InfoHub Logo

 

      Muhamedjan Seralın óziniń taǵylymdy ǵumyrynda Aıqaptyń aıyn ońynan týǵyzǵan etin. Myń toǵyz júz on birinshi jyldan bastap negizin qalaǵan bul jýrnal qazaqty oqý bilimge talpyndyryp, saıası - áleýmettik máselelerdi qaýzaı otyryp, eldiń muńyn muńdap, joǵyn joqtady. Aıqap tarıhy shyǵarýshysymen tikeleı baılanysty. Myń toǵyz júz on birinshi jyl men myń toǵyz júz on besinshi jyldar aralyǵynda "Aıqap" jýrnalynyń myń eki myń danamen seksen segiz sany jaryq kórdi. 

     Negizinen "Aıqap" jýrnaly ultymyzdyń qoǵamdyq sanasynyń oıanýyna jáne ulttyq mádenıettiń damýyna qaryshtaı úles qosqan jýrnal. Jalpy basylymda qazaq aýyldaryndaǵy oqý-aǵartýshylyq jumystarymen qatar áıel teńdigi, otyryqshylyq ómir saltyna kóshý, memlekettik Dýmaǵa qatysý jónindegi saıası naqyshtaǵy aıqaılaǵan máseleler kóterildi. Toraıǵyrovtarmen jýrnaldyń shyǵý negizi qalansa, qyzmetin Ahmet Baıtursynov, Shákárim Qudaıberdiuly, Beıimbet Maılın, Spandıar Kóbeev syndy belgili qoǵam qaıratkerleri men zıaly qaýym at salysqan. Qazaqtyń uly Abaıy, Shohanymen qatar, ult ustazy Ybyraı týyndylary, óleńderimen birge halyq aýyz ádebıetiniń shyǵarmalary, shyǵys, orys jáne eýropa ádebıetiniń týyndylary jarıalanyp, jaryqqa shyqty. Negiznen Muhametjan Seralın adýyndy redaktor. Ol basylymdy bastamas aldyn demokratıalyq baǵyttaǵy orys qazaq tilinde shyǵatyn basylym shyǵarýdy oıǵa alǵan. Ol basylymnyń M. Seralın qazaq bólimine, jýrnalıs S. Imanshalov orys bólimine jaýap berýge uıǵarylady. Biraq aýmaly-tókpeli zaman sıpatyna oraı orys-qazaq tilinde shyǵatyn bul dúnıe aıaqsyz qalady. Jalpy sol tusta "Aıqap" jýrnaly patsha ókimetiniń baqylaýshy organdarynyń jiti nazarynda boldy. Óıtkeni basylym qoǵamdyq áleýmettik saıası máselelerdi jaqsy shyǵaryp otyrdy. Jalpy Muhamedjan Seralın "Aıqaptyń" redaktory ǵana emes, onyń alǵashqy uıymdastyrýshysy, dem berýshisi, jáne ıdeıalyq jetekshisi bola bildi. Qazaq jýrnalısıkasynyń negizin salýshylardyń biri Muhamedjan Seralın "Aıqap" jýrnalynyń redaktory, ultymyzdyń alǵashqy jýrnalıseriniń biri boldy. Onyń jyrlary "Bes ǵasyr jyrlaıdy" antologıasynda jaryq kórdi. Jýrnalıs qana emes aqyndyǵymende tanymal bolǵan Muhań "Topjarǵan" , "Gúlqashıma" poemalaryn jaryqqa shyǵardy. Eńbek jolynda, redaktorlyq baǵytynda jýrnal men gazette otyryqshylyq máselelerine erekshe nazar aýdaryp, maqalalar jazdy. Qostanaı oblysyna qarasty Qarabalyq aýdany ortalyǵynda Muhamedjan Seralınge arnap eskertkish ornatyldy. Patsha ókimetiniń otarlaý saıasatyn synaı otyryp, Seralın shlkedegi jaǵymdy jańalyqtarǵa baǵa bere otyryp, keı shaqtary asyra baǵa beripte otyrdy. Onda orys qazaq mektep ýchılısheleriniń ashylýyna, oblystyq basqarmalaryrdaǵy mektep ınspektorlarynyń qyzmetine baǵa berdi. Ol negizinen orys tilin meńgerýge shaqyrdy. 

       "Aıqaptyń"   tyrnaqaldy sanyna bas­qarýshy, bastyrýshy dep qolyn qoıǵan M.Serálınniń: «Jýrnalǵa  «Aıqap» dep esim berdik. Bul sózge túsingen de bolar, túsinbegen de tabylar. «Bizdiń qazaqtyń «Áı, qap!» demeıtuǵyn qaı ici bar?! «Qap» degizgen qapıada ótken isterimiz kóp bolǵan soń  jýrnalymyz da ókinishimizge laıyq «Aıqap» boldy», – degen betashar sózi «Oıan,Qazaq!» degen urannyń bastamasy bolǵany daýsyz. «Áı, qap!» dep san soqqan «Aıqap» osy ýaqytqa deıin qazaqtarǵa úlgi-ónege. 

 

---