InfoHub Logo

Áıgili Eskendir patshanyń basynda qos múıizi bolsa kerek. Biraq muny tiri jan bilmeıdi eken. Sebebi shashyn aldyrǵan saıyn sol shashyn alǵan adamnyń basyn shaptyrtyp tastap otyrypty. Munyń mánisi, Eskendirge túsinde bir áýlıe aıan berip: «Eger shashyńdy alýshydan basqa adam múıizińniń bar ekenin bilse, sol kúni jaryq jalǵanmen qoshtasasyń!» — dep eskertipti deıdi. Osydan keıin-aq saqtyq jasap, shashyn aldyrtqan adamynyń basyn kestirte bergen ǵoı.

Osylaısha, Eskendir tóńireginde qolynyń ebi barlar sıreıdi. Bir kúni shash alý kezegi patshanyń jaqsy kóretin jaqynyna kelse kerek. Sonda Eskendir sol jaqynyna shashyn aldyryp bolyp bylaı depti: «Shart boıynsha, meniń múıizimdi kórgen adam bu dúnıemen qoshtasýǵa tıisti edi. Biraq men saǵan tıispeımin. Shashymdy tek qana ózińe aldyrtyp turamyn. Tek, esińde bolsyn, múıizimniń bar ekenin ekinshi adam bilgen kúni basyń kesiledi».

Osydan keıin-aq shashtarazdan maza ketedi. Aldymen, Eskendirdiń qos múıizi jatsa túsinen, tursa esinen ketpeı esi shyǵyp júredi. Bara-bara buǵan eti úırenip, endi ózi ǵana biletin jańalyqty jurtqa aıtqysy kelgen bir sezim bıleıdi. Biraq aıtaıyn dese, janynan qorqady, aıtpaıyn dese, ishine tolǵan qupıa syr shydatpaıdy. Aqyry, amaly taýsylǵandyqtan patsha saraıyndaǵy jeti jurttyń tilin biletin táýipke kelip, óziniń
dertti bolǵanyn aıtady. Táýip bolsa, ári-beri qaraǵannan keıin: «Dertiń aýyr bolǵanmen, emi jeńil. İshińe tolǵan bir qupıa syr bar eken. Sol syrdy syrtqa shyǵarý úshin elsiz-kúnsiz bir jerge baryp, basyńdy oıǵa qarat ta, ishińe tolǵan sózdi aıtýyń qajet. Jaı aıtpaısyń, árıne, aýzyńnan silekeıiń shubyryp, ishiń ortaıǵansha qaıtalaısyń. Tek, daýsyńdy eshkim estimeıtin bolsyn. Bireý-mireý estise, basyńa qater!» — deıdi.

Shashtaraz táýiptiń aıtqanyn buljytpaı oryndaıdy. Elsiz-kúnsiz jerdegi bir qurǵaǵan qudyqty taýyp alyp, basyn sol qudyqqa salbyrata túsiredi de. «Eskendirdiń basynda qos múıiz bar! Eskendirdiń basynda qos múıiz bar!..» — dep, janyn jegideı jegen sózdi ishi ortaıǵansha qaıtalaıdy. Osylaısha, aıyna eki ret elsizdegi qudyqqa kelip, ishine tolǵan sózin qaıtalap, dertin jeńildetip júredi. Jaqynynyń aýzy beriktigine patsha da rıza, kútpegen keselden ońaı qutylyp júrgenine shashtaraz da rıza bolyp júrip jatady ǵoı.

Kúnderdiń bir kúninde, shashtaraz baryp júretin qur qudyqtyń basyna áldeqaıdan kele jatqan kerýen toqtaıdy. El kezgen kerýenshilerdiń ishinde neshe túrli qabilettiń adamdary bolatyn ádet emes pe. Myna kerýenshilerdiń ishinde de jurttan asqan bir sybyzǵyshy bar edi deıdi. Sol sybyzǵyshy erigip otyryp qur qudyqtyń túbine qaraıdy da, onda ósip turǵan qamysty kóredi. Bul qamys, álgi dertti shashtarazdyń aýzy-
nan aqtarylǵan silekeıden nár alyp ósse kerek. Sol jerde, sybyzǵyshy jigit qudyqqa qarǵyp túsedi de, bir sabaq qamysty julyp alyp, sybyzǵy jasaıdy.

Eskendir patsha qupıasy osy jerde keremetin kórsetedi. Kerýenshi jigit sybyzǵysyn oınataıyn dese, sybyzǵysy «Eskendirdiń basynda qos múıiz bar!» dep adamsha sóılep qoıa beredi. Kerýenshi jigit óz qulaǵyna ózi senbeı, sybyzǵyny qaıta oınatyp kórse, jańaǵy sóz taǵy da qaıtalanady. Sol jerde basqa kerýenshiler de mundaı ǵajapqa tań qalsa, ekinshileri álemge dańqy áıgili patshanyń syrtynan ǵaıbat sóz aıtylǵandaı sekem alysady.

Taǵdyrdyń buıryǵy boıynsha, qupıasy jarıa bolǵan Eskendir sol kúni jaryq jalǵanmen máńgilikke qoshtasyp edi deıdi.

Bul oqıǵa kerýenshi jigittiń sybyzǵysy arqyly dúnıeniń tórt buryshyna kúı bolyp tarasa kerek.

---