InfoHub Logo

Qojaqat (ejevıka, Rubus) — bıiktigi 1-3 metrge jýyq jartylaı butaly ósimdik. Sabaǵy jerge tóselip ósedi, nemese tik ósip baryp maıysyp turady. Búkil boıy tikenekti. Japyraqtary qaýyrsyn tárizdi, saǵaqtary uzyn, 3-5 japyraqshalardan turady. Shetteri ara tisti, pishini jumyrtqa tárizdi, eki jaǵynda da túkteri bar. Gúlderi aq, iri, gúl tájisiniń japyraqshalary da, gúl tostaǵanshasynyń qalaqshalary da bes-besten. Jemisi birneshe súıegi bar qara dánderden turady. Ózen jaǵalarynda, tóbelerdiń basynda, butalardyń arasynda, jol jıekterinde ósedi. Maýsym-shilde aılarynda gúldeıdi. Dárilik maqsat úshin esimdiktiń japyraǵyn gúldegen kezinde, al jemisin pisken kezinde jınap alady. Quramynda glúkoza, frýktoza, saharoza, askorbın kyshqyly, karotın, E vıtamıni, organıkalyq qyshqyldar, ılik zattar bar.

Halyq arasynda qojaqatty jalpy ishtiń ótýine jáne dızenterıaǵa (qantyshqaqqa) qarsy paıdalanady. Ósimdiktiń ter shyǵaratyn, qabynýǵa qarsy áser etetin qasıetteri bar. Sondyqtan ony jutqynshaq bezderi qabynǵanda, tamaq aýyrǵanda, tis túbiniń etteri bosaǵanda aýyz, tamaq shaıqaý úshin paıdalanýǵa bolady. Buǵan qosa ósimdiktiń nervti tynyshtandyratyn, denege qýat beretin qasıeti de bar. Onymen asqazan jarasyn, ishektiń qabynýyn, shemen aýrýlaryn emdeýge de bolady.

Qoldaný tásili

Dıabetti emdeý úshin shaǵannyń, dala qyryqbýynynyń, qojaqattyń jáne dárilik shúıginshóptiń bir-bir bóligin teń mólsherde alyp aralastyrady. Osy qospanyń 6-8 gramyn qaınap turǵan 1 lıtr sýǵa salyp tundyrady da, ystyqtaı da, salqyndaı da shetinen urttap ishe beredi.

Sýly tunba jasaý tásili: ósimdiktiń 20 gramyn alyp qaınap turǵan 1,5 stakan sýǵa salady da 20 mınýt tundyrady, sonan soń ony jarty stakannan kúnine 3 ret ishedi.

İshek qabynǵanda qojaqattyń eki bóligin, qyrmyzy gúldiń 1 bóligin alyp bir-birine arlastyrady. Budan keıin osy qospany qaınap turǵan 1 stakan sýǵa 4 shaı qasyqtan keletindeı etip salyp ázirleıdi de, 20 mınýt tundyrady, sonan soń ony jarty stakannan kúnine 3-4 ret ishedi.

---