InfoHub Logo

Men alǵash Mirjaqyp Dýlatulynyń “Oıan Qazaq”kitabyn qolyma alǵanymda “Nege bul kitap Oıan Qazaq dep ataldy?”,- degen suraq oıyma sap ete qaldy. Alqashqysynda bul kitaptyń mán-maǵynasyn túsinbegen edim.

Táýelsizdik kúnine qaraı Mirjaqyp Dýlatulynyń “Oıan Qazaq”atty kitaptyń, kınosyn kórgen edim. Sol kezde “Oıan Qazaq”kitabynyń sújetiniń mán-maǵynasyn túsingendeı boldym. Mirjaqyp Dýlatulynyń ómir baıanyn qysqasha aıtyp beretin bolsam: Mirjaqyp Dýlatuly Ǵaınıjamalǵa úılenedi. Odan eki bala dúnıege keledi: qyzy-Gúlnar, uly-Abylaı. Biraq Abylaı kishkentaı kezinde shetinep ketedi. Sol kezde “Oıan Qazaq” kitaby el-elge taralyp ketedi. Sovet úkimeti “Oıan Qazaq”kitabyn da ne jazylǵanyn bilgisi kelip, anyqtamaqshy bolady. Sóıtip, Sovet úkimeti Mirjaqyp Dýlatulynyń úıin tintýdi buıyrady. Tintý barysynda Mirjaqyp Dýlatulynyń “Oıan Qazaq”kitabyn taýyp alyp, ony temir torǵa toǵytady.

Temir tordyń azabyn kóredi. Mirjaqyp Dýlatuly birneshe jyldan keıin temir tordan shyǵyp, otbasymen qaýyshyp, asharshylyqtan halyqty aman alyp qalýdyń jolyn izdeıdi de, soǵan qaraı eńbektenedi. Mirjaqyp Dýlatulyna kómektesýge Álıhan Bókeıhan men Ahmet Baıtursynuly keledi. Mirjaqyp Dýlatuly halyqty aýyzbirshilikke shaqyryp, az-maz qalǵan maldaryn jınap, halyqqa teńdeı etip bólip beredi. Biraq ony Sovet úkimeti óz týysqandary úlestirip berdi dep, Mirjaqypty temir toryna qaıtadan qamaıdy. Temir tordan shyqqan soń, Mirjaqyptyń bajasyn Sovet úkimeti óz aldyna aldyrtady. Bajasyna birneshe talap qoıyp, Mirjaqyp Dýlatulyn baqylaýdy buıyrady. Mirjaqyp Dýlatuly Tashkenttegi dosyna baryp onymen aqyldasyp, dosy oǵan óziniń oń qolyn tanystyrady. Oń qoly Sovet úkimetine Mirjaqyp Dýlatulyny kináli qylyp kórsetedi. Sovet úkimeti úsheýin eń joǵarǵy jaza túrimen ıaǵnı atý jazasyna buıyrady. Biraq sol sátte Mirjaqyp Dýlatulyny kameraǵa jiberedi. Al Sovet úkimeti qalǵan ekeýin atyp tastaıdy. Al Mirjaqyp Dýlatulyny 9 aı boıy temir torǵa qamatyp, esi adasqansha kútedi. 9 aıdan keıin Mirjaqyp Dýlatulyny lagerge jiberip, ol jaqta qıyn jumysqa salyp qoıady da, sol jaqta qaıtys bolady. Mirjaqyp Dýlatulynyń kıgen kıimderin úıine jiberedi. Áıeli kıimderin kórip, sol sátte esinen tanyp qalady. Gúlnar óz ákesin barynsha aqtaýǵa tyrysady. Baqytyna oraı, dál Gúlnardyń týǵan kúninde aqtalady.

Mirjaqyp Dýlatulynyń “Oıan Qazaq” kınosyn kórgenimde kózime eriksiz jas keldi. ”Oıan Qazaq”kitabynda Mirjaqyp aıtqandaı:

 “Kózińdi ash, oıan qazaq, kóter basty,

Ótkizbeı qarańǵyda beker jasty.

Jer ketti, din nasharlap, hal aram bop,

Qaraǵym, endi jatý jaramas-ty” - degen sózi júregimde máńgi baqı saqtalady. Bolashaq urpaqtarǵa osy Mirjaqyp Dýlatulynyń “Oıan Qazaq” kitabyn oqýǵa nemese kınosyn kórýge keńes beremin.

Almaty oblysy Qarasaı aýdany Qaskeleń qalasy Kursant high school Kenjebekova Nurdana

---