InfoHub Logo

Jalpy HH ǵasyrdyń basyndaǵy qazaq qoǵamyn túzetý, orys bodandyǵynan alyp shyǵýdyń bir ǵana joly bolǵan. Ol halyqtyń sanasy ósirý, rýhanı jetildirý. Ár adam ózin, odan keıin aınalasyn, ultyn tanyǵanda ǵana  durys áreket etetinin ol zamanda bizden jaqsy túsingen. Sol úshinde qazaq zıalylary gazet, jýrnaldar men paraqshalardy taratyp otyrǵan. Muhametjan Seralınniń kúıinishten týǵan “Aıqap” jýrnaly, óz ýaqytyndaǵy qazaqtyń jibergen áttegenaılaryn tizip otyrǵan.  

Jýrnal redaktory Muhametjan Seralın. HH ǵasyrdyń basyndaǵy qazaqtyń kóshin bastaýshy, ultqa baǵyt-baǵdar berýshi tulǵanyń biri bolǵan. Ol 1871 jyly Qostanaı oblysy Qarabalyq aýdanynyń Órnek aýylynda týylǵan. Troıskidegi medresede bilim alǵan. Keıin bilimin Qostanaıdaǵy orys-tatar mektebinde jalǵastyrǵan. Redaktorlyq qyzmet menińshe qoly óte uzyn qyzmet salasy. Men ony eki maǵynada kóre alamyn. Mysalǵa týra  maǵynada ol mátinniń máni men orfografıalyq qatelikterin jóndep otyrsa, ekinshi jaǵynan sol maqala arqyly qoǵamnyń qatelikterin jónge salady. Osydan kelip Muhametjan Seralın qazaq qoǵamnynyń redaktory desekte artyq bolmas.

Sol zamandaǵy qazaq zıalylarynyń barlyǵynyń aıtqany bir sóz bolǵan. Ol - qazaqty uıqysynan oıatý. Endi suraq týyndaıdy, ol qashan uıqyǵa ketti, jáne qashan oıandy. Negizi árbir adam óziniń uıyqtaǵan ýaqytyn umytyp, al turǵan ýaqytyn jatqa biledi. Sol sekildi qazaqtyń uıqyǵa ketken ýaqytyn naqty topshylaý qıyn. Biraq onyń bir oıanǵan ýaqyty 1917 jyl. Egerde sol ýaqyttaǵy oıanǵan qalpymen qazaq ary qaraı ketkende, eshqandaı asharshylyqpen pen repressıa bolmaǵanda, búginde bári basqa bolarma edi.

Muhametdjan Seralın qazaq jýrnalısıkasynyń atasy degen sóz kezdesedi. Bul sóz aıtylýynyń da sebepteri jeterlik. Jýrnaldyń basylymynyń sapasy óte joǵary, mazmuny men taqyryby tereń bolǵan. Endi oılap qarasaq, arnaıy oqý ornynda bilim almaǵan Seralınniń munshama úlken jetistikke jetýine ne sebep. Qazirde shet eldiń barlyǵynda oqyp kelgen, túrli-túrli dısertasıa qorǵaǵany bar barlyǵy nege Seralınniń deńgeıine bara almaıdy? Óıtkeni Muhametjan Seralın eline qyzmet etken, óziniń ishki túısigine súıengen dep oılaımyn.

“Egemen Qazaqstan”, “Aýyl”, “Aıqap” sekildi gazetterdiń negizin qalaýshy, redaktory bolǵan Muhametjan Seralınge búgingi urpaqtyń jaýdyrar madaǵy men aıtar alǵysynda shek bolmaýy tıis dep oılaımyn. Óıtkeni ol kisi qazaq qoǵamynyń redaktory.

Zakırov Omar

---