InfoHub Logo

Kebistiń de kebisi bar. Biraq naq mynandaı bireýine eki aıaq birdeı syıatyn kebisti Qurymbektiń kórgeni bar ma edi. Uqypsyz balyqshynyń kúzdi kúngi qaıyrda jatqan qaıyǵyndaı bolyp turyp kólbeýin júziń qurǵyrdyń. Iapyrmaı aıaǵy mynadaı bolǵanda ıesi qandaı boldy eken bulardyń, dep Qurymbek galoshtardyń janyna qaıta keldi. Olardy aıaǵymen túrtip-túrtip kórdi. Qoı qatyǵyn ishken jas balanyń bet-aýzy sıaqty, qatyp qalǵan laıdan galoshtyń saý jeri kórinbeıdi. Tipti ishine jabystyra salǵan jumsaq, matanyń bári batpaq qasańdanyp qalypty. Dáýde bolsa bul galoshty deni saý adam kıip kelmegen ǵoı. Árıne, mundaı kebister el qydyrǵanda ıesi kóbine-aq shala mastaý, tipti keıde ádeıi mastaý ádeti bolady. Durys, durys! Qurymbek mundaı jerde jaza baspasa kerek-ti.

Jańa ǵana bul galoshtarǵa mańyz bermep edi. Úıde bireý bar shyǵar dedi. Úıde jan joq. Kerek dese Jamaldyń ózi de bolmaı shyqty. Biraq osy galoshtar nege jyly ushyraıdy? Jo-joq, ánsheıin-aq bul shatasyp tur. Jurttyń aıaǵyndaǵy galoshyn qarap júrýshi me edi, adam. Muny dáýde bolsa bul joqta bireý kıip kelip, asyǵysta tastap ketken shyǵar. Kim bilipti? Biraq Jamal qalaı-aq...

Qurymbek qaradan-qarap turyp terlep sala berdi. Murnynyń ushyna shyp etip shyǵa kelgen ter azdan keıin samaıynan tamaǵyna, shúıdesinen moınyna quıyla baryp, qara baqaıyna deıin jetti. Ne isteý kerek? Qap, osydan keler me eken, Jamal dep kijinip te qoıady ol. Ózi túski úziliste jarty saǵat buryn kelgen Qurymbek osy bir jan qınar, ótpes ýaqytty basynan keshire almaı áýre boldy. Ol eki-úsh-aq attap qaıtadan bosaǵa jaqqa bardy. Galosh qurǵyr qysylar emes, osy úıdiń ıesinshe ekeýi de kósilip-kósilip jatyr. Muny kórip Qurymbektiń júregi aýzyna qaıta tyǵyldy. Ashý býǵan qany kóterilip shyǵa keldi de, basy zeńgip ketti. Júgire basyp telefonǵa baryp, onyń tegermegin aınaldyrdy.

— Jamal bar ma?

— Jamaldy qaıtesiz? Aıta berińiz, men tyńdap turmyn.— Erkek daýysy. Gúr-gúr etedi. Tipti qyzyq. «Men tyńdap turmyny» qalaı? Ol Jamal úshin tyńdaıtyn kim, sondaı-aq. Myna dúnıe ne bolyp barady?!

— Alo, Jamalǵa ber deımin.

— Bere almaımyn. Jına...

Ashýǵa býlyqqan Qurymbek trýbkany tuǵyryna tastaı saldy, sózdiń aıaǵyn da tyńdamady. Sál turyp, trýbkany.! qaıta qolǵa aldy. Qurymbekti ashý qysyp, endi Jamaldyń aǵasynyń úıine telefon soqty. Aqyry olaı bolǵan soń onyń aǵasyn da shaqyryp alaıyn degen oı da omy bir soǵyp ótti. Telefonǵa eshkim jaýap bermedi. Múmkin ádeıi jaýap bermeı otyrǵan shyǵar, olar. Qaryndasy mynadaı bolǵanda aǵasy qandaı deısiń. Bári de aram týǵan jandar bolar.

— Qap, bezireıip qalǵandaryn qarashy,— dep ol esikke bir, tórge bir keldi.

Naq, osy kezde syrtqy esikti bireýdiń tyqyldatqany baıandaldy. Nemenege qyznaqsyp, ótirik qapa esik qaǵady eken. Kire bermeı me, Meni esik ashsam moınymnan qushaqtaı almaq qoı, taǵy da. Al Qurekeń basqa bir is bastap jiberse qaıter edi. Qushaǵyn ashyp kele jatqanda kókiregin qazdaı shýlatyp, keýdeden bir qoısa, kimnen taptym der edi. Qurymbektiń eki judyryǵy tas bolyp jumylyp ketti. Tipti ony jumaıyn dep áli oılaǵan da joq,- Munysy nesi eken. Biraq judyryqty jumbaı urýǵa bola ma?

Esik qaıta tyqyldady. Qurymbek eki judyryǵy túgeli qalpymen esikke keldi. Qalyń qasty qabaǵy túksıip, ásheıinde jabylyp turatyn ol burynǵydan da túnerip ketken. Esiktiń ilgegin sol qolymen túrtip ashyp, on. qolyn urýǵa yńǵaılap kótere berdi. Kózi qaraýytyp ketti.

— Óı, jyn uryp ketken be, seni?— degen erkek daýsy gúr ete tústi. Sonan soń baryp kózin ashyp qarasa aldynda Ermekbaı tur. Óziniń jasynan birge ósken joldasy. Túnde ǵana onyń úıinde bolyp, qonaqtan kesh qaıtqany Qurymbektiń esine tústi. Qurekeńniń qabaǵy da jadyraǵandaı boldy. Túnde baryp úıinen jyly-jumsaǵyn jep, ashshy-tushshysyn iship, endi búgin ol kelgende túnerip otyrsa, ne bolǵany. Biraq ishinde tas túıin bir pále turyp-aq aldy. İshin tesip barady.

— Men otyrmaımyn, ketem,— dedi Ermekbaı,— asyǵyspyn. Sen túnde bizdiń úıden galosh kıip ketken joqpysyń? Kórshim zar jylap otyr. 17-galoshty fabrıkadan arnaıy jasatyp alyp edim deıdi. Búgin jumysqa bara almaıtyn boldym dep bozdaıdy. Ol kisiniń aıaǵy qyryq jeti ǵoı, oǵan on jetinshi galosh kerek. Ol tabylmasa kerek.

Qurymbektiń beti bireý shapalaqpen tartyp jibergendeı dý ete tústi. Onyń kóz aldyna Ermekbaıdyń egdeleý, nege ekenin kim bilsin, basqalar «dúbir aıaq» dep ataıtyn qapsaǵaı kórshisi kele ketti. Onyń sekseýil bazda qaqpashy ekeni de, aıyr saqaly da elestedi. Qurymbek esikke qaraı tura júgirdi:

— Mynaý ma,— dedi ol ıtaıaqtaı-ıtaıaqtaı eki galoshty tastaı berip.

— Senen basqalardyń úıiniń bárin kezip shyǵyp edim, jaqsy boldy ǵoı,- dop Ermekbaı eki galoshty gazetke asyǵyp-úsigip oraı bastady.

— Al qosh, shal baıqus qýanatyn boldy.— Ermekbaı esikten shyqty. Qurymbek seń soqqandaı tapjylmaı ornynda qatyp daldy. Ol sálden soń baryp qana áldene esine túskendeı qaltasyna qolyn saldy. Qaltasynan bet oramalyn alyp shyqty. Saýsaqtardyń aıǵyz-aıǵyz izi túsken, batpaq-batpaq. Ol qaıtadan terlep sala berdi. İshi ý jegendeı ashyp ketti. Naq osy kezde kúlimsirep esikten Jamal da kirip kele jatty. Ol júgirip baryp Jamaldy qushaqtaı aldy. Yrjıyp kúlip te qoıady. Biraq Jamal qansha suraǵanymen bul kúlkiniń mánisin oǵan aıtpaı qoıdy.

1966

---