InfoHub Logo

Álbette, Qudaıǵa qulshylyq neǵurlym taza bolsa,monyń nátıjesi de soǵurlym joǵary bolady. Sondyqtan Abaı taza qulshylyqqa shaqyrady. Óziniń on úshinshi qara sózinde ımandylyqty taza saqtamaıtyn adamdardy synaı kelip:

«Imanǵa qarsy kelerlik orynda eshbir pende Qudaı taǵala keńshiligimen keshedi daǵy demesin, onyń úshin Qudaı taǵalanyń ǵafýyna[i], ıakı paıǵambarymyzdyń shafaǵatyna[ii] syımaıdy, múmkin emes. «Qylysh ústinde sert joq», «Qudaı taǵalanyń keshpes kúnási joq» degen jalǵan maqaldy qýat kórgen mundaı pendeniń júzi qursyn», - dep taza qulshylyq jasaǵylary kelmeıtinderdi qatty synaıdy. Ol otyz tórtinshi qara sózinde bundaı adamdardy tipti «musylman emes» dep baǵalaıdy.

Endi Qudaıǵa taza qulshylyq degenniń ne ekenine qysqasha toqtalaıyq. Bul – ózine eshqandaı da paıda oılamaı, barlyǵyn tek qana Qudaı taǵalany qanaǵattandyrý jolyna arnaǵan adamnyń is-áreketi. Ol ózi úshin bilim de, paıda da izdemeıdi. Barlyǵy tek qana Alla taǵala úshin jáne eshqandaı da ishke búkken oı bolmaý kerek. Bul arada «Eger men basqany qanaǵattandyrsam, onda men ózim qaıda qalamyn?» degen suraq týýy múmkin. Abaı ilimi boıynsha oǵan bylaı dep jaýap berýge bolady. Búkil dúnıe Qudaı taǵalanyń jaratqany bolǵandyqtan, Ol bizdiń isimizge muqtaj emes. Oǵan bizdiń is-áreket, dúnıe múlkimizdiń qajettigi joq. Qulshylyq jasaǵanda Ol bizdiń taza nıetimizdi ǵana qabyldaıdy. Sondyqtan bizdiń is-áreketimizdiń nátıjesi azaıyp qalmaıdy, kerisinshe, ol rýhtanyp, bizge rýhanı áreket bolyp qaıtady. Sóıtip Alla taǵalaǵa qyzmet jasaý – bizdiń ózimizge qyzmet jasaýymyz degen sóz. Nátıjesinde, jasaǵan is-áreketimiz azaıyp qalmaıdy, kerisinshe, odan úlken jaqsylyq alyp, biz óz bolmysymyzdy tazartyp, rýhtandyramyz. Biz árbir isimizdi durys oryndap, barynsha kemeldi bolýǵa umtylamyz. Sebebi Alla taǵala barlyq talap-yqylaspen, taza nıetpen jasalǵan qyzmetimizdi ǵana qabyldaıdy. Osynyń nátıjesinde biz kezinde kemeldi adam qataryna kóterile alamyz. Osylaı bolmysymyz tazarǵan saıyn rýhanı jetilip, ómirdiń negizgi maqsatyna jetýge jol ashyla beredi. Kemeldi adamdardan quralǵan qoǵam da kemeldi bolmaq.

Taǵy bir eskeretin jaǵdaı – Qudaıǵa qulshylyqtyń máńgilik ekeni. Bul jan men Qudaıdyń máńgiliginen jáne búkil bolmys tek qana Jaratýshyny qanaǵattandyrý úshin jaratylatyndyqtan shyǵady. Búkil bolmys Jaratýshyny qanaǵattandyrsa, onyń bólikteriniń barlyǵy da sonymen shuǵyldanady. Sondyqtan Qudaı taǵala sensin ıa senbesin, báribir túbinde árbir jan ıesi qulshylyq etedi. Bul álemde barlyq jan ıeleri Qudaı taǵalanyń qalaýymen ómir súredi. «Qudaıdyń ámirinsiz shóp basy da qımyldamaıdy» degen halyq sózi osyny bildiredi.

Abaı kórsetken Túp Iege qaıtý maqsaty adam balasy úshin ǵana emes, búkil bolmys kórinisterine ortaq bolsa kerek. Álemniń barlyq danyshpan, áýlıeleri de adamzat ómiriniń negizgi máni jáne barlyq dinı joldardyń negizgi maqsaty osy dep biletini belgili. Qasıetti Quranda da osylaı aıtylady.

Bul maqsatqa jetý joly óte uzaq jáne túrli belesterge bólinip, árkimniń oǵan jetý taǵdyry san qıly bolady. Sebebi árkimniń kózin shel ár túrli deńgeıde basqan. Kóp adamdar túpki maqsatty tolyq túsinbegendikten sol fánılik, ıaǵnı ýaqytsha maqsattarmen aldanyp, kóp ómirin áýremen ótkizip alady. Sondyqtan Abaı bul ómirdiń ótkinshi jáne qysqa ekenin eskertip, adamdy týra jolǵa salý úshin bylaı deıdi:

Adamzat – búgin adam, erteń topyraq,

Búgingi ómir jarqyldap aldar biraq.

Erteń óziń qaıdasyń, bilemisiń,

Ólmek úshin týǵansyń, oıla, shyraq.                                                                             («Nurly aspanǵa tyrysyp óskensiń sen», 1899 j.)

Sonymen danyshpan murasynan óte tereń rýhanı maǵyna tabamyz. Adam ómiriniń maqsaty – «Túp Iege qaıtý». Oǵan jetý úshin Alla taǵalaǵa degen mahabbatqa ıe bolý kerek. Bul tek qana Oǵan qulshylyq jolymen ǵana bolady. Meıirimdi Alla taǵala óziniń pendelerin keıin qaraı, ıaǵnı rýhanı álemge qaıtarǵanda ǵana qanaǵat tabady. Endeshe Alla taǵalany qanaǵattandyrý úshin adamzattyń bárin baýyrym dep súıip, oǵan qyzmet etý kerek. Sóıtip Qudaıǵa qulshylyq etý – adamzatqa qyzmet etý bolyp tabylady.(jalǵasy bar)

ázirlegen

Begimhan KERİMHANULY

M.Áýezov atyndaǵy JOBB mektebiniń qazaq tili men ádebıeti muǵalimi

Pavlodar qalasy

Qazaqstan Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi

---

[i] Keshý, keshirý

[ii] Qorǵaý, járdem etý

---