Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 4 kún buryn)
Naızaǵaıly tún

Jaz aıynyń jaıdary tańy taǵy da ádemi atty. Jaýynnyń kóptiginen qońyrlanyp, bıiktep alǵan batsaıy rań shashaqtaryn silkinip, erteńgi araıǵa bet bura bastady. Azanǵy samalmen azdy-kem buıra tolqyn oınatqan kók dala keıpinde jumsaq nur bar. Kún áli oıana qoıǵan joq. Sóıtse de, Kórpesh búgin ertelep ózenge bettedi. Kóńilinde ózimen birge qulqyn sáriden túregelgen tynymsyzdaý alań bar ma, áıteýir jaıbaraqat jata almaǵan edi. Muzdaı sýmen jýynyp aldy da, qońyr samalǵa keýdesin tosyp, Kerbulaq ózenine tartty. Eń alǵashqyda jyldamyraq júrgenimen, aýyl shetindegi shatyrly úıdiń tusyna kelgende saıabyr aıańdady. Eger ol búgin taǵy kezdesetin bolsa, atyn atap sálemdesemin dep oılady. Sóıtkenshe bolǵan joq, aýla ishinen jigit te kórindi.

— Qaıyrly tań, Kórpesh.

— Jaǵdaıyńyz jaqsy ma, Qaısar?..

Kúnde osylaı. Kórpesh jumysqa bara jatqanda osy aýylǵa jaqynda kelgen shofer bala mashınasynyń o jer, bu jerin shuqylap esiginiń aldynda júredi. Eki aýyz sózden bóten áńgimeleri bolmasa da, kún saıyn júz kórisýdi ekeýi de paryz sanap alǵan sıaqty. Árdaıym bastaryn ızesip, bir-birlerine ıshara bildiredi.

Kórpesh buryn beıtanys jigittiń sálemine jaı ǵana izet kórsetip óte shyǵýshy edi. Jańa álginde esimin atap amandasty. Nege ekeni belgisiz, sondaı bir syı usynǵysy keldi. Syı bolǵanda, óz kóńiliniń ótinishi tárizdes kúńgirt tilek, kómeski qalaý...

"Jap-jas qalpymen shofer bolýyn qaraı kór óziniń..."

Ol jańaǵy balanyń onynshyny bıyl ǵana bitirip kelgendigin esine aldy. Qalaı ekeni beımálim, dál qazirgi sátte sol bala jaıynda erkeligi aralas, eljiremeli sezim qushaǵyna bólenýdi ańsaǵandaı.

Alaıda á degennen syrt bireýdi júregine jaqyn alyp, baýyryna tartýdyń qısynyn tappady. Sóıtti de sál ǵana jazǵyrǵandaı boldy. "Ózi de qyzyq, kún saıyn sálemin úzbeıdi. Tup-týra burynnan birge ósken joldasym sıaqty. Amandaspaı-aq qoısa, ne etpekshi?.. Kúnbe-kún júz kórisýge mindetti me edik. Eger men sálemin almaı qoısam ǵoı, yńǵaısyzdanyp qalady".

Ol jigittiń appaq iri tisterin, reńindegi únemi quıylyp turatyn ıbaly izeti men jasyryn nur shashqan qońyrqaı janaryn kóz aldyna keltirdi de, sálemdespeı ótýge qıa almaıtyndyǵyn ańǵardy. "Meıli, sálemde turǵan ne bar deısiń. Qalasam, baryp qolyn alamyn..."

Baǵanaǵy úıdi qıyp ótken jalǵyz aıaq súrleý aýyldan shyǵa bere jasyl shópterdiń astyn keýleı, áldeneshe ıreleńdep, Kerbulaq ózenine qulaıdy.

Ózen men Kórpeshtiń dostasqanyna kóp ýaqyt ótken joq. On jyldyqty bitirgennen keıin osy aranyń sýyn ólsheıtin qyzmetke turdy. Onshama aýyr da jumys emes, kúnine úsh mezgil kelip, arnaýly aspaptaǵy kórsetkish sandardy jazyp qaıtady. Óstip júrip myna súrleýdiń alǵashqy iz tańbasyn salǵan da ózi. Sondyqtan da aýyldyń qaısybir adamdary: "Baǵana Kórpeshtiń jalǵyz aıaq súrleýimen kele jatyp..." nemese "Kórpesh súrleýiniń sol jaǵyna buryla berip..." dep kórgen-bilgenderin Kórpesh esimimen baılanystyra áńgimeleıdi.

Búgingi qyz júreginiń maısa tartyp, úgilmeli sezimge oranyp oıanýynan ba, jabaıy jol jıegi sonshama ystyq soqty. Búgin de san myńdaǵan tańǵy shyq jaırańdap kelip Kórpeshtiń aldy-artynan qaýmalaı berdi. Keıbireýleri ker betegeniń qulaǵynda turyp kóz júgirtse, endi bireýleri balaýsa baldyrdyń balaǵynan syǵalaıdy. "Esenbisiń, tanys qyz" deskendeı ıgi nıetti, saf taza jarqyraýlar... Jańa shyǵyp kele jatqan jaz kúniniń jalpaq janary da qyz kóńilinen syr tartqandaı. "Kórpesh-aý, japa-jalǵyz júrip jalyqqan joqpysyń, qalqam. Menmen basyńdy sál ǵana eńkeıtseń ǵoı, álgi jigit zaýlap turǵan mashınasymen zyr etkizip ákelip tastaǵan bolar edi".

Rasynda, Kórpesh búgin áldenedeı jolserik izdegendeı birtúrli synyq. Júgirme jaýynnan keıin shyq býyna bólengen shyrqaý dala dıdary kúndegiden beter kúlgin shýaq sebelep, kúlimsireı qubylǵanymen, Kórpesh kóńilindegi alaý sezimdi aldaýsyrata almady. Osynshama balǵyn nurǵa bólengen jas shuǵylaly jaılaý tórinde tap-taza táttilikten góri qaltyraǵan ystyq demdi saǵynysh sazy basymdaý. Japalaq baýyryndaı bórte jýsannyń tasasynan taban asty jamyrap shyqqan jetkizbes ańsaý bar ma?.. Qyz kóziniń aldynan aldyrmas saǵymnyń beleń berip elp ete túskeni aqıqat. Ornyqpaly mekeni joq, ary-beri qozǵalǵandaı oqshaý tilektiń búgin tańda júregine jabysqany da anyq. Sábı kóńiliniń beıbit jatqan túkpirine kelip, beımaza kórshiniń qonystanyp jatqanyn da jaqsy sezindi...

Ol búgingi tańmen birge qasyna ilesken "shaqyrýsyz qonaǵymen" alysyp, ózenge qalaı jetkenin de ańǵarmaı qalypty. Maısha sozylyp, syzyla syrǵyǵan tanys aǵyn burala búlkildep aldynan shyqty. Qashan kelseń de ımene montıyp, ish tarta júgirgen balaýsa qalpy so qalyp eken. Eshkimmen isi joq, meıirlene jyly ushyraǵan baýyrmal pishini áli de ózgermepti. Tek, alqymyndaǵy shyrqaýyq jalbyzdardyń qabyndap óskendiginen de arnasy tarylyp, tuıyqtala túskendeı.

Kórpesh eńkeıip kelip, erkelene ıreleńdegen ýaq tolqynǵa ernin tosty. Enteleı ilgerilegen oınaqy ıirimdi bir-eki ret urttap edi, tuzy kem sıaqtanyp, tatymsyz kórindi. Sodan keıin shólirkemeı ishkenin esine aldy. Áldeneden qutylǵysy kelgen nıetpen bas qoıǵanyn oılady. Júregine suraýsyz boılap bara jatqan sony sezimniń saǵynyshy ma, joq, bolmasa, beıtanys balanyń barǵan saıyn boıyna úırengendeı baılaýly beınesiniń beımaza búlkili me?.. Áıteýir, buryn da bal tatıtyn taza aǵynnyń dál búgin tatymy ketipti. Ol aınalasyndaǵy zattarǵa alǵash ret suqtana qarady. Aldynda jatqan momaqan ózen bir-birine bastaryn úıkesip, baıaý múlgigen balǵyn quraq, sekpil betti bedireıme tarǵyl jartas, jer baýyrlap, arly-berli júıtkigen kúnásiz qarlyǵash, osy ózen bastaýynan shomylyp shyqqandaı kúlimsirep kóterilgen kerbez kún - barlyǵy da: "Basyńa túsken mazasyz mashaqatty kórip turmyz, Kórpesh. Asaý taı qanshama jabaıy bolǵanmen, jylqyshy quryǵynan qutylýshy ma edi. Mezgili jetip, saǵaty soqqan tirliktiń aıyby qansha?.. Odan da sol serigińniń baıandylyǵyn kút!" - desip, aq peıildi, aq jarqyn aqylyn usynǵandaı.

Ol kúlteli shalǵyndy keship kelip, ózenge minbeleı tóngen tip-tik jartasqa kóz tikti. Qulama adyr alqymynda qazaqy úı ornyndaı alasa oıpańǵa kókshil gúlder qoralana úıilip, jemge úıirilgen sary ýyz balapandaı jypyrlaı qalypty. Tún qarańǵylyǵynan úrkip baryp, biriniń qoltyǵyna biri jasyrynǵandaı opyr-topyr qujynaıdy. Endi, mine, jadyraǵan jaqsy kúnniń shyqqanyna qýanysyp, razy bolǵandaı. Denelerindegi móldir tamshy úzilgen saıyn san túrli saıranǵa kenelip, jaırań qaǵady. "Ekeýlep ne bolmasa úsheýlep kelip kórer me edi dál myna pák peıishti. Shyn shattyq, taza baqyt osy bolmasa ıgi edi. Náreste lebindeı beıkúná sezimniń ıesi kim? Ańsaýly mereı osy bolsa, aımalap sıpar alaqany qaısy? Osynshama yntyq yqylastyń el kózinen syrt, tasada turyp taýsylatyn bolǵany ǵoı..."

Jas qyzdyń tula boıyn eljiregen sezim samaly sharpyp ótti... Aıdalada, nazardan tys narttaı janyp, alqyzyl gúl shaıqalady. Maıysa jelpinip, manaýraı múlgigen kelbetinde náziktik bar. Dúnıeniń tórt buryshy túgel qurmet, qoshemetke toly. Olaı bolsa, ıne shanshýyndaı suqqylap ótken álgi bir ábiger sezimge jol bolsyn! Adam kóńili osyndaı maqpal maısadan masaıraǵan lázzat almaýshy ma edi. Bári de bar ǵoı, alystan izdese taptyrmaıtyn ádemi kórinistiń ishinde turǵan joq pa. Endeshe, tuıaq tımegen tý shalǵynǵa shalqalaı jatyp maýqyńdy bas.

Kórpesh biraq óıte almady. Bir ýys maıda gúldi julýǵa umtylyp, úze almastan aýyr kúrsindi. Sóıtti de, ózenge kelip, sýyq sýdy betine, moınyna, mańdaıyna shashty...

Ol álden ýaqyttan keıin kerekti sandardy jazyp aldy da, aýylyna barar súrleýge tústi. Jalǵyz aıaq jol jıegi ustara kórmegen saqal-murttaı sabalaqtanyp, jabaıy shóptermen kómkerilip alypty. Qyzdyń qysqa etegi ýaq búrli mamyq kók bastaryn sıpalaı syzyp, shalǵynǵa matyrylyp keledi... Shynyn aıtqanda, onyń qaıtqysy da joq edi. Osy aradan shyqqysy kelmeı, birshama aıaldap júrgendi qalaǵandy. Alaıda belgisiz bir nárse júregin búlkildetip, mazasyz túrtkileı beretin sıaqtandy. Sondyqtan da ol aınalasyndaǵynyń barlyǵyn umytyp, kúndegideı gúl shoqtaryn jınamaı, tup-týra úıine jetkendi jón kórdi. Esik-terezeni qarańǵylap alyp, jumsaq jastyqty baýyryna basyp, yrdý-dyrdýdan alys jaıbaraqat jatqandy ańsady. Sóıtti de, tez-tez basyp júrip ketti.

Kishkene tumsyqty aınala bergende Kórpeshtiń esimi atalǵandaı boldy. Ol jalt burylyp artyna qarady. Qalyń quraqty qaq jara qarsy kele jatqan qyzdyń Sharap ekenin birden aıyrdy. Osy ózen boıyndaǵy Aqtastyda turatyn klastas qurbysy. Neshe jyl birge shýlasqan sábı serigi. Kórpeshtiń júregi lúpildep sala berdi. On jyl birge oqyǵan mekteptes syrlasyn dál myna arada kezdestiremin dep oılaǵan joq edi. Asyǵyp, tyqyrshı kútti.

— Bolsańshy, maltyqpaı! Ertemen qaıdan júrsiń adasyp?

— Seniń anaý aspaptaryńdy kúzetip shyqtym. Biraq sen óteýiń joq qyzsyń ǵoı...

Ekeýi birine-biri qarsy júgirip, qushaqtasa ketti. Kórpesh: "Mynamen óteımin", - dep, qurbysynyń kózinen, mańdaıynan súıdi.

— Já, boldy, bet-aýzymdy silekeılegeniń de jeter, nemene, emetaıyń sonsha ezile qalǵan?..

— Áı, Sharap-aı, áli de áshkere áziliń qalmapty-aý! Saǵynyp, ańsady ma desem...

— Saǵyndym deıdi. Osy araǵa kúnine birneshe ret kelip-ketip júrip, taıaq tastam jerge aıaǵy jetpegen adam saǵyndym deıdi. Men oǵan sene qoıarmyn.

— Sen meniń jumysbasty bolyp ketkenimdi estigen joqpysyń?

— Iá, sen bolmasań, myna ózenniń sýyn áldekim qotaryp áketedi degendi estigenim bar.

— Jaraıdy, jeńildim, Sharap! Meniń shyn saǵynǵanym úshin ókpeńdi qıshy... Biraq men seniń osyńdy ańsappyn.

Ol Sharaptyń belinen ustap, shyr kóbelek aınaldyryp jiberdi:

— Al qaıdan júrseń ertelep? Burtımaı, jónińdi aıtshy. Úı ishteriń aman ba?

— Orynbasardyń dúkenine bara jatyrmyn. Búgin úıge kisiler kelmekshi. Onyń ishinde sen de bolasyń.

— Men be? Alla saqtasyn. Men qashan úlkender sanatyna kirip edim.

— Úlken bolǵanda, óziń qatarlas, aǵamnyń joldastary. Erteń týǵan kúni edi, soǵan jınalmaqshy.

— Uıat qoı, bara almaıtyn shyǵarmyn.

— Men seniń yrqyńa qoıarmyn?! Kelgende, eń birinshi óziń kelesiń. Qulaǵyńdy burap turyp alyp baramyn.

Sharap joldas qyzynyń moınyna asyldy.

— Toqta, sonda kim-kimdi shaqyrmaqsyńdar?

— Qoryqpaı-aq qoı, seniń ıdealyń bolar jigitter tolyp jatyr.

— Sen endi óstip ketesiń. Attaryn ataýǵa bolmaı ma degenim ǵoı...

— Attaryna qumar bolsań: Ásken, Rahtaı, Áldıhan, Saılaý, Núsip, Muhtarqul, Jumahan... taǵy kim... álgi senderdiń aýylǵa bir shofer bala kelip edi ǵoı, aty qalaı edi?

— Qaısar ma?

— Iá, ıá, sol bar, taǵysyn taǵylar.

Kórpesh kóńili dir etkendeı. Juqalań qyzyl araı betine de oınaqtap shyǵyp edi. Biraq bul qubylysty qurbysy baıqaǵan joq. Tek qana ázilin jalǵastyryp:

— Taǵy da sanaıyn ba, joq, osylardyń ishinen-aq bireýin tańdap alamysyń, - dedi.

Kórpesh te ázilge oraı:

— Jaqsy boldy ǵoı, jalǵyzsyrap júrgende jigitterdi kóbeıtkeniń, - dedi.

Degenmen, Qaısar esimi atalǵan jerde birtúrli jýası túsip, irkilip qaldy. Alystaǵy bógde esim qyzdyń erkin demin ázer aldyrǵandaı...

Sharaptyń álginde "Orynbasardyń dúkeni" dep ataǵan jeri osy Kerbulaq ózeniniń boıyndaǵy eski qystaý. Taý turǵyndarynyń tize qosyp, mingese otyratyn eldi jıyny. Onsha qashyq ta emes, osy aramen eseptegende qozy kósh qana jer. Jaılaýdaǵy jalǵyz saýda orny bolǵandyqtan, álgi dúken malshylar arasynda Orynbasar degen satýshy jigittiń esimimen atalyp ketken. Eki qurby eń aldymen osynda kelmekshi. Ekeýara kelisken kelisim boıynsha, Kórpesh búgin úıine qaıtpaıdy. Búgingi túndi qurbysymen birge qonaqtarmen ótkizedi. Apasy mazalanbaý úshin o kisige Sharaptyń inisin arnaıy jiberip, habar aıtqyzady. Munyń bári op-ońaı sheshildi. Sóıtip, Kórpesh ómirinde alǵash ret anasynyń ruqsatynsyz bóten aýylǵa túnep shyǵýǵa bel býdy...

Tún ábden kirdi. Juldyzdar pyrdaı janyp, qaýmalap turǵanymen, batys jaqta búlkildep ot oınatqan oınamaly qalyń bult bar. Tek taý ishine ǵana tán jym-jyrt tynyshtyq. Aýyq-aýyq ıtter úredi. Tún kórpesin jamylyp, jamyraı shyryldaǵan shegirtke únderi bir sát te basylǵan joq. Baqa shýylymen úılesip, úzilmeı qataımaǵan uzyn-sonar áýen besigi terbelgendeı.

Kórpesh ystyq úıden tysqa shyqqanda ózennen soqqan úlpildek samal aımalap kelip moınyna, denesine súıkendi. Raqat lebindeı jadyraı jelpingen jep-jeńil tynys. Bar boıyńdy balaýsa barqytymen kómkerip, balmuzdaq mamyǵyn usynatyn sıaqty. Qyzdyń oıynan mandoldyń saǵynyshty jumsaq úni áli de aıyqqan joq. Solqyldap, kókiregińnen áldeneni sýyryp alardaı suńqyldaǵan tátti sazy qulaq túbinen estilip tur. Biraq mandol tartqan jigit unamady. Unamaǵanda - árbir án tartqan saıyn buǵan bar yqylasyn salyp, iship-jep qoıardaı ókshelegen kóz qarasyn jaqtyrmady. Sol janardan jaltaryp, nazaryn basqa jaqqa aýdarǵansyp otyrǵanmen, qyzyp, qutyrynyp alǵan otty shyraq qalaı burylsa, solaı kezenip, telmire qadalady.

"Júregimdi túsinseń netti. Men de basy jumyr pendemin ǵoı. Tula boıymnyń shymyrlap otyrǵanyn kórmeımisiń?.." - dep jalbaryna túskendeı. Eń alǵashynda ádemi áýenniń shýaǵyna shomyp, momaqan mýzykanyń qushaǵyna bólengenimen, keıin tym berekesi ketti. Temekiniń shoǵyndaı jabysqaq janar jas qyzdy úıden shyǵyp ketýge májbúr etip edi...

Ol baǵana pesh aldynda Qaısarmen qalaı kezdeskenin esine aldy. Qońyr kostúm, aq kóılek kıgen jas jigit mashınasynan túsisimen qolyn jýý úshin sý izdedi. Sharaptyń janyndaǵy Kórpeshti kórse de, tis jaryp esh nárse deı almady. Sý izdep júrgenin sezgen Sharap:

— Qaısar, sháýgim tappaı júrsiz be? - dedi. Sóıtti de, Kórpeshke burylyp: - Sen ana sháýgimdi ápere salshy, baýyrsaǵym kúıip barady, - dep oshaq basyna qaraı júgire jóneldi.

Kórpesh esik aldyndaǵy sháýgimdi kóterip Qaısarǵa qarsy júrdi. Sonda ǵana jigit appaq iri tisterin kórsetip:

— Salamatsyz ba, Kórpesh, - dedi.

Kórpesh belgisiz qysyla:

— Búgin tańerteńgisin sálemdesken joq pa edik? - dep kúldi.

— Qaıdan bileıin, qyzdardy kórgennen keıin esimiz shyǵyp ketti ǵoı.

— Sondaı da ádetińiz bar ma edi?..

Kórpesh Qaısarǵa taǵy bir sóz aıtýǵa ońtaılana berip edi, Sharaptyń inisi kelip:

— Qaısar aǵa, myna tómengi aýyldaǵy birshama kisiler kelmeı jatyr. Soǵan baryp qaıtsaq qaıtedi? - dep áńgimesin bólip jiberdi.

Qaısar qolyn shaıyp bolǵan soń:

— Raqmet, Kórpesh. Myń jasańyz, - dedi.

Kórpesh bir nárse deýge Sharaptyń inisinen qymsynyp, jaı ǵana basyn ızedi.

Odan keıin betpe-bet onshama ońtaıly ushyrasý bolǵan joq. Qalyń kóptiń biri ǵana bolyp otyrysty. Tek bir joly Qaısarǵa joldastarynyń bir-eki rúmka shampandy qatarynan ishkizip jibergenin baıqap, kezekti bı ústinde:

— Qaısar, siz kóp ishpeńizshi... - dep ótindi.

— Ne sebepti?..

— Árdaıym jol ústindesiz. Onyń ústine, ishimdik sizge jaraspaıtyn sıaqty.

— Maqul, endi bir gram da tatpaýǵa ýáde beremin.

— Ýáde emes, ishpeseńiz bolǵany...

Kórpesh Qaısardyń keıin de birneshe ret joldastarymen soǵystyryp jatqanyn baıqady. Biraq onyń osy qylyqtarynyń ózi jarasymdy, laıyqty kórindi. Sonan keıin ol jas sábı balanyń orynsyz kóp qylyǵyn keshire salǵysh úlkenderge uqsap, súısingen peıilmen Qaısardyń tý syrtynan meıirlene kóz tastap otyrdy.

Kórpeshtiń kóńiline endi birde tań azanǵy saf sezim qaıta oraldy. Sol appaq tań ne sebepten burynǵydan oqshaý atty? Qazir kózin jumsa, osy qarańǵy tún ishiniń ózi samaladaı jarqyrap, kúmis shyq jaýharyn jalt-jult jaǵyp, beıkúná gúl bastaryn bulǵap, ashylyp júrip beretin tárizdi. Sol saǵynyshty sezim kimdi joqtap edi? Myna júrgen Qaısardy ma? Áı, ol emes shyǵar. Odan basqa bolar. Qaısar bolatyn bolsa, onshama qashyq emes, óz mańyndaǵy bireý eken ǵoı. Baǵanaǵy baqyt tańy sonshama alys adamdy megzegen sıaqty emes pe edi? Joq, álde munyń bári ásheıin aldamshy saǵym ba?.. Teginde, torǵa túsken torǵaıdaı shyǵar esigin tappaǵan baıansyz bulqynystyń qaı baǵytqa jeteleri belgisiz edi.

Mazasyz mandol qaıta shyryl qaqty. Sampyldap, sary jeldeı esilgen erke daýys qaıta ańqyldaı bastady. Tup-týra Kórpeshtiń qasynan tartylǵandaı tap-taza anyq estiledi. "Baıǵus, kózin qazir kimge súzip, súrine jazdap otyr eken",- dep, mandolshy jigitti esine aldy. Tekeniń kózindeı shatynaǵan jasyl janarlardy elestetip, sál ǵana jymıdy... Jumsaq búlkildep, jaýynsha sebelengen mys ishek áýeni ishi-baýyryna kirip, áldeqaıda júrshilep, qol sozǵandaı! Sıqyrlap sóılep, saǵynysh lebi jelpinip tur.

Jas qyzdyń myna túndi jamylyp, elden bólektenip, alys syrtqa ketkisi keldi. Múmkin, kóńilindegi beımaza ańsaýdyń tynshýy sol bolar. Otyrǵandardyń eshbirine bildirtpeı, ózen boılap úıine ketip qalsa she? Oǵan batyly jeter me eken? Batyly bolǵanda, qazirgi qarańǵy túnnen qorqyp, úreılený emes, jeke shyǵyp ketkennen keıin eriksiz jetelegen elikpe sezimniń saǵynyshy basyla ma, joq pa?! Arqandalǵan attaı, aptyqpa ańsaýdyń osy jıynǵa, myna Qaısar otyrǵan ortaǵa qaıta shaqyrmasyna kim kepil. Áıteýir Kórpeshtiń júregi búgingi kúnderi daǵdysynan tys, ersi áreket jasaýǵa qumartyp alǵan sıaqty...

Qarsy jaqtan qyp-qyzyl qos janar jylt ete tústi. Qara túndi qaq jaryp, qas qaqqansha zyrlap kelgen dóńgelek shoq elp berdi de sóndi. Óristegi jylqy janary ma? Múmkin, kıik shyǵar. Jaýyn qurtyndaı ıreleńdep naızaǵaı syzyǵy kórindi. Irek-ırek jazý jazyp o da óshti. Biraq kún kúrkiri estilgen joq. Aınala sol balqyp qoryǵan balyq maıyńdaı dem dymsyz qońyrlanyp jatyr. Shoqtaı jypyrlap, tynymsyz ot búrikken kók juldyzdaryn búrkep, endi az ýaqyttan keıin jaýyn jaýady deýge sený qıyn. Únsiz ymdasyp, úndemeı saýyq qurǵan momaqan ottardy jaýyn sýyna qıǵyń kelmeıdi. Degenmen, aspannyń batys baýyryndaǵy alys túkpirde jylan tilindeı sýmańdaǵan sansyz syzyq jortyp júr... Kórpesh te týra osy qubylys keıpindeı emes pe eken! Mol jaýyn aldyndaǵy momaqan tynyshtyq sezilgendeı ǵoı. Álsin-álsin álek berip, alystan toryǵan saǵynysh sezimi óz ishiniń oınamaly naızaǵaıy ma?..

— Kórpesh-aý, Kórpesh!

Sharaptyń daýsy dál qasynan estilgendeı:

— Myna qyzdy tún jutyp ketken be? Kórpesh?!

Kórpesh áli de ún qatpady. "Eger meniń atymdy Qaısar osylaı atap shaqyrsa, qalaı bop estiler edi?.." - dep oılap turdy.

Sharap endi inisine daýystady:

— Sen Kórpeshti kórgen joqpysyń?

— Kórpeshti me? Kórgenim joq. Álginde ishte edi ǵoı.

Sharap ishke kirip izdeıtin boldy. Sony sezgen Kórpesh:

— Men mundamyn, Sharap. Sonshama túıe joǵaltqandaı aıqaılaǵanyń. Tup-týra qasyńda turmyn ǵoı, - dep ún qatty.

Joldas qyzy daýys shyqqan jaqqa qaraı júrdi.

— Nemene, tiliń baılanyp qalǵan ba? Qanshama aıqaılasam da ún qatpaısyń.

— Ádeıi istedim.

— Jigitter seni surap jatyr. "Juldyzym qaıda batty? Aıymdy bult shalǵany ma?" -dep ásirese mandolshy jigit ánge qosyp joqtap otyr.

— Aqyryp, dabyrlama. Sen odan da maǵan Qaısardy shaqyryp ber... Jolyǵatyn sharýam bar.

— E, baıǵus, ne bolyp qaldy?

— Tilimdi alshy, Sharap, eshkimge bildirmeı ertip kelshi...

Eń sońǵy suraý sıaqty sonshalyqty qımas ótinish. Bala kezinen birge ósken beıkúná seriginiń osy kúıin qurbysy birden uqty. Bul týrasynda ázildep eshqandaı artyq sóz aıtýdyń qajeti joq ekenin de jaqsy sezindi. Sóıtti de, tipti yńǵaısyzdanyp, basylyp qaldy. "Solaı de... Apyraı, osy kúnge deıin ishine qalaı syıyp júrgen? Maǵan da sezdirmegeni ǵoı!"

— Jaraıdy, Kórpesh, men qazir ertip shyǵamyn.

— Tek ózine ǵana aıt.

Kórpesh áldenege anyq bet burǵanyn aıqyn baıqady. "Bar sergeldeńiń sebebi osy bolsa, sonymen tynsyn!" Júregi dúrsildep aýzyna tyǵylǵandaı. Ózi de kádimgideı qataıyp, shırap aldy...

Dabyrlap sóılesip Sharaptar da shyqty. Sharaptan oqtaý boıy alda kelgen Qaısar Kórpeshtiń qolynan ustady:

— Meni shaqyrdyńyz ba, Kórpesh?

— Úıge qaıtqym keldi, aparyp tastamaısyz ba?

— Men daıynmyn.

Kórpesh Sharapqa buryldy:

— Sharap, aıyp etpe, meniń úıge qaıtqym keldi.

— Men ne deıin, baryńdar...

Qaısar jyldam baryp mashınasyn ot aldyrdy da, qos qyzdyń qasyna kelip toqtatty. Kórpesh te asyǵys qımyldap, kabınanyń esigin asha berdi.

— Qosh, Sharap!

— Joldaryń bolsyn...

Sý jańa motor onsha ún shyǵarmastan sazdaý jermen tómen quldılap, qoıý tún ishine enip ketti. Artyndaǵy qos kishkene qyzyl shamy bir óship, bir janyp, Sharapqa qosh aıtysqandaı. Áldeqaıdan lyqsyp kelgen otty óksik Sharapty erkine qoımady. Demine tunshyqqandaı býlyǵyp, eki qolymen betin basty. Ystyq tamshy saýsaǵynyń arasynan tógilip, birtin-birtin jerge tamdy... Alystan aıqysh-uıqysh naızaǵaı oınap jatty!


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama