InfoHub Logo

Qosmekendiler — hordalylar tıpi, omyrtqalylar tıp tarmaǵynyń bir klasy. Qosmekendilerdiń 2 klass tarmaǵy: doǵaomyrtqalylar, juqaomyrtqalylar, 3 otrády (quıryqsyz qosmekendiler, quıryqty qosmekendiler jáne aıaksyz qosmekendiler), 25 - 30 tuqymdasyna birigetin 4 myńnan astam túri belgili.

Tropıktik, sýbtropıktik jáne qońyrjaı aımaqtarda taralǵan. Kópshilik túrleri syrttaı uryqtanady, al dernásilderi sýda tirshilik etedi. Dernásilderiniń anatomıalyq qurylystary (júreginiń eki kameraly bolýy, jelbezekterimen tynys alýy, t.b.) balyqtarǵa uqsas. Bulardyń jerde júrýge beıimdelgen býyny shar tárizdi, birneshe bólimderden turatyn, 5 saýsaqty jup aıaqtary bolady. Bas qańqasy aýtostılıalyq (ústińgi jaksúıegi bassúıekke bitisip ketken). Qosmekendilerde úlken qan aınalý sheńberinen basqa kishi (ókpelik) qan aınalý sheńberi paıda bolǵan. Júregi eki júrekshe men bir qarynshadan turady. Denesiniń uzyndyǵy 2-3 sm-den 1,8 m-ge deıin jetedi. Terisi jumsaq, jalańash denesi shyrysh bezderi bóletin shyryshtan dymqyldanyp turady.

Tirshiligine qajetti ottektiń edáýir bóligin terisi arqyly sińiredi. Kópshilik qosmekendilerdiń seroz bezderi bar, ol keıbir tropıktik túrlerinde óte ýly keledi. Balyqtardan aıyrmashylyǵy teri bezderi iri, kóp kletkaly bolady. Eresek qosmekendiler, negizinen, jáńdiktermen, al dernásilderi sý ósimdikterimen de qorektenedi. Qazaqstanda qosmekendilerdiń 12 túri kezdesedi, onyń 3 túri (jetisý aıaqty balyǵy, danata qurbaqasy, qyzylaıaq baqa) Qazaqstannyń "Qyzyl kitabyna" engizilgen.

Oqýǵa keńes beremiz:

Qurbaqa

Jasyl qurbaqa

Danata qurbaqasy

Brazılıada 7 jańa "mını-baqalar" anyqtaldy

---