InfoHub Logo

Eýropalyqtardyń Razes dep biletin musylmandyq medısına ǵalymy Ábý Bárik ÁrRazı (864-925) Reı qalasynda týylyp, Baǵdatta bilim alǵan. Dári-dármek pen hımıa salasynda eńbek etti. Medısına salasyna qatysty júzden astam eńbegi bar. Kózge ota jasaý boıynsha jetik maman edi. Paıǵambarymyzdyń qyz nemeresi Sýkáınaǵa katarakt otasyn jasaǵan.

Aınada jaryqtyń shaǵylysý zańdylyǵyn tapqan jáne Eýropalyqtardyń Alhazem dep biletin Ibn Háısem (965-1039) Basrada týylyp, Mysyrda qaıtys bolǵan. Matematıka, fızıka jáne medısınaǵa qatysty júzge jýyq kitaby bar. Bulardyń kópshiligi Eýropa tilderine aýdarylǵan.

Batystyqtardyń Avısena dep biletin Ibn Sınanyń (980-1037) Ál-Kanýn atty eńbegi ǵasyrlar boıy Eýropalyqtar tarapynan dárs kitaby retinde oqylǵan.

1066 jyly qaıtys bolǵan Amr bın Abdýrrahman ÁlKırmanı Ándýlýs aýrýhanalarynda ota jasaǵan.

Shamda ómir súrgen Ibnýn-Náfsı (1210-1288) din ilimderinde jáne medısınada ǵulama edi. Medısına salasynda jazǵan kitaptary qundy derekterden turady. Ókpeniń qan aınalymy shemasyn qaǵazǵa túsirgen osy kisi.

Fransýz tarıhshysy Gústav Lebon «Arab aýrýhanalary búgingi aýrýhanalardan da myqty múmkindikterge ıe edi. Sý jáne aýa barlyq jaǵynan qoljetimdi edi» degen.

Jalpy orta ǵasyrda medısına salasyndaǵy ǵalymdar tek musylmandar bolatyn. Eýropalyqtar medısına úırený úshin Ándalýsıaǵa keletin. Ispanıa karoli VI Alfonsonyń Toledoda ashqan aýdarma ortalyǵy arab ǵalymdarynyń kóptegen eńbekterin Latynshaǵa jáne Eýropa tilderine aýdarylýyn qamtamasyz etti. Musylmandardan medısına osylaı Eýropaǵa taraldy.      

Oqýǵa keńes beremiz:

Musylman ónertapqyshtary álemge ne syılady?

---