InfoHub Logo

Týǵan jerimizdi mekendegen árbir týysqan halyqtar týraly oılaǵanda, keıde bir iri kezeńder de, óz basyńnan ótken shaqtaryń da eske túse qalady. Sol bir jaıda, seniń basyńa qıyndyq túsken tar kezeńde ózińe usynǵan qoldy, týysqandyq júrekti adam qalaısha umytpaq!

Ýkraına!

Týysqan Ýkraına! Seni esime alǵanda meniń aıtarym da, eske túser tar kezeńder men ystyq shaqtarym da kóp...

Birneshe kúnder boıy udaıy júrgizilgen qatty urystan keıin biz bir shoq orman arasynda otyrmyz. Uzaq marshtan ábden sharshaǵan soldattar tereń uıqyda. Tap osy kezdegi olardyń júzine qaraı qalsań kúndizgi soǵystar izi árkimniń keıpinen kóringendeı. Bireýler qabaǵyn túıe qısaısa, endi bireýler erinderin burtıtyp áldekimmen urysqaly jatqandaı. Al keıbireýler kenet selk etip oıanady da, qaıta jatady.

Osy bir otrádta birneshe soldattarmen Pavel Petrovıch ekeýimiz oıaýmyz. Búgingi aldymyzǵa qoıylǵan mindet izimizdi sýytyp, bizdi qýyp kele jatqan jaýdy — nemis basqynshylaryn adastyryp ketý. Sonymen birge búgin túnnen qalmaı soltústik Dones ózenine qulap, ar jaqqa ótý. Osy eki mindettiń ekeýi de óte qıyn, óte qaýipti.

Urys bolǵan jerden osylaı qaraı bettegenimizge búgin ekinshi kún bolǵanymen, biz únemi túnde ǵana qozǵalyp, kúndiz jasyrynýda boldyq. Óıtkeni, Donestiń ar jaǵyna ótkenshe urysqa aralaspaýǵa tıispiz. Kózge de túsýge bolmaıdy. Basqynshylardyń bizdiń ústimizden shyǵa kelýi de múmkin. Al, bizdiń toqtaǵan jerimiz urys bola qalsa bizge óte qolaısyz-aq: ólimnen basqa bizdi kútip turǵan eshnárse joq deýge de bolady. Túngi alda turǵan marsh ta óte qaýipti. Soǵys adamdary úshin kerekti sharalardyń bárin qoldanyp kún batýyn kútip biz otyrmyz.

Tún bizge áldeqandaı jańalyq ákelip, aýyr halymyzdy jeńildeter me. Álde bizdiń hal burynǵysynan da aýyrlaı túse me, ony kim bilsin! Jan-jaqqa ketken barlaýshylardan da áli esh habar joq. Kesh te taıanyp keledi. Qatty urystardan keıin jaý tylynda otyrǵan kishkene otrádtyń halin oılap qarańyzshy. Budan aýyr qandaı hal bolsyn. Qaı jaǵyńa kóz jiberseń de túpsiz tereń tuńǵıyq tárizdi. Aıaǵyńdy endi bir bassań, sol tuńǵıyqqa túsip, joq bolǵaly turǵandaısyń!

Bir kezde qasynda aq saqaldy bir ýkraın shaly bar leıtenant Petrenko keldi. Biz ol kisimen tanystyq. Mán-jaıymyzdy túsindirgennen keıin ýkraın shaly biraz oılanyp otyrdy da, «maqul» dedi. Birde sónýge aınalyp, birde qaıta tutanyp turǵan úmit oty endi bir ekpinmen órbip, mazdap, laýlaǵandaı. Nemis basqynshylarymen aldaǵy kúresimizdiń bar beınesi burynǵydan góri aıqyn, ashyq turǵandaı elesteıdi. Úmit kilti degen osy emes pe? Óliser jer kelse ólimnen seskenbeıtin, Otan úshin, sovettik týysqan eli úshin qurbandyqqa daıyn soldattardyń qazirgi júrek tynysy, úmit tilegi osy bir shaldyń qolynda turǵandaı. Bul úmittiń jaı, qarapaıym adamdar úmitinen ózgesheligi de bar. Ol ózgeshelik aldaǵy kúres pen tartysta. Bizdiń maqsat jaýmen uzaq kúres júrgizýge qolaıly jerge taban tireı otyryp, basqynshylarǵa qarsy urysty damyta berý.

Shal bastaýymen biz el orynǵa otyra Doneske qaraı bet aldyq, tún kózge túrtse kórinbeıtin qarańǵy. Jan-jaǵymyz tolǵan qaýip-qater. Júzden astam adam qarý-jaraǵynyń sybdyryn bilgizbeı, únsiz óte saqtyqpen attaıdy. Júzdegen júrek bir-aq tynys alyp, júz aıaq bir-aq adamnyń aıaǵyndaı qozǵalady. Oqtaýly myltyqtarmen otty kezder mınýt saıyn kúter taǵdyryna tesile saq qarap keledi. Mine, Dones te jaqyn, oǵan aman-esen jetýimizge endi shúbámiz da joq. Al oǵan jetken soń, ótkel bermes uly darıa bizge nendeı syı, nendeı qurmet kórsetpek! Ol bizge belgisiz. Dones jaǵasyna jetken soń shal da bizben qoshtaspaq. Sodan keıingi kúndi biz áli tereń oılap, aıqyn boljamaǵan sekildimiz. Sýdan nemen, qalaı ótý jaıly shalmen áli sóılespegen ekenbiz-aý!

Mine, Dones jaǵasyna da kelip kirdik. Darıany jaǵalaı ósken qalyń aǵash bizdi qushaǵyn jaıa qarsy aldy. Erjúrek ata, qaırymdy aqsaqal, senimen de qoshtasar mınýt taıandy. Ómirdiń endigi syıyn biz aldan kútemiz.

Osy kezde shal Pavel Petrovıchtiń qolyn ustap turyp:

— Qosh bolyńdar, balalarym! Soǵys joly qatań, jaý meıirimsiz. Múmkin taǵy da kezdesermiz, myna jerden eki qaıyq tabylar, sonymen ar jaqqa ótersińder, — dedi.

Biz aqsaqaldy shetimizden qushaqtap súıip, kózimizge jas aldyq. Ol jastyń ata erligi men meıirbandyǵyna rıza bolǵandyqtan shyqqan jas ekenin, bolmasa aldaǵy solar qatal kezeńderdi, qatty urystardy sezgen sezimnen týǵan jas ekenin aıtý qıyn.

Biz sodan keıin talaı urys synynan ótip, talaı jaýynger joldasymyzdan aıyryldyq. Men de jaý oǵynan maıyrylyp, birneshe aılar boıy ýkraındyq dostarymnyń ystyq qushaǵynda ómir keshtim. Dostarym meni ajalǵa bermeı, ıyqtaryna salyp, oq pen ottan alyp shyqty. Sol bir kúnde de sen menimen birge, meni demep, ómirge bastaǵandaı boldyń da otyrdyń, súıikti Ýkraına!

Otanymyzda jeńis týy jelbiregenine on jylǵa taıaý mezgil ótti. Meniń júregimde sonaý bir ýkraın shalynyń beınesi máńgi turady da qoıady. Jyldar ótken saıyn men onymen óte jaqyndaı túsetin, ony óte súıe beretin tárizdimin. Onyń aqyldy, baısaldy er beınesi meniń kóz aldymda. Tek qana onyń atyn umytqan ekenmin! Ol úshin keshirer meni, oǵan aıypty men de, meni qatal tezden ótkizip jazý dápterimdi otqa jaqqan tar kezeńder de aıypty. Áıtse de, men búgin oılap otyryp, onyń — meniń ardaqty Kárıamnyń qymbatty esimin tapqanǵa uqsaımyn. Onyń aty — súıikti Ýkraına, sen emes pe! Ol seniń týysqandyq kókiregińnen shyqqan lep, sovettik Otanyńdy janyndaı súıgen Ýkraına, seniń óz júregiń emes pe! Súıikti Komýnıs partıasynyń dostyq týy, sol týdyń kórikti shuǵylasynda komýnızmge qaraı alǵa basyp kele jatqan kóp ultty sovet halyqtarynyń birlik saltanaty emes pe ol!

Men, súıikti qart, seniń atyńdy osylaı dep túsinemin, seni búgin osylaısha eske alamyn.

---