InfoHub Logo

Qolqa demikpesi — bronhtardyń ártúrli titirkendirgishterge sezimtaldyǵynyń kúsheıýimen júretin, olardyń jalpylama ustamaly obstrýksıasymen bilinetin tynys joldarynyń sozylmaly qabyný syrqaty.

Grekshe «astma» — aýyr tynys, tunshyǵý degendi bildiredi. Sozylmaly qabyný qaıtalanyp otyratyn ysqyryqty syryl, entigý, ásirese túnde jáne tań ata keýdedegi qysylý sezimi men jótelge ákeletin tynys joldarynyń joǵary sezimtaldyǵynan týyndaıdy. Em nátıjesinde nemese ózdiginen qaıtatyn bul epızodtar ádette jaıylǵan, biraq óziniń aıqyndylyǵyn ózgertip turatyn bronhtardyń túıilýine baılanysty bolady.

Qolqa demikpesi syrtqy jáne ishki faktorlardyń qatysýymen, kóbine ekologıalyq buzylystar saldarynan damıdy. Ol negizgi eki túrge bólinedi: ınfeksıalyq emes — alergıalyq (atopıalyq) jáne ınfeksıalyq — alergıalyq.

Paıda bolýyna áser etetin faktorlar

Qolqa demikpesiniń paıda bolýyna áser etetin faktorlar: tuqymqýalaýshylyq, ıaǵnı naýqastyń týystarynyń astmamen nemese basqa alergologıalyq aýrýlarmen (alergıalyq rınıtpen, atopıalyq dermatıtpen) aýyrýy; klımattyq, atap aıtqanda ylǵaldylyǵy joǵary jerlerde bul syrqattyń damýy 93,8%-da kezdesedi; maýsymdyq, keıbir naýqastar joǵary temperatýraǵa sezimtal bolǵandyqtan aýrý qys jáne jaz mezgilderinde órshıdi. Keıbir naýqastarda belgili bir ósimdikterdiń gúl ashý kezeńimen baılanysty damıdy; úı shańy — eresekter arasyndaǵy atopıalyq qolqa demikpesiniń eń jıi kezdesetin sebebi. Qolqa demikpesiniń belgileri: jótel nemese entigýdiń, tunshyǵýdyń kezekti ustamalary; ysqyryqty syryldardyń paıda bolýy; jótel men keýde qýysyna aýyr salmaq túskendeı sezim.

Klınıkalyq belgisi

Qolqa demikpesiniń mańyzdy klınıkalyq belgisi: belgilerdiń ózdiginen nemese bronh keńeıtkish dármekterdi jáne qabynýǵa qarsy dárilerdi qoldanǵanda joıylýy. Jıi salqyn jáne ylǵal aýamen nemese alergenmen, fızıkalyq kúshtememen, ártúrli ıistermen, jylaýmen, kúlýmen nemese vırýsty ınfeksıamen shaqyrylatyn qaıta órshýler, jáne de belgilerdiń maýsymdyq ózgermeliligi men naýqasta nemese onyń týystarynda osyǵan uqsas aýrýlardyń bolýy.

Qolqa demikpesi eki kezeńge bólinedi: órshý jáne remısıa (basylý).

Aýyrlyq dárejesi

Aýyrlyq dárejesin kelesi belgiler boıynsha baǵalaıdy: bir aptadaǵy túngi ustamanyń sany; aptalyq jáne táýliktik tunshyǵý ustamasynyń kúndizgi sany; táýlik boıyna qysqa áserli β2-agonısterdi qoldanýdyń qajettiligi; fızıkalyq belsendilik pen uıqy buzylysynyń aıqyndylyǵy; órshý kezeńinde syrtqy tynys alý qyzmeti kórsetkishiniń ózgerýi, al remısıa kezinde ózgeristiń bolmaýy; syrtqy tynys qyzmetiniń táýliktik ózgermeliligi.

Emi

Qolqa demikpesiniń eminde negizinen dárilerdiń eki toby qoldanylady. Olar: bronhtardyń túıilýin azaıtatyn oronhodılatatorlar jáne olardyń qyzarýyn azaıtatyn qabynýǵa qarsy dáriler. Biraq sońǵysy kenet damyǵan demikpe ustamasyn joıa almaıdy.

Joǵaryda atalǵan emnen nátıje bolmaǵan jaǵdaıda, qabynýǵa qarsy dármekter retinde glúkokortıkoıdtar (prednızalon) jáne de birinshi kezekte ıngalásıalyq túrleri qoldanylady: beklometazon; momentazon; býdesonıd; flýtıkazon; flýnızolın t.b.

Antıholınergıalyq dáriler: olardyń ishinde atropın jáne onyń týyndylary, atrovent, traventol, oksıvent, ventılat t.b. bronh bulshyq etteriniń jıyrylýyna jáne kilegeıdiń kóp túzilýine ákeletin arnaıy nerv talshyqtarynan bólinetin aıetılholınniń áserin tejeıdi, 30-90 mınýttan soń áser etedi. Biraq bul dárilerdiń aýyzdyń qurǵaýy sekildi janama áseri bar. Al bul óz kezeginde demikpe ustamasyn kúsheıtýi múmkin. Osy toptyń janama áseri azdaý dárilerine — ıpratropıým bromıdi (atrovent) jatady.

Sh. Ábenova pýlmonolog dáriger

---