InfoHub Logo

Ómir — arqan, jabysasyń ushyna,
Sońǵy túıin qoldan shyqpasa eken dep...

Baıron

Búksheńdep bazar aralap, qaz-qatar tekshelene, qaısybiri órkeshtene jınalǵan, ýyljyp pisken jemis-jıdekter qatarynyń birinen-birine etip, osynshama yryzdyqqa janaryn sýaryp kele jatqan Jarqynaı kempirdiń kózi kenet móldir shyny qutydaǵy qarlyǵanǵa túskende keńirek ashylyp baryp, jaınap sala bergendeı. Ol arbalǵan jandaı eki kózi shyny qutyda, qatty da qaldy. Bir orynda tapjylmaı qalǵan shúıkedeı kempirdi aǵylǵan adamdar tolqyny erkinen tys ıtermelep, qańbaq qurly kórmeı, qaqpaqylap, bylaıyraq ysyryp tastady. Kempir búgejektep, erni kúbirlep: «...Osy men neǵyp turmyn? Ne úshin kelip edim?» — dep, esin jınap, qarlyǵan satyp turǵan áıelge bul da kımeleı jyljydy. Jańyn kelip, eski tanysyn kárgendeı jyly ushyraı, satýshynyń týra qarsy aldyna toqtady.

Satýshy kerenaý. Jadaǵaı shekpendi shókimdeı kempir saýda jasaı qoıar dep oılamaǵandyqtan onyń basynan asyra alysqa qaraıdy. Qaltaly alýshylardan dámeli. Óıtkeni, qarlyǵannyń óz izdeýshileri bar. Solardy ótkizip almaıyn deıdi. Pende ǵoı, qaıtsin. Ekiniń biri bul jıdekti tanyp, qasıetin uǵa bermeıdi. Aldyna kelip turyp alǵan keıýanany túk jaqtyrmaǵan. Kempir: — «Qanshadan?» — dep, batylsyzdaý til qatty da, jasqana qol sozyp, bir talyn alyp, alaqanyna salyp, saýsaǵynyń ushymen aıalaı sıpap: «I-ı, jaryqtyq-aı. Ábden pisken kezi eken. Bısmıllah-ır, rahman-ır ra hım» — dep, aýzyna salyp, qyzyl ıegimen uzaq talmady.

Satýshydan múlde maza ketti. Myna aljyǵan neme ne almady, ne aldyn bosatpady. Kempirdiń dál qazir onda sharýasy shamaly edi. Ol uzaq talmap, jıdektiń dámin ábden alyp, kózin jumyp, ashyrqanyp qalǵan eken, yqylastana jutty. «O, toba aı! Neshe jyl ótse de qarlyǵannań dámi esh ózgermeıdi eken aý!» Sol dámmen birge esine talaı nárse oralǵandaı Jarqynaı kempirdiń janary shymyldyqtanyp, kóz aldy buldyrap júre berdi. Ol qaltyldaǵan qolymen qalta bitkendi túgel aqtaryp, pulyn izdeı bastady. Balalary bergen tıyn-tebenniń ár qaltanyń túbinde qalǵan-qutqanyn jınap-terip, satýshynyń qolyna ustatty da, bir saýyt qarlyǵandy dorbasyna salyp alyp, typ-typ basyp úıine qaıtty. O basta bazarǵa kelgen basty sharýasyn da umytqan. Ol búgin, bir jaǵynan, ózin óte oljaly sezinse, bir jaǵynan, bordaı egilip, bosap keledi.

Úıge kelisimen qarlyǵandy dastarqanǵa tógip, bir-birlep sabaǵynan, shóp-shalamnan aryltýǵa jaıǵasty. Ár jıdekti qaltyldaǵan qolymen myjyp, shyrynyn shyǵaryp almaıyn degendeı asa bir bappen, úlbireı ustaıdy. Qoly — iste, kózi — jıdekte bolǵanymen, kóńili — tý-ý, tym alysta edi.

Jarqynaı da jas bolǵan...

«Oı, dúnıe-aı! — dep kúbirledi kempir ıegi kemseńdeı. — Men neniń qadirin bilip edim ol kezde?!» «Iá, ıá, sen neniń qadirin bilip ediń? — dep keıingi kezde ishte paıda bolyp, mıyn qajap júrgen ekinshi daýys saq-saq kúlgendeı. — Sen esh nárseniń qadirin bilgen joqsyń. Sen ylǵı osylaı bolamyn, bári ózinen-ózi maǵan kele beredi degen soqyr senimde ediń. Qaıda, qaıda ketken sol senimiń?..»

Jarqynaı kempirdiń basy zeńgip, qulaǵy shyńyldaǵandaı boldy. Iá, qaıda ketken sol jyldary?..

Bunyń esine óziniń bir kezde úlken saıabaq ustaǵan berekeli, bazarly, dýmandy jastyq shaǵy túsip otyr. Sol baǵynda bir túp qarlyǵan bolýshy edi...

...Sol kezde bir aǵym boldy ma, álde ózinen birer múshel úlken kisilermen kóp aralasqan aq kóńil, elikkish joldasy solarǵa eliktedi me, kim bilgen, áıteýir aıaq astynan saıabaq alamyn dep kóńili ketpesi bar ma? Basyna bir oı kelmesin, kelse boldy oryndamaıynsha damyl tappaıtyn elgezek jan aqyry qaryzdanyp-qaýǵalanyp, máýesi tógilip turǵan daıyn baqty alyp tyndy.

Umytpasa, qyzmettegi joldas jigittiń kórshisi — orystyń bir zıaly qarıasynan aldy ǵoı deımin. Baqty shal óz qolymen otyrǵyzyp, uzaq jyl qyzyǵyn kórip, qaýqary qaıtyp, ıgere almaıtyn bolǵan soń satqan eken. Oıpyrym-aı, sondaı máýeli baqty bul alǵash kórgende ári qýanǵany, ári júreksingeni esinde. Búldirshindeı edel-jedel ósip kele jatqan eki bópesi bazarǵa kózin satpaı, myna baqtaǵy nesibeni emin-erkin terip jeıtini qýantyp, kóńilin demdese de osynshama kóp jemis aǵashyn qalaı kútip baǵamyn dep, shyndap ýaıym qylǵan. Joldasynyń qýanyshynda shek joq. «Ári eńbek, ári ermek» dep máz. Qýansa, jas baladaı shattanyp aǵylyp, tógilip qýanatyn aqjarma jan edi ǵoı, ol jaryqtyq. Kúıeýi esine túskende Jarqynaı kempirdiń ájimdi júzi bir názik sáýle júgirip ótkendeı nurlanyp, meıirlenip sala berdi.

...Ýaıym qylatyndaı jóni bar, Jarqynaı teristik jaǵynyń qyzy edi. Qaı jemistiń qalaı ósetinin, qaısy aǵashta, qaısy jerde pisetinin de jóndi aıyryp bilmeıtin jas kezi edi. Buıyrǵan nesibeleri shyǵar, jemistiń buryn kórmegen ýyljyǵan nebir ǵajap sırek túrlerin osy baqtan ushyratty ǵoı. Almanyń, almurttyń neshe bir túrleri baryn oǵan deıin Jarqynaı bilgen emes-ti. Jazdyń basynan bastap, biri pisip túgesile bergende kelesisi pisip, qara kúzge deıin alma arylmaýshy edi ǵoı baqtarynan. Sary óriktiń, qyzyl óriktiń, shıeniń neshe alýan ádemi túrleri bolatynyn sonda kórdi. Qulpynaı, tańqýraı, qaraqat, qyzylqat, moıyl, tushala, júzim birinen keıin biri pisip turatyn. Jarqynaı jınap úlgere almaýshy edi. Oı, dáýren-aı deseńshi!

Baqtyń jemisin jınaǵan saıyn onyń burynǵy ıesi — baǵban qarıaǵa rızashylyń sezimi qashanda kóńilinde turatyn.

Jarqynaı saıabaqqa kóktemde kúıeýine erip barǵandy erekshe unatatyn. Qystaı qalada qamalyp, ishteri pysqan balalaryn baqqa alańsyz qoıa beretin. Olardyń úsh aıaqty velosıpedteri, «aǵash attary» únemi sonda turatyn. Balalarynyń qystaı saǵynyp qalǵan oıynshyqtarymen oınap, ózderimen-ózderi emin-erkin júrgeni kóńilin qýantýshy edi. Balalardyń kishkene kezi qandaı jaqsy edi!..

Kúıeýi yńǵaıly kıinip, kúzde túsken qalyń japyraqtan baqty arshıtyn. Jınap, ot qoıyp órteıtin. Kúıeýi Jarqynaıdy aıalap, aýyr jumysqa kóp salmaıtyn. «Bar, tamaǵyńdy qamda» dep úıge jumsaıtyn. Baqtyń basynda eki bólmeli úıleri bolýshy edi. Úıdiń shatyryna qustar uıa salatyn. Qudaı-aý, sol baqtyń esten ketpes bir keremeti — kóktemgi qustar áni edi ǵoı. Bul qalaı ǵana umytqan..?!

...Satyp alǵan jyly kúıeýi ekeýi baqtaǵy úıge alǵash ońasha qonǵandary, tańerteń qustardyń myń qubylta saıraǵan únimen oıanǵandary — ertegige para-par edi-aý! Bul — mamyr aıynyń ishi edi. Búkil baq aq shálige oranǵan kelinshekteı, appaq bolyp úlbirep, búrlep turǵan. Qaladan keshtetip kelgen bular sýdyń erteńgi kezegine jazyldy da typ-tynyq keshte, tap-taza aýada baq ishinde áńgimelesip, kúlisip, uzaq otyrdy. Juldyzdar týyp, aı dál tóbege kelgende baryp, úıge bettedi. Bul tósek salǵansha, kúıeýi temekisin tartyp, sákide otyrǵan. Jarqynaı tósegin salyp, shybyn-shirkeı kirmes úshin shamdy sóndirip, jatyp qalǵan. Qarańǵyda kúıeýiniń qasyna kelgeni, dybyssyz sheshingeni, tósektiń shetine otyryp, bunyń shashynan, ıeginen, ıyǵynan jumsaq sıpaǵany, birte-birte tynys alýy jıilep, janyna jaqyndaǵany — bár-bári ap-anyq Jarqynaıdyń kári sanasynyń alys túkpirinen jarqyrap, bas kótergeni... Oıpyrym-aı, adamnyń sanasynda bári aıqyn saqtalady eken-aý. Ol kezde bul qandaı baqytty edi!..

Bul uıyqtap qalmaıyn dep saq jatqandyqtan ba, tańerteń erte qustardyń tamyljyta, quıqyljyta salǵan ádemi áninen oıanyp, biraz tyńdap jatty. Qustar áni. Sorǵalaǵan ádemi áýen týra terezeniń tusynan estiledi. Jalǵyz ózim ǵana estimeıin degen oımen bul aqyryn kúıeýin shyntaǵynan túrtip oıatyp: «Estımisiń?» — dedi. Ol da tyńdap jatsa kerek, kózin ashpaǵan kúıi: «Bular meniń jekemenshik bulbuldarym», — dedi marqum óziniń maqtangershiligine salyp. Sodan keıin de baqtaǵy úıge qonǵan saıyn saıraǵan qustar únin bul elegize tosýmen bolatyn. Ol bulbul ma, joq basqa qus pa, Jarqynaı ony aıyryp bile almady. Shatyrǵa, aǵash basyna shyǵyp, birde-bir ret «Saırap otyrǵan qandaı qus?» dep qaraǵan emes.

Áıteýir, osy baqqa, osy úıge úırengen qustar ekeni daýsyz. Múmkin solar baqyt qusy boldy ma eken? Olaı bolsa, bul odan nege aıryldy?.. Nege?..

Qarlyǵan tazalap otyrǵan kempirdiń qolyna móldir tamshylar shyp-shyp tama bastady. Ol únsiz jylap otyrǵanyn sonda bildi. Qolyndaǵy jıdegin qoıa salyp, jan qaltasynan qol oramalyn alyp, kózindegi jas monshaqtaryn súrtip: «Iá, nege aıyryldym?» — dedi kúbirlep. Osydan otyz-qyryq jyl burynǵy jastyǵyna oraltqan myna aldynda jatqan tarǵyl jıdektiń bir ýysyn alyp, alaqanynda ekshep otyrǵan onyń oıy taǵy kóńil túkpiriniń jyqpyl-jyqpylyn qýalap ketip edi.

Baqtaǵy bir-eki jemisti bul ózi kútimdeıtin. Óıtkeni, olarǵa budan basqa jan balasy kóńil bólmeıtin. Ári ózderi áıel qolyn qajetsinetin ósimdikter edi. Sonyń biri — tańqýraı. Esiktiń aldynan bastap, birneshe qatar — baqtyń túkpirine deıin egilgen eken. Jarqynaı kóktemde tańqýraı butaqtaryn japyraqtan arshyp, aramshópten tazartyp, byltyr jemis berip, qýraǵan butaǵyn túbinen opyryp syndyryp, bıyl jemis beretinderiniń ishinen tańdap, tobylǵy tústes kúp-kúreń, ortan qoldaı jýandaryn ǵana qaldyratyn. Aýyq-aýyq sý ishkizetin. Tańqýraıdyń kútimin táp-táýir meńgerip aldy. Onyń terimi de ońaı emes-ti. Jemis berer kezde buta erekshe tiken atyp, búrleıtin. Tabıǵat ta ǵajap qoı. Álde, jemisin ońaı bergisi kelmeıdi me eken, áıteýir, tikendi bolyp ketýshi edi. Tańqýraı terý úshin uzyn jeń kıim kımese, qoldan — qol, bilekten — bilek qalmaıtyn.

Solaı bolsa-daǵy Jarqynaı ysyrap etpeı, jemisterin terip alyp, odan keıin sýaryp ketip otyrýǵa tyrysatyn. Arada eki-úsh kún ótkende shyrynǵa tolǵan jıdegi taǵy pisip turýshy edi. Eki-úsh kún saıyn Jarqynaı qaıdan kelsin, senbi, jeksenbi kúnderi zorǵa jetetin. Keıde tipti senbi-jeksenbide de kele almaı qalatyn.

Bulardyń baǵy taý bókterinde emes, oıda, Esik ózeniniń ańyzaqty alqabynda edi. Taýǵa qaraǵanda jemis-jıdeginiń bári erte pisetin. Jarqynaı jazda bazardan alǵashqy tańqýraıdy kórse boldy: «Iapyr-aı, meniń de jıdekterim pisip, túsip jatyr-aý» dep, kileń mazasy ketetin. Qarbalas jumystyń, aǵaıyn-týystyń jaıy dep ýaqyttyń shylaýynda dedektep júrip, kóktemde kútken baǵynyń keı jazda jemisin jınap alýǵa murshasy bolmaıtyn kezderi de bar-dy.

«Ýa, pendeshilik-aı! Qý «jumys, jumys» dep júrip, ǵumyrymnyń qalaı ótkenin bilmeı qalǵan paqyr ekenmin ǵoı men», — dep kúrsindi kempir.

Baǵyna ózi bara almaǵan, etegine súrinip júrgen qarbalas jazda bul únemi mazasy bolmaı, áldenesin joǵaltyp alǵan jandaı alańdaýmen berekesi ketýshi edi. Alla, jazǵan-aı, sonda bul balalaryna — ana, kúıeýine — áıel bolyp qana saıabaqta, salqyn samalda nege ǵana alańsyz otyrmaǵan? Qaıda asyqqan, nege asyqqan?! Túkke túsinse, buıyrmasyn. Sirá, adam óziniń baqytynyń nede ekenin bilmeı, adasady eken-aý, shamasy. Jumys, jumys dep, ala ókpe bolyp júrgendegi shyqqan múıizi qaısy?..

Jarqynaı kempirdiń qazir ókinishinde shek joq-aý, shek joq. Bar bolmysy bebeý qaǵyp, zar jylap jatqandaı...

...Baqtaǵy jas alma aǵashtarynyń arasyna egilgen bir butany ol kópke deıin tanı almaı júrdi. Ózi jataǵan, jaıylyp ósken búrli, tikendi ósimdik eken. Janynan ótkende, alma tergeninde Jarqynaıdyń etegin ilip, bilegin syzyp, zyqysyn alatyn. Bir jyly sol buta keremet jemis bersin. Kishkene-kishkene tarǵyl jıdekter shyryny tolyp, pisken kezde kúreń qyzyl tartyp, úlkendigi bas barmaqtaı bolady eken.

«Aǵash basyna shyqqan kishkene qarbyzdardy qara», — dep balalary máz-máıram. Sodan keıin ol balalarynyń tilimen «kishkene qarbyzdar» dep ketken. Sóıtse, álgi buta A.Chehov: «Qoly jetken orys baıy qarlyǵan táttisimen shaı ishýdi unatýshy edi» — dep sýretteıtin qarlyǵan eken. «Demek, qarlyǵandy qoly jetkender ósirip, paıdaǵa asyrǵan eken-aý» dep túısingen bul ony erekshe kútýge alǵan.

Jarqynaı qaraqat pen qarlyǵandy aralastyryp, keremet tátti tosap qaınatýshy edi. Birinen azyraq, birinen kóbirek qosyp otyryp, óziniń taýyp alǵan ólshemi bar-dy.

Qazir sony oılaǵanda Jarqynaı kempir kebersigen ernin jalap, tamsanyp qoıady.

Dámdilep jasap alǵan táttisi kóktemge deıin molynan jetetin. Tatqan adamnyń tilin úıiretin. Qurby kelinshekteri: «Seniń qaraqatyńnyń dámi aıyryqsha», — dep tamsanýshy edi. Sonda bul turyp: «Úıge barǵan soń shaıǵa salyp ishińder!» — dep, saýytymen úlestiretin. Shirkin, molshylyq-aı deseńshi!

Bulardyń baǵynyń dámin kimder tatpady?! Qyzmettes qyz-kelinshekter elge demalysqa bararda almany tek osylardyń baǵynan alatyn. Ózi baryp, terip ákep beretin. Aýylǵa demalysqa ketip bara jatqan týǵan-týystyń stýdent balalary qapshyq-qapshyǵymen alyp ketetin. Sonda ortaısa, káne?! Ol bir aıtary joq, berekeli baq boldy. Shetinen pisip, túsip jatqan, shyryny tolyp, óz salmaǵyn kótere almaı, úzilip túsken almany jerden eńkeıip kóterip alýǵa erinip, bular aǵashtyń basynan úzip jeıtin. Astamshylyq-aı!

Jarqynaı kútimin kelistire almady ma, álde qasyndaǵy alma aǵashtary bıiktep japyraǵy jaıqala ósip, kún túsirmedi me, áıteýir, qarlyǵan butasy eki-úsh jyldan keıin qýraı bastady. Ony basqa jerge kóshirip egý — kúıeýi ekeýiniń biriniń esine kelmepti ǵoı. Tipti, bir butada turǵan ne bar dep qaraǵan syńaıly. Qalǵan jemis aǵashtary da az emes-ti. Sony kóńilderine toq sanaǵan ǵoı olar. Ár nárseniń obal, saýaby bary ol kezde Jarqynaıdyń oıynda joq-ty.

Jarqynaı kempir alaqanyndaǵy qarlyǵannyń bir ýys tarǵyl jıdegine qarap otyryp, qazir sony oılaǵan. — E-e-e, — dedi daýsyn sozyp, — sonyń obaly meni qur jibersin be?

Iá, baqty alǵanda olardyń otyzǵa ilinbegen kezi eken-aý. Bas-aıaǵy at shaptyrym úlken baqty bular aıtarlyqtaı uzaq ustaı alǵan joq. Basynda jastyq et qyzýymen bilmepti, birte-birte joldyń qashyqtyǵy qajytty. Baqtary qaladan qyryq shaqyrymnan astam jerde edi. Ózderinde kólik joq. Esiktiń belgilengen saǵatymen júretin avtobýsynyń jolyn tosyp turǵandary. Óse kele balalary da «júr» degende tompańdap erip júre bermeıtin boldy. Árqaısysynyń bir bitpeıtin sharýasy, qyryq túrli syltaýy bar. Kúıeýi úkimettiń jumysyna basymen berilip ketti. Bul: «Saıabaqqa barmaımyz ba?» — dese, «Bir kúngi demalysymda yzyńdamaı, qulaqqa maza bershi», — deıtin boldy sharshaǵan kezde. Ony da túsiný kerek, qyzmeti aýyr. On bes jyldaı paıdalanyp, aqyrynda kúte almaı, qutylǵandarynsha asyqty. Úlken uly áskerge attanǵan jyly baqty satqandary esinde. Ol baqty satqanymen, sol kezde

Jarqynaı onyń ornyna taý jaqtan shaǵyn bireýin alarmyz degen senimde edi.

Jazyqtaǵy saıabaqtyń kútimin, sýarýyn, ásirese jolyn aýyrsynǵanda bul Alataýdyń bókterinde baqtary barlarǵa qatty qyzyǵatyn. Ózderi bul araǵa jastyqpen bilmeı urynyp qalǵandaı ókinetin. Taýdaǵy baqtarda tek jemis aǵashy ǵana ósedi. Rahat. Naǵyz «alma pis, aýzyma tústiń» ózi. Kútim, sýarý tilemeıdi. Úsikten, burshaqtan, jaýynnan, jelden, qara qustan aman qalǵanyn jıyp alsa bolǵany dep oılaıtyn. Onyń kóńili ekiudaı bolyp, taýdyń baǵyna aýǵaly qansha?

Jarqynaı kempirdiń álginde bir: «Iá, sen neniń qadirin bilip ediń?» — dep, ishin tyrnaǵan ashshy oıdyń meńzegeni osy bolar, bálkim.

Jarqynaı sol kóktemde saıabaqty satyp, jazdaıǵy jumysynan aldyn ala qutylǵanyna sonshalyqty qýanyshty edi. «Shyǵasyǵa — ıesi basshy» degendeı, aıaq asty jumysynyń shetelge joldama usyna qalmasy bar ma? Shetel bolǵanda qandaı, kapıtalısik memleket. Ol kezde bul jaqtan shetelge shyǵý — ilýde bir kezdesetin jáıt. Qazir ǵoı, erinbegen adam eki kúnniń birinde baryp, teń-teń, vagon-vagon júk ákeletin. Ol kezde kórip qaıtýdyń ózi nege turatyn edi?! Qoly ashyq, jany jomart joldasy qalbalaqtap: «Baryp kel de, baryp kel», — dep, saıabaqtan túsken tıyn tebendi qaltasyna salyp bergeni.

Kóńili kókke alyp ushqan Jarqynaı Eýropany eki apta aralap, birshama pul shashyp oraldy. Qolyndaǵy bar qarajatty rásýalap alǵan soń bul qaıtyp taýdan saıabaq alaıyq dep aıta almady, araǵa ýaqyt túsken saıyn ol oıy birte-birte kómeskilene berdi.

Kerisinshe, Qulja jolymen Kegen men Narynqolǵa, Járkentke ketip bara jatqanda Esik burylysynan keıingi keń qoltyqtaǵy qalyń baqqa kózi jasaýraı uzaq qaraıtyn boldy. Onyń saıabaǵy myna bir tuıyq kóshede, eki úıden keıin bastalýshy edi. Qazir sol aradan birin-biri qýalap oınaǵan balalary, aıaǵyn mańǵaz basyp, únemi oı ústinde júretin kúıeýi shyǵa kelerdeı, moıny talǵansha artqa qaraıdy. Qulaǵyna balalarynyń kúlkisi, kúıeýiniń jótkiringeni kelgendeı bolady. Biraq eshkim júgirip shyqpaıdy. Baq birte-birte keıindeı beredi. Sol qalyń baqtyń arasynda bir kezdegi óz úıi de kóz ushynda buldyrlap qalyp bara jatatyn. Ol jolmen júrmegeli de qan-sha-a zaman?!

Kúıeýi keıbir alma aǵashtary eskirdi dep, jas shybyqtar egip júrýshi edi. Solar qandaı boldy eken?

Ol taǵy kóp eńbektenip, esik aldynda tóbeden quıynyp jýynatyn kabına ornatyp edi. Qazanshaǵa toltyrǵan sý kún qyzýymen jyp-jyly bolyp turatyn. Jarqynaı jýynǵan kezde sý tamshylarynyń tóbeden túsken kún sáýlesine jaquttaı qulpyryp, beıne almastaı myń qubylatynyn alǵash kórip, tań-tamasha qalǵan. Jýynǵan saıyn sýmen oınap, máz bolatyn. Kúıeýi ylǵı: «Osy seniń kirip alsań, sý taýsylǵansha shyqpaıtyn ne páleń bar? Qalaǵa barǵan soń mol sýǵa asyqpaı jýynarsyń, tez bolsańshy», — dep jorta burqyldaıtyn. Munyń bar erkeligin kóterýshi edi ǵoı, qaıran Sákesi. Peıishte nuryń shalqysyn! Kúıeýiniń aıaǵynyń izi, qolynyń taby qalǵan berekeli baqty, balalarynyń bıyl qansha ósippiz dep bosaǵaǵa kertip salǵan belgileri bar qasıetti úıdi bul kózi qıyp, qalaı satqanyn túk túsinbeıdi. Sóıtse, ózi ishteı óli de ókinedi eken ǵoı. Aqymaq bolǵan basy-aı...

Jarqynaı kempirdiń kókiregine óksik tyǵylyp, kóz jasy betin jýyp, únsiz jylasyn kelip. Kúıeýi ekeýiniń ekeýara eń aıaýly qımas shaqtary Esik qoltyǵyndaǵy úlken baqtaǵy sol kishkene úıde qalypty-aý! Endi oılap otyrsa, eń baqytty — alańsyz, qamsyz, qyzyq jyldary sol kezderi eken. Bul sony kezinde nege uqpaǵan? Satýǵa nege asyqqan? Bári alda, áli talaı-talaı qyzyǵym bolady dep, aldamshy saǵymdy qýyp júrip, bylaıǵy ǵumyrynyń jalǵan úmitpen, bosqa óterin bilmeı qalypty ǵoı, bul beıbaq. Mine, búgin ýaqyt degen qudiretti kúshtiń ómir-ózeninen qaqpaqyldap, jaǵaǵa shyǵaryp tastaǵan jaqqadaı otyrysy — mynaý.

Oı, dúnıe jalǵan-aı! Jarqynaı kempir qol oramalymen jas jýǵan betin súrtip, sonshama qymbat qazynalaryn esine túsirgen qarlyǵannyń bir ýys tarǵyl jıdegine qyzarǵan janarymen eljireı, uz-a-a-aq qarady.

---