maǵan qarady. Bir – birimizdi únsiz túsinistik. Anam jaılap keıýananyń qasyna jaqyndady. Shaıǵa shaqyrdy. Dám usyndy. Keıýana esh nársege qol tıgizbedi. Esesine, «rahmet, rahmet, Alla razy bolsyn» degen sózdi jıi qaıtalady. Meniń anam «Sizge qandaı kómegim kerek, apa, qatty qınalyp otyrsyz ǵoı, ishte saqtaýdyń qajeti joq, qaıǵy bólisse jeńildeıdi, apataı» dep, keıýanaǵa jaqyndaı tústi...

... Eı, ómir – aı, osynshama qatygez bolarmysyń... Táp – tátti balapanymdy osyndaı maqulyqqa qalaı ǵana aınaldyryp aldym eken?? Qaı jerden qatelestim eken?? 

Nendeı pıǵylymnan taptym eken?? Adam balasynyń tiri qubyjyqqa aınalýy osyndaı op – ońaı bolar ma??

Ol ómirge kelgende, atasy ulan – asyr toı jasaǵan bolatyn. Ata - ájesiniń ańsap kútken nemeresi bolǵandyqtan esimin Ańsar dep qoıdyq.. Jubaıym ekeýimiz baqytty edik. Ómirdiń osynaý tátti shaqtaryn sózben aıtyp jetkize almaımyn. Bir ókinishtisi, Ańsardan keıin bala bolmady. Biraq, biz óte táýbeshil boldyq. Jaratqannyń osy syıyna da rıza boldyq. Qamsyz – qareketsiz Ańsarymyzdy óbektep, bal qylyǵyna toımaı ýaqyt óte berdi. Alǵash mektep tabaldyryǵyn attaǵan sátinde de ulan asyr toı berdik. Óte erke, óz aıtqanyn oryndata bildi. Sabaq úlgerimi de kóńilge qonymdy boldy. Túrli is sharalarǵa aralasyp júrdi. Túrli úıirmelerge ákesi ekeýmiz qolynan jetektep júrip qatystyrdyq. Adam balasy bilý, úırený kerek degen óner – bilimdi úıretip baqtyq. Dáýletimiz tasyp jatpasa da esh nárseden kende qylmaýǵa tyrystyq. Kende qylmadyq ta. Baqytymyzǵa oraı, Ańsarymyz da aıtqandy tez uǵatyn, óte zerek bala bolyp ósip kele jatty. Biz baqytty edik. Bizdiń baqytymyz osylaı jalǵasa beredi dep oıladyq. Baqytymyz baıansyz bolady dep oılamadyq. Biz Ańsarǵa qatty sendik. Ol barlyq nárseni durys isteıdi, durys sheshim qabyldaı biledi, bizdi renjitpeıdi dep sendik. Onyń árbir sheshimine quptap, qoldap otyrdyq. Mektepti bitirip, mamandyq tańdaǵan kezinde de onyń sheshimine qarsy bolmadyq. Stýdenttik ómiriniń alǵashqy jyly da bastaldy. Balamnyń mekteptegi dostarynyń úıge kelýi sırep, ornyna basqa dostary jıi kele bastady. Aralasatyn ortasy ózgergenin baıqadyq. Úıge jıi kelmeı qalatynyn «Sabaqqa daıyndaldyq, jataqhanada qonyp qaldym» dep túsindiretin boldy. Buǵan de sendik. Minezi ózgerip, ashýlanshaq bolyp ketti. Biz muny sabaǵy qıyn shyǵar dep topshyladyq. Kúndelikti shyǵaratyn shyǵynynyń mólsheri de kóbeıdi, Muny da túsindik.  Jigit qoı dedik. Bizben sanasýdy da, sóılesýdi de múldem doǵardy. Átteń, sol kezde bilsemshi. Aralasatyn dostaryn durys tanı almadym. Olardyń kim ekeninde sharýam bolǵan joq. Bizdiń basty qateligimiz osy boldy. Ony – onyń aralasatyn jańa ortasy buzdy. Ol bastapqyda ishimdikke sylqıa toıyp keeletindi shyǵardy, odan soń, túsiniksiz minezder paıda boldy. Kúndelikti aqsha talap etýmen qatar, úıdegi bar paıdaly zattardy dalaǵa ózimen birge alyp ketip, qaıtyp ákelmeıtin boldy. Eń soraqysy, ákesi ekeýmizge qol kóteretin boldy. Ol esikten kirip kele jatsa, biz qubyjyq kórgendeı qorqatyn boldyq. Ákesi aqyrynda múgedek bolyp qaldy. Ózdiginen júrip, tura almaıtyn boldy. Quqyq qorǵaý organdarynyń adamdary jıi izdep kele bastady. Urlyq  jasaıtyn boldy. Sonymen, ne kerek, Ańsardy emdetý kerek boldy. Ózdiginen emge kelispedi. Quqyq qorǵaý oryndarynyń adamdary kómekke keldi. Solardyń kómegimen ony oblys ortalyǵyna birneshe márte emdelýge alyp bardyq. Eshqandaı nátıje bolmady. Tek ýaqytsha tynyshtandyrýmen shekteldi. Qazirgi medısınanyń buny qulan ‑ taza emdeýge qaýqary bar, emdelýge bolady, biraq, emdelýshiniń erik – jigeri myqty bolý kerek. Emdelýshi yntaly bolý kerek, ómrige umtylysy bolý kerek eken. Al, meniń Ańsarymnyń boıynda onadaı qasıet bolmady. Qazir, úsh jyl boldy, Ańsarym ózdiginen júrip, tura almaıtyn halge jetti. Órimdeı jas, ósip kele jatqan azamattyń ómiri kúl – talqan bolyp, jas japyraq mezgilinen buryn erte solyp qaldy. Ol múgedek atandy. Qazir men eki birdeı aptaldaı, tepse temir úzetin arqa súıer azamattarymnyń aýzyna sý 

tamyzyp, qasyqpen óz qolymmen tamaqtandyryp otyrmyn. Ózimniń de densaýlyǵym máz emes. Qan qysymym jıi joǵarylap ketedi. Jaratqannan jatsam, tursam janyma medet suraımyn. Maǵan saýlyq bere gór, maǵan alda – jalda birdene bola qalsa eki múgedegime kim medeý bolady?! Qazir de, Ańsarymdy kezekti emine aparyp, alyp kele jatyrmyn. Jolseriktiń bólmesinde jatyr. Talaı shańyraqty ortasyna túsirip, talaıdyń baqytyn baıansyz qylǵan tajalmen qoǵamnyń kúresýge sonshalyq dirmensiz bolǵany meni qynjyltady. Talaı  tar, jol taıǵaq keshýlerden jol tapqan ata – babalarymyzdyń dástúrin jalǵar azamattarymyz qaıda, tyǵyryqtan shyǵar jol qaıda?! El bolyp biriksek alar asýymyz bolmas edi ǵoı?!

- Apa, ol tajaldyń aty ne?

- Esirtki...

Qyzyloda oblysy, Aral qalasy

№2 oblystyq daryndy balalarǵa arnalǵan mektep-ınternatynyń 9 synyp oqýshysy

Jańbyrbaı Ásıa Janbolatqyzy

---