InfoHub Logo

Partıanyń lenındik ult saıasatyn júzege asyrýdyń arqasynda, Qazaqstannyń burynǵy ýaqytta túsine de kirmegen, mazmuny sosıaldyq, túri ulttyq kórkemónerinen jasap jatyrmyz.

Qazaqstanda burynǵy basshylyqtyń mádenıet, kórkem óner qurý máselesi dep iri qatelikteriniń saldarynan bul máseleler jóndi qolǵa alynbaı, súıtip qulashyn keń jaıa almap edi.

Qazaqstannyń ólkelik partıa komıteti sońǵy jyldary jańa kórkemóner maıdanyn shuǵyl qolǵa aldy. Az ýaqyttyń ózinde-aq ózgerter kózge túserlikteı boldy.

Mýzyka — drama tehnıkýmyndaǵy oqýshylardyń turmysyn túzeý, til mamandaryn shaqyrýǵa múmkindik berý, mádenıettilik qanatyn keń jaıýǵa, oqýmen qatar ǵylymı-zertteý jumysyna jaǵdaı týǵyzý — bári de sońǵy 33 jyldan bastap jańa basshylyq qylýmen baılanysty qolǵa alǵan sharalar.

Ashyp aıtqanda: oqýshylar stependıasyn 150 somǵa jetkizý; iri somalar shyǵaryp mýzyka mamandaryn shaqyrý, mıllıonnan asa aqsha shyǵaryp, birneshe júz kisilik oqý sahnasy men tehnıkýmnyń únin saldyrý; shaqyrylatyn mamandarǵa úı, oqýshylarǵa arnalǵan erekshe jaǵdaıly jataqhana salý; qazaqtyń halyq mýzyka shyǵarmalaryn jınap, zerttep, kórkemdep, mádenıetteriniń, damytý jolynda qyzmet istegenine kabınet ashý, halyq mýzyka aspaptaryn (dombyra, qobyz, sybyzǵy) jetildiretin eksperıment masterskoıyn ashý, Almatyda 100 kisilik bastaýysh mýzyka mektebin ashý, taǵy osy sıaqty sharalardyń qazaq turmysynda birinshi kórinis ekendiginde kimniń daýy bar.

Qazaq mýzyka — drama tehnıkýmynda 135 kisi oqıdy. Onyń ishinde 89 kisi mýzyka bóliminde, 46 kisi drama bóliminde. Budan basqa jaqyn arada taǵy da 15 kisi alynbaq, onyń — ony mýzyka, beseýi — drama bóliminde oqymaq.

Mýzyka bóliminde án, fortepıano, orkestr bólimsheleri bar. Orkestr bóliminde: skrıpka, vıalonchel, trýba, valtarno, tromban, klarnet, fleıta, goboı, ált, fagot klastary bar.

Drama bólimi bizge drama akterlerin daıyndady. Kelesi jyldan bastap mýzykaly teatr, qýyrshaq teatry, jas býyndar teatry, shaǵyn programdy teatr akteri men rejıserin daıyndaıtyn bólimsheler ashylady.

Tehnıkýmda Moskva, Lenıngradtan shaqyrylǵan teatr, mýzyka mamandary bar.

Mýzyka kabıneti «Qazaq mýzykasynyń klasıkteri» degen jınaq, notamen jazylǵan dombyraǵa jetekshi shyǵarmaqshy. Jeke daýysqa, shaǵyn aspapqa, án-bı ansámblderine, úlken orkestrge, fortepıanoǵa halyq shyǵarmalarynyń materıaldaryn paıdalanyp jańa mýzyka jazyp jatyr.

Mırzoıan joldastyń kórkemóner qyzmetkerlerińiń jınalysynda: «Bıylǵy jyl mádenıet, kórkemóner maıdanynda kórnekti, bet burǵan jyl bolmaq» — degeni kórkemónerimizdiń qaı salasyn alsaq ta rastalyp otyr.

Ianvardyń 11 kúni keshki saǵat 9-da VIII Ólkelik partıa konferensıasyn mýzyka — drama tehnıkýmy atynan Jubanuly quttyqtap, konferensıaǵa syılyq tartyp, tehnıkým oqýshylary mýzyka, bı, sıstıka drama aralasqan konsert qoıyp berdi. Konsert oryndaýshylardyń bári de — oqýshylar. Qazaq tarıhynda alǵashqy ret Evropa quraldarynda qazaqtyń «qara domalaq» balalary oınady. 12 jasar Musaulynyń skrıpkada oınaýy tártipke qoıylǵan. Vokalısterden birinshi bop án salǵan Abdrahmanqyzynyń, roıálda sheber oınaǵan Nazarqyzy men Temirqyzynyń óneri halyqqa erekshe unady.

Ásirese Sadyqqyzy men Temirqyzynyń «Aıjan qyz» kúıine bılegen «Urshyq bıi» — tamasha jańalyq. Halyqtyń suraýy kúnde bolǵan soń eki ret bılendi.

Alı-Ardobos joldasqa ázil esebinde Balyqbaıuly bılegen «Kúlki bıi» de qaıtadan bılendi.

Kópshiliktiń iltıpatyn aýdarǵan bıomehanıka boldy. Birinshi ret qazaqtyń áıel-erkek jastarynyń qosylyp oıyn kórsetýi — uly ózgerýdiń basy ekeni halyqtyń qarsy alýynan-aq anyqtaldy. Ekinshi, úshinshi, qozǵalystardan-aq halyq qol shapalaqtap, kóńilindegi qýanyshynyń jelisin sońǵy qozǵalysqa sheship úzbedi.

Mýzyka kabıneti istep júrgen qyzmetterin kórsetip ótti. Roıálda «Topam», «Baıjýma» jáne halyq kompozıtory Muhambettiń «Jańa aýyl» atty kúıin Brýsılovskıı oınap berdi.

Mýzyka kabıneti masterskoıynan shyqqan jańa úsh dombyra roıálǵa qosylyp kórkemdelgen qazaq kúıi men ánderin oınap berdi. Olardyń ishinde sońǵy kezde shyqqan jańa kúı men ánder bar. Bul qazaqtyń eki ishekti dombyrasynyń kóp tildi roıálmen tarıhta birinshi ret júzbe-júz kezdesip, basyn qosýy edi.

Qazaq kórkemóneriniń aıaǵyndaǵy tusaý Oktábr tóńkerisimen alynsa da, búginge deıin qanatyn keń jaıa almaı kelgen edi. Endi qazaq kórkemóneri qatarǵa shyǵady.

Qazaq mýzykasy órkendeıdi!

1934.

---