InfoHub Logo

Belgili-bir jetistikke jetip, tabysty bolǵan adamdar bizge sıqyrshydaı bolyp kórinedi, óıtkeni olar az ýaqyt ishinde keremet nátıjelerge qol jetkizip jatady. Olar muny qalaı júzege asyrady? Onyń eń basty sebepteriniń biri — olar kóptegen isti jeńildetýge tyrysady. «80/20 Prınsıbi» kitabynyń avtory, Pareto (Pareto zańy) ustanymynyń izbasary Rıchard Koh aıtpaqshy: eger 80% qorytyndyǵa sebep bolatyn 20% isti anyqtaı alsańyz, jumysyńyzdyń ónimdiligin birneshe ese arttyrýǵa bolady.

Ońaılatý — isińizdiń ónimdiligin arttyrǵyńyz kelgendegi jasaý kerek bolǵan eń birinshi áreket. Ol talaı ýaqytyńyz ben aqyl-oı qýatyńyzdy únemdeýge múmkindik beredi, al únemdelgen ýaqytty mańyzdy nárselerge arnaýǵa bolady.

İsterdi ońaılatýǵa kirispesten buryn qandaı «isterdi» ońaılatýǵa bolatynyn anyqtap alaıyq:

- Mindetterdi ońaılatý: kópshiligimizde kúndelikti atqaratyn mindetter shamadan tys bolýy múmkin. Jumys, úı, bala-shaǵa, qoǵamdyq is-sharalar, hobbı degendeı. Eger bul mindetter kóbeıip ketetin bolsa, kimde-kim bolmasyn qatty qıınalyp qalary anyq. Sondyqtan asa mańyzdy emes keıbir mindetterdi óz kúndeligińizden alyp tastańyz nemese olardy ózara biriktirińiz.

- Maqsatty ońaılatý: olardyń sanyn úshke deıin qysqartyńyz. Osylaısha qajetti dúnıege jaqsyraq kóńil bóle alatyn bolasyz, júıke tozdyrýdan arylyp, kúsh-qaıratyńyzdy barynsha mańyzdy bolǵan áreketterge baǵyttaısyz. Ómirińizdegi óte mańyzdy maqsattardyń tizimin jasap, onyń ishinen dál qazir eń ózekti 2-3 maqsatty tańdańyz da áreketke kóshińiz.

- Áreketterdi ońaılatý: kez-kelgen jumys áreketterden turady. Endi sol árektterdiń ishinen qajetsizderin qysqartý kerek.

- Sózderdi qysqartý: adamdarmen túsinikti etip sóılesińiz. Qıyn, mánerli sózderdi qoldanyp, sóılemińizdi qıyndatýdyń qajeti joq.

- Tańdaýdy ońaılatý: munymen biz bir kúnde on ret emes, júz ret te kezigýimiz múmkin. Eger tańdaý jasaýdyń árqaısysyna ýaqyt bólip, jiti toqtalatyn bolsaq, aqyl-oı qýatymyzdyń birshama bóligin alyp qoıary anyq. Sondyqtan, munyń aldyn alý úshin óz tańdaýlaryńyzdy barynsha qysqartýǵa tyrysyńyz: tańǵy asyńyz birkelki bolsyn, kıer kıimderińizdi ár kúnge bólip qoıyńyz, kúndelikti uıyqy kestesin retke kelitirip alyńyz da ony muqıat ustanyńyz.

Ómirimizdi jeńildetý barysyn neden bastaýǵa bolady? Oǵan kómektesetin birneshe baǵyt tómende kórsetilgen.

1 Qysqa tizimder jasańyz

Kez kelgen iske qatysty (satyp alatyn zattar bólek) tizimdi birneshe tarmaqtan turatyndaı etip qurastyryńyz, mysaly:

- Bir aptaǵa úsh maqsat.

- Bir kúnge úsh maqsat.

- Siz ustanatyn úsh qundylyq.

- Tildesý barysyndaǵy minez-qulyqtyń úsh strategıasy.

Bul atqarylatyn áreketterińizge aıqyn baǵyt kórsetip, isteletin jumys sanyna abdyramaýǵa kómektesedi. Kóp jaǵdaıda adam belgili-bir qysymǵa kezikkende, kúızelis pen saryýaıymǵa túsedi. Al ol sheksiz tizimderdiń nátıjesinde týyndaıdy.

2 Braýzerińizdi tártipke keltirip alyńyz

Kóbine adamdar kompúter emes, braýzerdiń aldynda otyrady. Bul bizdiń jumys ornymyz, ony tolyqtaı rettep alýymyz kerek.

Braýzerde qajetsiz betterden aýlaq bolyńyz, úsh betten artyq ashyp otyrýdyń qajeti joq. Basqa qajetti betterdi betbelgige saqtańyz nemese «Save to Google» keńeıtimin paıdalansańyz bolady.

Belgili-bir saıtta uzaqtaý ýaqyt jumys jasaıtyn bolsańyz, braýzerińizdi tolyq ekran rejımine qoıyp alyńyz (Chrome úshin - F11). Ol jyldam jumys isteýi úshin kesh, braýzer tarıhyn jáne «cookie» -lerdi mezgil-mezgilimen tazalap otyryńyz.

Qajetsiz betterden barynsha aýlaq bolyp, jyldam ınternet qoldaný kerek.

3 Qajetsiz zattardan, ásirese úlken zattardan arylyńyz

Árbir zat tek oryndy ǵana emes, sonymen qatar qýatyńyzdyń belgili-bir mólsherin talap etedi. Qajetti energıa bóletinderi de bar, biraq ol sırek kezdesetin jaǵdaı.

Zamanaýı adam qolynda bar az ǵana dúnıesimen-aq birneshe isti jemisti aıaqtaı alady. Ol úshin búginde tehnologıanyń kóp kómegi tıýde. Máselen, jumys istep, kóńil kóterip jáne ózińizdi jan-jaqty damytý úshin bir ǵana noýtbýk ta jetkilikti.

Úlken zattarǵa erekshe nazar aýdaryńyz. Úıińizdi qoqysqa aınaldyrmańyz. Buǵan deıin úıińizde tazalyq jasyp, artyq zattardan arylyp keńistikti keńeıtkende ózińizdi jeńil sezinip kórgen bolarsyz. Bul azdap paradoksti bolýy múmkin, biraq neǵurlym aınalańyzda qoqys az bolsa, soǵurlym jınaqy bolmaqsyz.

4 80/20 qaǵıdasyn qoldanyńyz

Búginde Pareto zańy týraly kóp jazylǵan, biraq is júzinde bul qaǵıdany az adam qoldanady. 80/20 stılinde oılaný — shyn máninde laıyqty jáne mańyzdy 20% -dy tańdaý úshin óz áreketterińizdi, tilek-maqsattaryńyzdy, zattaryńyzdy, aınalańyzdaǵy adamdaryńyzdy ben qarjy jaǵdaıyńyzdy únemi qadaǵalap otyrýdy kózdeıdi:

- Qulaqqa jaǵymsyz estilse de, ókinishke oraı, sizdiń aınalańyzdaǵy 80% tanystaryńyzdyń esh paıdsy joq.

- 80% áreketterińiz maqsatqa jetkizbeıdi.

- Maqsattardyń 80% -nyń júzege aspaýynyń sebepteri — júzege asyrý barysynda jiberilgen qatelikter nemese ol maqsattyń bas jaǵynan-aq siz úshin mańyzdy bolmaǵandyǵy.

- oıyńyzdyń 80%-y ónimsiz.

Álbette 80% jáne 20% — salystyrmaly sandar. Olar 65% ben 35% nemese 99% ben 1% qatynasy bolýy da múmkin. Biraq máni sol — bizdiń kúsh-jigerimiz ben oı-áreketterimizdiń basym bóliginiń eshqandaı maǵynasy men paıdasy joq. Tek az bóligi ǵana ǵana jaqsy, paıdaly, oń nátıjege jetkizedi.

80/20 stılinde oılanýdy úırenińiz. Jasyryn nárselerdi baıqaýǵa, sonymen qatar ózgeler eleı bermeıtin dúnıelerdi kórýge talpynyńyz. Ónimdilikke jetkizetin 20% áreketti tabý úshin ózińizdi jáne áreketterińizdi árdaıym saraptańyz.

5 Oılanyńyz

İsterińizdi ońaılatýdy úırený úshin sizge azdaǵan ýaqyt jalǵyz qalyp, oılanǵan abzal. Bul óz ómirin ózgertkisi keletinder úshin qoıylatyn basty talap bolmaq. Áreketterińizdi qashan, qalaı jáne ne úshin jasaıtynyńyzdy oılanbastan, avtomatty túrde iske kirisetin bolsańyz, siz kúnde qaıtalanyp jasalatyn isterdiń tutqyny bolasyz.

6 Keıbir mindetterden arylyńyz

Biz bul baǵytqa joǵaryda qysqasha toqtalyp óttik. Biraq bul baǵyttyń mańyzdylyǵy sonshalyqty, ol qaıtalaý men keńeıtýdi talap etedi.

Osy kúnge deıin oryndap kele jatqan, biraq esh qundylyǵy joq mindetterińiz týraly oılanyp kórińiz. Olar kóptegen qundy ýaqytyńyz ben mańyzdy qýatyńyzdy jep jatyr. Adamdarǵa kómektese almaı nemese belgili bir jumysty atqara almaı qalsańyz, ózińizdi kinálaýdan aýlaq bolyńyz. Sypaıy túrde keri qaıtaryńyz da, ózińiz úshin mańyzdy bolǵan jumystarmen aınalysyńyz. Osylaısha úlken jeńildikti sezinetin bolasyz.

Sáttilik tileımiz!

---