InfoHub Logo

Óner - ulttyq dástúrimiz.
Mýzyka, áýen, saz - óner áleminiń negizi. Halqymyzdyń mýzyka áleminde keńinen taralǵan janrlarynyń biri - án.

Án dástúri óziniń bolmysymen, baı mazmunymen qazaq halqynyń ulttyq dástúrin sıpattaıdy.

Án sazdy áýezdiligimen, kóńilge uıalar áserliligimen qymbat. Bizdiń halyq - mýzykany súıetin, qurmetteıtin, qadirleıtin, án, óner degende ishken asyn jerge qoıatyn halyq.
Iaǵnı,
«Qulaqtan kirip, boıdy alar,
Jaqsy án men tátti kúı.
Kóńilge túrli oı salar,
Ándi súıseń menshe súı», - dep Abaı atamyz aıtpaqshy, án óneri – ulttyq dástúrimizdiń jalǵasy ekenin kóremiz.

Urpaqtan - urpaqqa mura bolyp kelgen ánshilik óner qazirgi zamanda keńinen damýda. Sonda da bolsa san ǵasyrlyq tarıhy bar ánderimizdiń orny erekshe. Oǵan dálel, týma talanttarymyz Birjan sal, Aqan seri, Estaı, Kenen, Jaıaý Musa, Muhıt, Maıra, Ǵarıfolla, Júsipbek, beri kele Shámshi, Nurǵısa, Ermek Serkebaev t. b. ánderi. Mysaly, Aqan seri ánderinde ómir shyndyǵy úlken sýretkerlikpen jyrlanǵan. Óziniń ómir serigi bolǵan sáıgúligi men qyran qustaryna arnalǵan «Mańmańger», «Qulager», «Qaratorǵaı» ánderinde basyndaǵy qaıǵyly oqıǵasyn aıta otyryp, óz zamanyndaǵy ádiletsiz qoǵamnyń beınesin ashqan.

«Temirtas», «Janbota», «Adasqaq», «Kókek» atty Birjan sal ánderinde de ómir shyndyǵy esh boıamasyz jyrlanǵan. Jalpy án dástúrinde Abaı ánderin atap ótpesek taǵy bolmas. Abaı ánderi ózindik ereksheligimen, sazdylyǵymen daralanady. «Segizaıaq», «Kózimniń qarasy», «Aıttym sálem, qalamqas», «Jelsiz túnde jaryq aı», «Qarańǵy túnde taý qalǵyp» tárizdi ánderi án janrynyń úzdik úlgileri. Biz Birjan men Abaıdy bekerge qatar aıtyp otyrǵanymyz joq. Bular bir zamanda qatar ómir súrgen uly daryn ıeleri. Abaı aýylynyń ónerpaz jastary tálim - tárbıe alsyn dep Birjandy bir aı qonaq etip ónerine rıza bolyp:
- Shirkin, Birjan aǵa, endi qazaqtyń áıelderi sizdeı ónerpazdy dúnıege ákeler me eken,- degende, Birjan:
- Qazaqtyń áıelderi mendeı ónerpazdardy áli júzdep – myńdap ákeler, biraq sendeı tyńdarman týar ma!?- degen eken. Mine, azamatty qadirleý, ónerdi baǵalaý osy emes pe?

Halqymyz osyndaı óshpes murany ilgeri damytyp, jańalyq qosyp, túrlendirip otyrǵan.
Minekı, ómirde ózindik orny bar án dástúri aldaǵy ýaqytta da óz qadir - qasıetin joǵaltpaı bolashaq jasóspirimderge úlgi bola berse.

Ósip kele jatqan jas býyn osy ánderimizdiń mán - maǵynasyn, qurylymyn túsinip, qazirgi esh mazmuny joq ánderden boılaryn aýlaq ustasa, dástúrli án ónerinde halqymyzdyń salt - dástúri, ádet - ǵurpy, tarıhy, ómiri, turmys - tirshiligi beınelenetinin túsiner dep oılaımyz.