InfoHub Logo

Sháken Kenjetaıuly Aımanov (1914-1970) — qazaqtyń áıgili ártisi, rejıser. Qazaqstannyń halyq ártisi, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik syılyǵynyń laýreaty. KSRO Halyq ártisi, KSRO Memlekettik syılyǵynyń laýreaty. Týyp ósken jeri Pavlodar oblysynyń Baıanaýyl aýdany. Topyraq buıyrǵan jeri Almaty qalasy. Orta mektep bitirgen soń (1928), Semeıdegi pedagogıkalyq tehnıkýmǵa oqýǵa túsken. Osy kezden bastap teatr ónerimen áýestenip, 1933 jyly Qazaq drama teatrynyń quramyna alynady. Osy teatr sahnasynda jıyrma jyldaı eńbek etip, ártistik shyǵarmashylyǵyn shyńdady. Teatrdyń bas rejıseri boldy (1951). 1953 jyldan bastap, ómiriniń sońyna deıin qazaq kıno óneri salasynda ónimdi eńbek etti.

Sháken asa daryndy sýretker akter, oıshyl rejıser retinde qazaqtyń sahna óneri men kıno óneriniń qalyptasyp, shyńdalýyna aıryqsha yqpal etken, óshpes iz qaldyrǵan dara daryn ıesi. Ol M.Áýezov atyndaǵy Memlekettik drama teatrynyń sahnasynda qazaq dramatýrgıasynyń Aqan seri, Qobylandy, Qodar, Kerim («Abaı»), Aldar Kóse, Isataı (Jansúgirov, «Isataı Mahambet») beınelerin, álem dramatýrgıasynan Kassıo jáne Otello (Shekspır, «Asaýǵa tusaý»), Ýálıhanov jáne Tıhon (Ostrovskıı, «Talanttar men tabynýshylar», «Naızaǵaı»), Satın (Gorkıı, «Shyńyraýda»), Shadrın (Pogodın, «Myltyqty adam»), Kıdd (Lavrenev, «Amerıka daýysy»), Bett (Dj. Goý men A. Dússo, «Tereń tamyrlar»), Hlestakov (Gogol, «Revızor»), Krıvenko (Chırskov, «Jeńimpazdar»), Gelpak (F.Volf, «Profesor Mamlok») beınelerin somdady. Sh.Aımanov qoıǵan «Abaı» spektakline 1952 jyly KSRO Memlekettik syılyǵy berildi.

Sh. Aımanov akter retinde aldymen keıipkeriniń jan dúnıesin ashýǵa jáne soǵan laıyqty utymdy áreket qımyldar jasaý sheberligimen erekshelense, rejıser retinde shyǵarmaǵa kórkemdik ıdeıalyq mazmunyn darytýǵa, ulttyq erekshelikterdiń boıaýyn qanyq etýge, zaman men qoǵam týraly fılosofıalyq oı tolǵam jasaýǵa aıryqsha mán bere biletin daryndy sýretker. Sháken kıno salasynda da osy ustanymdaryn sheber paıdalana bildi. Onyń «Mahabbat týraly ańyz» (1953), «Dala qyzy» (1954), «Bizdiń súıikti dáriger» (1958), «Aldar Kóse» (1965), «Týǵan jer» (1967), «Atamannyń aqyry» (1970) fılmderi qazaq kıno ónerine kórkemdik tóltýmalyq darytqan ómirsheń týyndylar.

---