InfoHub Logo

Shyǵys Qazaqstan oblysy bilim basqarmasy Óskemen
qalasy boıynsha bilim bóliminiń «№27 orta mektebi» KMM
Kórkem eńbek pániniń muǵalimi: Meshelova Gýlnar Zıatbekovna

Elimizdiń prezıdenti N. Á. Nazarbaevtyń «Qazaqstan-2030» strategıasynda bolashaqty jasaıtyn azamattardy sol ǵasyr talabyna saı tárbıeleý qajettiligine toqtala kele: «2015 jylǵa deıingi bilim berýdi damytý tujyrymdamasynda» joǵary oqý oryndaǵy oqý-tárbıe úrdisin oqýshylardyń shyǵarmashylyǵyn damytýǵa, bilim berý qyzmetindegi qajettilikti qalyptastyrýǵa baǵyttalýy tıis delingen. Oqýshylardy ulttyq kolóner arqyly sheberlikterin qalyptastyrýdyń mańyzdy tujyrymdamalyq baǵyty bolyp bilim, ǵylym, óner, óndiris jáne ónerkásiptiń baılanysy sanalady. Bul baǵyttyń júzege asýyn ǵalymdar qazirgi kezde tehnologıalyq bilim berý tujyrymdamasynda: mamandardy qoǵamdyk óndiristegi qaıta qurylǵan iske daıarlaý, olardyń tanymynda ulttyk qolónerdiń álemdik kórinisterin qalyptastyrý, oı-órisi men kásibı-shyǵarmashylyq qabiletterin jetildirý, bilim jáne eńbek qabiletteriniń birneshe túrine qatysý úrdisinde mamandardy daıarlaýǵa jaǵdaılar jasaý maqsattary qoıylyp otyr. Balalardy jastaıynan sándik-qoldanbaly ónerge úıretý búgingi kúnge deıin óziniń mańyzyn joǵaltpaǵan ónerdiń bir túri kilem toqý, kıiz basý, kıim tigý, shı toqý, syrmak syrý óneri.                                                             

Qazaqstanda kilem jáne kilem buıymdary kóshpendi qazaqtyń turmysynda erekshe oryn aldy, ásirese, kıiz úı jıhazy retinde aǵash buıymdary mańyzdy boldy. Jasalý ádisterine baılanysty kıiz úıdiń jylýlyǵy jáne sándiligi úshin kilemderdiń túrleri, kıiz úıdiń alasha men kıizin tartyp bekitýge arnalǵan baý, basqurlar; úı-ishilik sándik buıymdar: esik shymyldyqtary. kerege basyna ilinetin buıymdar, sandyqqap, teńqap, qorjyn, túrli toqyma dorbalar men zattar salyp saqtaý úshin qajetti buıymdar, atqa salatyn qorjyndar jáne taǵy baska toqyma buıymdary daıyndaldy Mektep oqýshylarynyń sheberligin qalyptastyrýda ulttyq qol óner dástúrin meńgerýin, saqtaýy men jalǵastyrýyn qamtamasyz etedi, eńbekke baýlý mazmunyn keńeıtýge, halyq óneriniń negizgi túrleri týraly bilimderin pánaralyq deńgeıde qorytyndylaýǵa múmkindikter beredi. Qysqasy, sándik-qoldanbaly óner týyndylaryn beıneleý óneri, tehnologıa pánderinde tıimdi paıdalaný, pánaralyq baılanysta júzege asyrý, mektep murajaıyn uıymdastyrý, qorshaǵan ortasyn bezendirý jumystaryna qatysý, halyq sheberlerimen kezdesýler uıymdastyrý, olarmen birlesip buıymdar jasaý jáne t. b. jumys formalary oqýshynyń sándik is-áreketine ykpal ete otyryp oǵan jańa múmkindikter beredi, sándik koldanbaly óner salasynan bilimderin keńeıtedi, kásibı sheberliginiń jetilýine septigin tıgizedi. Ásemdik-óte bıik estetıkalyq qundylyq. Ǵylym úshin aqıqat qandaı mańyzdy bolsa, estetıka úshin ásemdik sondaı mańyzdy. Ásemdikke qyzyqpaıtyn, oǵan súısinbeıtin birde-bir adam joq. Sándik-qoldanbaly ónerge negizdelgen kórkem-shyǵarmashylyq sabaqtar mektep oqýshylaryna belsendilik beredi, beıneli oılaýyn, qıaldaýyn da-mytýǵa yqpal etedi. Máselen, halyqtyń sándikqoldanbaly óner týyndylaryndaǵy beıneler men oıý-órnekterde berilgen oıýlar, túısikter men túsinikter, tujyrymdar, halyqtyń dúnıetanymy jeke tulǵanyń estetıkalyk sapalaryn jetildire túsedi. Boıaý tústeri men materıaldyń, buıym formasy men naqyshtarynyń úılesimdiligi, olardyń ásemdigi men jarasymdylyǵy adamnyń oı ushqyryna áser etip, onyń rýhanı jan dúnıesin baıytady.        

San alýan, qıyn da kúrdeli órnekterdi júzege asyrý shyǵarmashylyqty shyńdaıdy, sándik-qoldanbaly óner sabaqtarynda yrǵaq, boıaý tústeri, syzbalardyń ıkemdiligi týraly negizgi úǵymdardy meńgeredi. Olardyń ártúrli materıaldar men quraldardy paıdalaný tásilderi týraly túsinikteri qalyptasady. Sonymen mektep oqýshylary sándik-qoldanbaly óner shyǵarmashylyǵymen etene tanysýy negizinde qyzyǵýshylyqqa bólenip, sulýlyq pen ásemdikke tárbıelenedi, olardyń talǵampazdyǵy jetiledi. Sondaı-aq atalǵan óner týyndylarynyń mazmunyn jete meńgerýi men ondaǵy oıýórnekterdiń mánin uǵynýy arkyly aqyl-oılary ósedi, adamı sanalary tolysa túsedi, sol týyndylardy óz qoldarymen jeke jáne synyp bop jasaýy barysynda rýhanı-adamgershilik sapalary artady, sheberligi shyńdalady, eńbekke, eńbek adamdaryna qurmeti qalyptasady, óz eńbegin jáne ózgeler eńbegin baǵalaı bilýge tárbıelenedi. Oqýshylardyń kásibı sheberlikterin jetildire otyryp jańa tehnologıalyk ádisterdi qoldaný, jas urpaqqa sapaly da tereń bilim berý arqyly oqý-tárbıe úrdisinde joǵary nátıjege jetý - bizdiń basty mindetimiz.

Paıdalanylǵan ádebıetter tizimi:

1. N. Nazarbaev. "Qazaqstan - 2030: barlyq qazaqstandyqtardyń ósip-órkendeýi. qaýipsizdigi jáne ál-aýqatynyń artýy". Almaty. 2001.  
2. S. Qasımanov. Qazaq halqynyń qolóneri. Almaty. "Kazakstan", 1995.                                                     
3. Kishibekov D. Qazaq mentalıteti: Keshe, búgin, erteń. Almaty, 2006                                                                                     
4. Qazaq pedagogıkalyq ens

---