InfoHub Logo

Birikken Ulttar Uıymynyń boljamyna sáıkes, álemde ómir súrýdiń ortasha uzaqtyǵy 67 jas.

Ómir súrý uzaqtyǵy boıynsha úzdik úshtikke engen elder:

Japonıa 

Japondyqtardyń ortasha ómir súri jasy – 83. Eldiń turǵyndary soıa men tátti kartop, balyq jeıdi. Soıanyń quramynda aqýyz kóp. Ǵalymdar  osy sebepti olardyń uzaq ómir súretinin aıtady.

Ispanıa

Ómir súrý uzaqtyǵy – 82,8jas. Mundaǵy halyq záıtún maıy men kókónis jeıdi. Ispanıa eliniń kósheler kólikpen júrýden góri jaıaý  júrýge yńǵaılanǵan. Sondyqtan adamdardyń kóbi birjerde otyryp tamaqtanbaı jaıaý ketip bara jatyp tamaqtana beredi.

Shveısarıa

Ómir súrý uzaqtyǵy – 81jas. Elde densaýlyq saqtaý qyzmeti joǵary deńgeıde kórsetiledi. Adamdardyń uzaq ómir súrýine olardyń irimshik  pen sút ónimderin kóp tutynatyndyǵy.

Al, Ortalyq Afrıka turǵyndary álem boıynsha óte az ómir súredi. Ortasha ómir súrý uzaqtyǵy 52 jasty quraıdy.

Qazaqstan turǵyndarynyń ómir súrý uzaqtyǵy barlyǵyn qyzyqtyratyny ras. Bizdiń memleket ómir súrý uzaqtyǵy boıynsha álem elderiniń  ishinde 110-orynda tur. Zertteý boıynsha, eldegi ortasha ómir súrý uzaqtyǵy 69 jasty quraıdy. Alaıda, QR Densaýlyq saqtaý mınıstri Eljan Birtanovtyń aıtýy boıynsha 2025 jyly Qazaqstanda halyqtyń ómir súrý uzaqtyǵy 75 jasqa jetedi. Ol kezeńge jetýge de alys emes...

Ómir súrý uzaqtyǵy – densaýlyqpen tikeleı baılanysty. Sol sebepten de, bul jolda kóp eńbek etý kerek. Densaýlyqty jaqsartýǵa arnalǵan keńester:

– taza aýada kóp serýendep,dalada sportpen aınalysyńyz. Dalada sportpen shuǵyldaný fızıkalyq turǵydaǵana emes, rýhanı jaǵynan da paıdaly ekenin dáleldedi. Ol óz-ózińe degen baǵańnyń artýyna, kóńil-kúıdiń jaqsarýyna áser etip, kúızelisten qutylýǵa kómektesedi.

– Kók shaı, balyq maıy jáne soıa tuzdyǵyn qoldaný kúndelikti ádetińizge aınalsyn. Búginnen bastap kók shaıǵa kóshińiz. Balyq jep, taǵamyńyzǵa soıa aralastyrýdy umytpańyz. Sebebi, balyq maıy ınsýlt pen basqa da júrek aýrýlarynan saqtap, býynsyr qyraýy jáne kárilikpen kúresedi. Al, soıa júrek aýrýlaryna qarsy, súıektiń qalpyn jaqsartady. Kók shaı – qan qysymyn qalypqa keltirip, holesterındi azaıtady.

– Dárigerge jıi barý mindetti. Ózińizdiń densaýlyǵyńyzdy basty túrde qadaǵalaý qajet.

– Kún saıyn alma jep turyńyz. Ol-júrek-qan tamyrlaryna óte paıdaly.

– Kóńil kúıińiz árdaıym joǵary bolsyn. Óıtkeni, adamnyń densaýlyǵyna júıke júıesindegi erekshelikteri de kóńilge áser etedi. Jaqsy kóńil-kúı men kúlki ómirdi uzartady degen sóz bar. Sol sebepten ómirińizdi uzartqyńyz kelse osy keńesterdi umytpańyz.

Almaty oblysy, Taldyqorǵan qalasy. 9 orta mekteptiń 11shi synyp oqýshysy.ORALBEKOVA DILNAZ

---