InfoHub Logo

(novela)

Sot qyzmetkeriniń tergeýinde otynshynyń aıtqany

Dál solaı. Múrdeni taýyp alǵan men. Búgin tańerteńgisin molyraq otyn kesip alaıyn dep taýǵa qaraı qıalamaımyn ba. Sodan taý bókterindegi shoq toǵaı ishinde ólikke tap bolǵanym. Naqty ornyn aıt deısiz be? Iama-sınge aparatyn úlken joldan tórt-bes te shaqyrym qıys jerde. Ózi bir bambýk pen krıptomerıa aǵashy aralasa ósken ıen jer.

Óliktiń ústinde kókshil suıqany, basynda tozyǵy jetken ebosı qalpaǵy bar eken, ondaı qalpaqty ádette astanalyqtar kıedi ǵoı; ózi shalqasynan jatyr. Myna ǵajapty qarańyz, boıyndaǵy bary bir ǵana jaraqat, týra keýdesinde, biraq tóńiregindegi bambýk aǵashynyń japyraqtaryna jappaı qan qatqan. Qany tyıylǵan eken. Jaraqatynyń aýzy da qatqan sıaqty. Jáne bir jaǵdaı: jaraqatqa bir bógelek qanshyrdaı qadalyp alypty, meni tipti eleń qylǵan joq.

Sol tóńirekten qanjar, ıá basqa qarý kórmedińiz be deısiz be? Joq, kórmedim. Tek krıptomerıa túbinen, ólik tabylǵan aǵash janynan áldenendeı jipti baıqaǵanym ras. Iá, aıtpaqshy: jip jatqan jerden taǵy bir kórgenim taraq boldy. Múrdeniń mańaıynda qalǵany osy eki zat qana-tuǵyn, al jaqyn jerdegi shop pen japyraq ataýly ábden myjylyp, taptalyp, bitken eken, marqum ajalǵa ońaı moıynusyna salmaǵan sıaqty. Kózińizge at túspedi me deısiz be? Ol jerde neǵylǵan at, at túgili adam áreń baratyn qalyń jynys qoı. Jylqy joly árirekte, toǵaı syrtynda.

Sot qyzmetkeriniń tergeýinde el kezgen taqýanyń jaýaby

Marqummen keshe kezdeskem. Keshe tal tús kezinde-aý deımin. Qaı jerde me? Sekıamadan Iamasınge aparatyn jol ústinde. Qasynda salt atty áıel bar, ekeýiniń betalysy Sekıama sıaqty. Áıel basyna jıekti qalpaq kıip, betine perde jaýypty, sondyqtan da júzin kóre almadym. Tek ústindegi kóılegi jibek ekenin ajyrattym. Aty ma? Jaly kúzelgen jıren at pa deımin. Boıy deımisiz? Shamamen tórt sýndaı, bıik-aq eken bátshaǵar... Men tirshilikten tysqary taqýamyn ǵoı, mundaı nárselerdi naqty bile bermeımin. Erkektiń belinde qystyrýly semseri, arqasynda tańýly sadaǵy men jebesi bar eken. Syrty qara syrmen boıalǵan qoramsaǵynan jıyrmaǵa jýyq jebe qyltıyp shyǵyp turǵany anyq esimde. Baıǵus uzamaı opat bolady dep jáne de oılaǵan joqpyn. Bir jylt etip kórinip, erip joǵalatyn tańǵy shyqtaı, bir jarq etip tynatyn naızaǵaıdaı adam tirshiligi de kózdi ashyp-jumǵansha ǵana eken ǵoı. Beý, beý, jalǵan dúnıe-aı deseńshi...

Cot qyzmetkeriniń tergeýinde saqshynyń bergen jaýaby

Ustaǵanyń kim deısiz be? Ol atyshýly qaraqshy Tadzemarý ǵoı. Attan qulap, Avadagýtıdaǵy tas kópir ústinde yńqyldap jatqanynda qolǵa túsirdim. Qashan deımisiz? Ótken túngi birinshi kúzet kezinde. Ana bir joly da ustap alýǵa shaq qalyp edim, onda da ústinde osy kókshil sýıqan, belinde osy semser-tuǵyn. Bul joly sadaq asynyp, jebe taǵynyp alypty ǵoı. Solaı ma? Álgi ólgen beıbaqtyń sadaǵy men jebesi deısiz be? Onda kisi óltirýshiniń Tadzemarý ekenine esh kúmán joq. Bylǵarymen qaptalǵan sadaq, qara syrmen boıalǵan qoramsaq, qarshyǵanyń qaýyrsyny qadalǵan on jeti jebe-barlyǵy álgi marqumnyń dúnıesi deńiz. Iá, qaraqshynyń mingeni jaly kúzelgen jıren at bolatyn. Attyń ony tas kópir ústine tastap ketýi tegin emes eken de. At júgenin súıretip, sol kópirge jaqyn mańdaǵy jol boıynda shóp shalyp júr eken.

Bul Tadzemarý degeniń astanada sapyrylysyp júrgen ózge qaraqshylarǵa qaraǵanda áıelqumarlaý, qyzylkóz neme. Byltyr Bındzýrýǵa baǵyshtalǵan Akıtorıbe hramynyń ar jaǵyndaǵy taýda táýep etýge kelgen áıel men kishkentaı qyzdy óltirip ketkeni esińizde me? Sony istegen osy qaskóı desedi ǵoı. Jıren at mingen áıel de sonyń kebin kıip júrmesin, mynanyń erkekti óltirgeni ras bolsa, áıeldi qaıda jiberdi eken? Shym-shytyryq jaǵdaı eken. İsińizge kılikkenime keshirińiz, biraq muqıat tekserý jasaǵan jón.

Cot qyzmetkeriniń tergeýinde kempirdiń aıtqany

Iá, bul — meniń qyzym kúıeýge shyqqan adamnyń múrdesi. Tek ol astanalyq emes. Vakasa jaqtaǵy Kokýfý qalasynan shyqqan samýraı. Aty-jóni — Kanadzava Takehıro, jasy jıyrma altyda. Bireýdi óshiktiretindeı oǵash is-qylyǵy joq, minezi óte jaıly, jýas adam.

Meniń qyzym ba? Esimi Masago, on toǵyzda. Ózi óte qaısar, erkekten birde kem emes. Takehıroǵa deıin eshkimmen kóńil jarastyrǵan joq. Óńi qońyrqaı, at jaqty, sol kóziniń qıyǵynda meńi bar.

Keshe Takehıro men qyzym ekeýi Vakasaǵa attanyp edi. Qaı qylyǵym úshin qudaıǵa jazyqty bolyp em!

Qyzym qaıda, ne kúıde? Kúıeý balamnyń múrdesin kózimmen kórip, kóńilim sýydy, endi qyzymnyń jaǵdaıyn bilmeı janym jaı tabar ma. Men bir kiriptar keıýanamyn, jalynǵannan basqa bitirerim joq, qudaı tileýlerińdi bersin, búkil orman-toǵaı, saı-salany sharlasańdar da qyzymdy taba kórińdershi! Qandaı qanisher edi álgi Tadzemarý degen qaraqshy! Tek kúıeý balamdy ǵana emes, qyzymdy da jer qaptyrdy ma dep qorqam... (Ári qaraı sóıleýge shamasy kelmeı eńirep jylaıdy).

Tadzemarýdyń moıyndaýy

Ol adamdy óltirgenim ras. Biraq áıeldi óltirgen joqpyn. Sonda qaıda ketti deısiz be? Ony qaıdan bileıin. Toqtańyzdar! Qansha qınap — azaptasańyzdar da biletinimnen asyryp ne aıtam. Onyń ústine qolǵa túsip qalǵanym mynaý, endi qorqarym da, jasyryp-jabarym da joq.

Erkek pen onyń áıelin keshe tús aýǵan shaqta jolyqtyrdym. Jel julqyǵan jibek bet perde bir sátke ashylǵan kezde áıeldiń júzi jarq etip kórinip qaldy. Iá, bir jarq etip, perde astyna jasyryndy, jalǵyz márte jalt etkesin de bolar, áıteýir, onyń júzi maǵan hor qyzynyń kelbetindeı kóringeni. Sol sát men erkekti óltirsem de áıeldi qushyp, qumarymnan shyǵam dep sert qyldym.

Sizge bunym sumdyq is kórine me? Sumdyq túgi de joq, erkekti óltirgennen ońaı ne bar! Áıeldi ıemdený úshin árdaıym erkekti jer jastandyrady. Tek men belime qystyrýly semserimmen óltirem, al sender semser sermeýden qorqasyńdar, qarsylastaryńdy bıliktiń, aqshanyń kúshimen óltiresińder, ne jyltyr sózben-aq jaıǵastyrasyńdar. Ras, erkektiń qany tógilmeıdi, basy kesilmeıdi, biraq báribir ol da bir, qabyrdaǵy qańqa da bir bolyp qalady. Shyntýaıtyna kelgende, kimniń kúnási aýyr ekeni belgisiz — betpe-bet kelip óltirgen meniń be, álde jasyrynyp kelip jelkeden urǵan senderdiń be? (Myńqyldaı kúledi).

Biraq bunym erkekti óltirmeı áıeldi ıemdene almaımyn degendigim emes. Naq osy joly áıeldi qan tókpeı-aq qushsam dep oılaǵan edim. Tek jalpaq jol ústinde ol nıetti iske asyrý ońaı emes. Sondyqtan da ekeýin qalyńǵa aldap engizbekke bekindim.

Oıym ońaı-aq iske asty. Jolym bir jolserik qusap janasa ketip, taý basynan kóne qorǵan taptym, qazyp kórip em, aına men qanjardyń astynda qaldym, ózgeler kórip kóz satpasyn dep qazynamnyń bárin kómip kettim, eger alýshysy kezikse arzanǵa satamyn dep ótirikti góıittim-aý kelip. Erkek eptep sózime qulaq túrip, eleńdeı bastady. Sodan keıin ne boldy deısiz ǵoı! Ashkózdikten asqan arsyz sezim bar ma? Jarty saǵat ótpeı-aq ekeýi at basyn buryp, soqpaqqa túsip, maǵan ilesip taýǵa qaraı órledi. Toǵaı shetine ilikkende men qazynany qalyń nýdyń qaq ortasyna kómdim, jaıaý júrmesek jetý qıyn degendi aıttym. Erkekti ashkózdik ábden ıektegen eken, oılanbaı kelise ketti. Biraq áıel attan túspeı, osy jerden kútemin dep kesip aıtty. Onysy endi estilik edi, óıtkeni toǵaı tutasqan qalyń-tyn. Oıym ońynan kelip, áıeldi aıdalaǵa jalǵyz qaldyryp, erkekti ertip qalyńǵa kirdim.

Toǵaı shetinde tek bambýk ósetin. Biraq biz biraz júrgesin-aq krıptomerıalar kezige bastady. Oılaǵanymdy iske asyrýdyń ońtaıly orny osy edi. Aǵash butalaryn qolmen ysyryp jol ashyp kele jatyp ta qazynany krıptomerıanyń túbine kómgenimdi aıtyp aýyz jappaımyn. Erkek te krıptomerıanyń jińishke dińi soraıǵan tusqa kóz tigip, enteleı túsedi. Bambýk barǵan saıyn sıreı berdi de, aqyry tóńirekte soıdıyp tek krıptomerıalar ǵana qaldy, sol-aq eken, tutqıyldan tap berip, erkekti jerge jyǵyp saldym. Mezetinde-aq aǵash dińine tańyp tastadym. Jipti qaıdan aldyń deısiz be? Qoınyna jip salyp júrmeıtin qaraqshy bolýshy ma edi? Jipti udaıy belime baılap júretin ádetim, túrli qorshaý-qorǵannan óterde paıdalanamyn. Aıqaılap jurtty kómekke shaqyrmasyn dep aýzyn bambýk japyraǵymen tyǵyndadym, odan ári oǵan qaraılaýdyń qajeti joq edi.

Erkekti jaıǵastyrǵan soń áıelge kelip, kúıeýiń júre almaı búgilip qaldy, ne bolǵanyn baryp kórmeseń bolmas dep ótirik aıttym. Bul jerde de sózim ótti. Áıel jıekti qalpaǵyn sheship, qolymnan ustap, sońymnan erdi. Biraq kúıeýi aǵashqa tańylǵan tusqa jetip, jaǵdaıdy kózimen kórgen sátte ol qoınynan qanjar sýyryp alǵany. Buryn-sońdy bundaı kózsiz batyl áıel kórmegen edim. So joly saq turmaǵanda qarnyma qanjar qadalar-aq edi. Bir soqqydan bultarǵanymmen, qanjar silteýin qoıar áıel kórinbedi. Biraq ne degenmen Tadzemarý atym bar emes pe, aqyry semserimdi sýyrmaı-aq áıel qolyndaǵy qanjardy qaǵyp túsirdim. Qarýsyz qandaı qaısar áıel bolsyn dármensiz. Sóıtip men erkekti óltirmeı-aq áıeldi ıemdenip, degenime jettim.

Iá, erkekti óltirmeı-aq. Odan keıin de ony óltirý oıymda joq tuǵyn. Biraq júzin jas jýyp jerde jatqan áıeldi jaıyna qaldyryp, toǵaıdan taıyp turaıyn dep kete berip em, áıel atyp turyp, jeńime jabysyp:

"Ne siz ólesiz, ne kúıeýim ólýge tıis. Eki erkektiń kózinshe abyroıdan aıyrylǵannan soń ne tirlik? Qaıtkende de bireýiń ólýge tıissińder, tiri qalǵanyńa eremin!" — dep jyn urǵandaı aıqaılasyn kelip. Sol kezde ǵana erkekti óltireıin degen nıet oıandy.

Sózime qarap siz meni qatygez adam sanarsyz. Biraq áıeldiń sondaǵy keıpin kórseńiz olaı oılamas edińiz. Ot bolyp janǵan janaryn-aı! Onyń janarymen janar túıistirýim muń eken, dúnıe kúıip ketse de áıel etip alǵym kelgeni. Ony ózime áıel etsem degen tilek búkil bolmysymdy bılep, sanamdy jaılap aldy. Bul siz oılaǵandaı anaıy qumarlyq emes-ti. Olaı bolǵan jaǵdaıda áıeldi bir teýip, jónime ketpeımin be. Onda semserimniń júzi jazyqsyz jannyń qanyna boıalmas edi. Alaıda tutasqan toǵaı ishindegi qara kóleńkede aǵarańdap kóringen áıel júzine úńilip qaraǵan sátte erkekti óltirmeı bul jerden ketpeımin degen sheshimge keldim.

Alaıda ony baılaýly kúıinde aramdyqpen óltirgim kelmedi. Baılaýdan bosatyp, semserlesemiz dep sert qoıdym. Aǵash túbinen taýyp alǵan jipterińiz sol men tastaǵan jip bolatyn. Erkektiń túri álem-tapyryq buzylyp, bir aýyz sóz aıtpastan semserin sýyryp, maǵan tura umtyldy. Aıqastyń aıaǵy nemen bitkenin aıtyp jatýdyń qajeti bolmas. Semserimdi jıyrma úshinshi márte sermegende keýdesine qadadym-aý. Jıyrma úshinshi márte sermegende — osyny jadyńyzǵa tutyńyzshy! Ózim osyǵan kúni búginge deıin tańmyn: menimen jıyrma márte semser soǵystyrǵan jalǵyz adam osy. (Kóńildene kúlimsireıdi).

Erkek qulaǵan sátte júzinen qany sorǵalaǵan semserimdi syǵymdap ustaǵan kúıi, áıel otyrǵan jaqqa buryldym. Biraq ol úshti-kúıli joq bolypty. Árli-berli júgirip, aǵashtardyń arasynan tappadym. Jerge túsken bambýk japyraqtarynda da aıaqtyń izi qalmapty. Tóńiregime qulaq tigip, tyń-tyńdaǵandaǵy estigenim shala-jansar jatqan erkektiń qyryldaǵany ǵana boldy.

Múmkin, ekeýmiz semserlese bastaǵanda áıel bireýdi kómekke shaqyrý úshin jolǵa qaraı júgirgen shyǵar. Osy oıdyń kelýi-aq muń eken, tezirek taıyp turýym kerektigin túsindim. Ólgen qarsylasymnyń semserin, sadaǵy men jebelerin jedeldete julyp-julyp alyp, jolǵa shyqtym. Jol boıynda áıeldiń aty alańsyz shóp shalyp tur eken. Sodan keıin ne bolǵanyn aıtyp tekke aýyz aýyrtpaıyn. Tek bir eskertetin jaıt: astanaǵa kirerde belimde álgi semser joq edi. Bar aıtarym, moıyndarym osy. Esh aıamaı azaptap óltire berińizder, kúnderdiń bir kúni basymnyń kesilip, aǵash basyna shanshylaryn ózim de bilgenmin. (Jan-jaǵyna sestene qaraıdy).

Kıómıdzý ǵıbadathanasynda kúnásinen arylǵan áıeldiń aıtqany

Meni masqaralaǵasyn kók kıimdi erkek aǵashqa tańýly kúıeýime burylyp qarap qarqyldap kep kúldi. Kúıeýimniń sondaǵy keıpin kórseńiz! Ol neǵurlym bosanbaq bolyp julqynǵan saıyn, jip soǵurlym shıratylyp, denesin qıa tústi. Men eriksiz qol sozyp umtyla berip edim, álgi erkek bir teýip jerge jalp etkizdi. Sol kezde bir sumdyq jaǵdaı boldy. Men kúıeýimniń kózinen bir túsiniksiz, tosyn jarqyl kórdim. Sondaǵy maǵan qaraǵanyn esime alsam-aq boldy, qazir de denem túrshigip qoıa beredi. Sóz aıtýǵa aýzy tyǵyndaýly, qozǵalýǵa qol-aıaǵy baılaýly kúıeýim bar sezimin janaryna jınaǵandaı. Biraq onyń kózinde ashý-yza, azaptaný atymen joq edi, onda tek jek kórinish, maǵan degen jek kórinip tunyp turǵan-dy. Bóten erkektiń tepkisinen emes, kúıeýimniń jek kóre qaraǵanynan shoshynyp shyńǵyryp jiberip, esimnen tanyp quladym.

Esimdi jıyp, bas kótergenimde kók kıimdi erkek ketip qalypty. Kúıeýim sol baǵanaǵydaı krıptomerıanyń dińine tańýly kúıi eken. Bambýk japyraqtaryn sytyrlatyp, sozalańdaı kóterilip, taǵy da kúıeýimniń júzine bajaılaı qaradym. Biraq onyń janary jylymady, sol jıirkengen, jek kórgen qaras. Men sonda uıaldym ba, túńildim be, álde kúıindim be bilmeımin, áıteýir, keýdemde ne túrli sezim sapyrylysyp, sansyrap, teńsele basyp kúıeýime jaqyndaǵanym esimde.

"Al endi sózime qulaq salyńyz. Kóz aldyńyzda abyroıdan aıyrylyp, qara bet boldym, endi sizben tirlik etýge júzim shydamas. Ajaldan basqa aıla tappadym. Biraq... biraq siz de ólýge tıissiz. Meniń masqara bolǵanymdy kózińizben kórdińiz, sondyqtan da sizdi tiri qaldyra almaımyn".

Aýzym ázer ıkemge kelip aıtqanym osy boldy. Kúıeýim sol jırene qaraǵan qalpynan ózgermedi. Keýdeme keptelgen óksikti kúshtep tyıyp, sıpalanyp semser izdeı bastadym. Biraq bar qarýdy qaraqshy sypyryp ketken sıaqty, semser túgili sadaq pen jebeler de yldym-jyldym. Áıteýir, baǵyma qaraı, qasymda qanjar qalǵan eken. Qanjardy kóterip kúıeýime: "Qazir meniń qolymnan ajal tabasyz. Mendaǵy uzamaspyn, izińizshe bararmyn", — dedim taǵy da.

Sózimdi estigen sátte kúıeýim bolar-bolmas ernin jybyrlatty. Aýzy bambýk aǵashynyń japyraǵymen tyǵyndaýly bolǵandyqtan, daýsy shyqpady. Alaıda erniniń emeýrinine qarap-aq, onyń ne degenin túsindim. Sol jırengen, jek kórgen kúıi kúıeýim "Óltir" degen jalǵyz aýyz sózdi aıtqan-dy. Bir essiz, esirik qalypta kókshil jeıde japqan keýdesine qanjardy boılata qadadym.

Osy tusta taǵy esten tandym, bilem. Esimdi jıyp, jan-jaǵyma kóz salýǵa jaraǵanda kúıeýimniń tynysy taýsylǵan eken. Bambýktyń dińine oralyp, uıysyp, syqasqan qalyń krıptomerıa butaǵynyń sańylaýynan syǵalaǵan kúnniń keshki shapaǵy onyń bop-boz júzin shaldy. Qystyǵyp júrip jansyz deneni baılaýdan bosattym. Sosyn... sosyn ne bolyp edi? Ne bolǵanyn aıtýǵa aýzym barmaıdy. Qansha áýrelensem de ózime-ózim qol sala almadym. Qanjarmen keńirdegimdi qımaq boldym ba, taý bókterindegi kólge batpaq boldym ba-biraq báribir ólmedim, taǵdyrdyń tálkegimen tiri qaldym. Múmkin, ózgeniń ómiri úshin qam jegish qaıyrymdy Kannon táńirıa men qusaǵan qýys keýdeni kereksinbegen bolar. Óz qolymmen kúıeýimdi óltirgen, qaraqshynyń mazaǵyna ushyraǵan kúnákar basym endi qaıtip jer basyp júrmekpin? Qaıtip... qaıtip... (Kúızelip, qystyǵyp jylaıdy).

Sáýegeı áıeldiń aýzynan ólik rýhynyń aıtqany

Pasyq nıetin iske asyrǵasyn qaraqshy áıelimniń janyna jaıǵasyp alyp, anany aıtyp, mynany aıtyp jubatýǵa kiristi. Aýzym tyǵyndaýly, ózim aǵash dińine tańýlymyn. Sóıleýge, qozǵalýǵa dármensiz bolsam da áıelime qadala qarap: "Bir sózine senbe! Aıtqanynyń bári ótirik!" degendi kózben bildirip baqtym. Biraq japyraqtardyń ústinde tómen qarap qamyǵyp otyrǵan áıelim basyn bir kótermedi. Sol qalpyna qarap qaraqshyny den qoıyp tyńdap otyr ma dep oılaǵandaısyń. Qyzǵanyshtan jarylardaı kúıge jettim. Al qaraqshy máıektete sóılep, maqsatyna jetýge jaqyndady. "Kózinshe abyroıdan aıyrylǵasyn, kúıeýińmen qaıtadan jarasyp ketýiń neǵaıbyl. Kúıeýińmen qalyp janyńdy qınaǵansha, qaraqshyǵa áıel bolǵanyń jón emes pe? Osyndaı ospadar qylyqqa seni unatyp qalǵasyn ǵana bardym", — degenge deıin jetti-aý!

Qaraqshyny únsiz tyńdaǵan áıelim aqyry oıly keıippen bas kóterdi. Onyń munshama sulý qalpyn esh ýaqytta kórgen emespin! Dál janynda jubaıy baılaýly jatqanda meniń sulýym qaraqshyǵa qandaı jaýap qaıtardy dep oılaısyz? Qazir men túnektiń turǵynymyn, sóıtse-daǵy onyń sol jaýaby esime túsken saıyn kúıip ketem. Áıelim: "Al onda sońyńyzǵa erdim", — dedi-aý. (Biraz únsiz qalady).

Biraq onyń kúnási bir bul ǵana emes. Bir aýyz sóz úshin túnekte júrip te osynsha azaptanbas edim. Endi álgiden keıin ne bolǵanyn qarańyz: qolynan tartqan qaraqshynyń sońynan del-sal kúıi kete barǵan áıelim toǵaıdan shyǵýǵa shaq qalǵanda qalt toqtap, óńi shúberekteı bozaryp, aǵashqa tańýly meni megzep: "Anany óltirińiz! Ol tiri turǵanda, sizben tirlik ete almaımyn..." — dep esiriktene aıqaılasyn. "Anany óltirińiz!"- degen sóz meni tamuqtyń, túnek tuńǵıyǵyna tereń batyra túsedi. Buryn-sońdy adamzat aýzynan osyndaı arsyz soz aıtyldy ma? Buryn-sońdy adamzat qulaǵyna bundaı jeksuryn sóz jetti me? Buryn-sońdy bundaı... (Sóıleı almaı qarqyldap kep kúledi). Álgi sózdi estigen sátte tipti qaraqshy ekesh qaraqshy da qýaryp ketti. "Anany óltirińiz!" — dep bezek qaqty áıelim onyń jeńine jabysyp. Oǵan tesile qaraǵan qaraqshy, ne ıá, ne joq demeı ún-túnsiz birshama turdy turdy da, kenet bir teýip japyraqqa jalp etkizdi. (Taǵy da qarqyldap kúledi). Sosyn qolyn keýdesine aıqastyryp, maǵan buryldy. "Myna áıeldi qaıtsem bolady? Óltireıin be, álde keshirim qylaıyn ba? Jaýap retinde bas shulǵysańyz jetedi. "Óltireıin be?" Tek osy aıtqany úshin ǵana qaraqshyny aqtaýǵa barmyn. (Taǵy únsiz qalady).

Men bir sheshimge kele almaı kibirtiktegenshe áıelim aıqaı salyp, qalyńǵa qaraı bezip jóneldi. Qaraqshy da sońynan tura umtylǵan, biraq qýyp jete almady. Sondaǵynyń bári qazir qur eles sıaqty.

Áıelim qashyp ketkesin qaraqshy semserdi, sadaǵym men jebelerimdi alyp, meni tartyp tańǵan jipti bir jerden kesti. Toǵaıdan shyǵyp bara jatyp: "Endi óz basymnyń qamyn kúıtteýim kerek", — dep mińgirlegeni esimde. Ol ketkesin tóńirek typ-tynysh bop tynyp qaldy. Joq, tynǵan joq, jaqyn jerden bireýdiń jylaǵany estildi. Denemdi shandyǵan jipti bosatyp, jatyp tyń tyńdadym. Sóıtsem, jylap turǵan ózim eken. (Úshinshi márte únsiz qalady).

Aqyry, álektenip júrip, aǵashtan ajyradym-aý. Aıaǵymnyń astynda áıelim túsirip alǵan qanjar jaltyldap jatty. Men qanjardy qolyma alyp, bir-aq siltep keýdeme súńgittim. İle laq etip tamaǵyma qan keptelgenin sezindim, biraq odan men qınalys kórmedim. Keýdem sýyp, denemnen ál ketkende, tóńirek tipti tynyp qalǵan tárizdendi. Bul bir tótenshe tynyshtyq edi! Taý baýraıyndaǵy toǵaıda birde-bir qus shyryldap, shyqylyqtasashy. Tek krıptomerıa men bambýk aǵashynyń dińderin shalǵan keshki shapaq qyzaryp janady. Keshki shapaq... biraq ol-daǵy aqyryndap sónýge aınalǵan. Endi tipti barlyq aǵash bitken qarańǵylyq qushaǵyna kómilip kórinbeı ketti. Jerge uzynymnan qulaǵan kúıi tynyshtyqpen betpe-bet qaldym.

Mine, áldekim jymyp basyp janyma jaqyndady. Kim ekenin kórgim-aq keledi. Biraq aınala tas qarańǵy. Álgi áldekim... aqyryn ǵana keýdemnen qanjardy sýyryp aldy. Sol mezet aýzym qaıtadan qanǵa tolyp ketti. Osydan keıin men máńgilik túnekke batyp joǵaldym.

Aýdarǵan B.Qojabekova

---