InfoHub Logo

Ómir óziniń aǵysymen júzetin, kemedegi jolaýshylardy óz máresine jetkende qaldyryp ketetin qubylys ispetti. Osy bir álemde, nebir jandar kezdesedi, biri ańqyldaǵan ańqaý, endi biri shyndyq dep naqaqtan jala jaba qarǵaıtyn adamdar. Rasynda, ómir aq pen qaradan, jaqsy men óz ornyn bilmeıtin adamdardan turady. Ótkenge kóz tastap elimizdiń asyl azamattaryna qyzyǵa ári tańdana qaraıtynymyz ras-aq. Biraq, bizdińde tarıh betterimizdi paraqtap otyratyn óskeleń urpaqta kózimizdi ashyp-jumǵansha keletini barshamyzǵa aıan. Osy mendik bolmysty ózgertip, málim jaılardy, beımálim qylyp jala jabýshylarda kezdeseride sózsiz. Dál qazirgi "Alash qaıratkerlerine qıanat jasaǵan Sábıt Muqanov" - degen shyndyqqa janaspaıtyn jala sekildi. Anyǵynda, Sáken atamyz satqyn ba? Nemese sonshalyqty qazaqqa zıan keltirer qıanatshyl adam ba?

Adam balasy eki janarymyzǵa emes, qulaq degen denemúshemizdiń estigenin tilimizben asqaqtaı aıtamyz. Sol dúnıeni myna aqylǵa salyp tarıh betterin zerttep qarap kórdik pe? Joq bir ǵana mysal: áleýmettik jeliden " Sábıt satqyn" - dep izdeńizshi, jalǵan málimetter órip júr. Oǵan jazylǵan pikirlerge sholý jasasaq: "Qazaqtyń jaýy qazaq!" - deıdi, budan soraqysy " Osyndaı satqyndardy urpaqqa qaralaý kerek, qazir turyp kitaptaryn órteımin"-deıdi. Janyńdy jaralaıdy, dál qazir Sábıt atamyz myna pikirdi estigen bolsa ish qusa bolmas pa edi? Biz ózimshildigimizdi taǵyda dáleldeımiz, " Men jastarǵa senemin"-dep urandatqan Maǵjan Jumabaevtyń jastary biz be? Tarıh tolqynyna zer salmaı, shalyp ótken daýylǵa mán bererlik qasıet myna bizdiń boıǵa qaı ýaqytta sińgen edi? "Shyńǵys han bizdiki" - dep daýlasyp júrgen, óz erteńin oılaýdy emes, óz qulqyn oılaǵan bizge Sábıt atamyzǵa naqaqtan jala jabý qaı sasqanymyz? Rasynda Sábıt Muqanov qastandyq jasaǵan bolsa Maǵjan Jumabaev pen Ǵabıt atamyz senim artar ma edi? Baýyrjan Momyshuly: «Qaıran, Sábeń! Ańqyl­daǵan, aýzyn ashsa, kómeıi kóri­netin, aqpeıil, keremet te adal azamat, aǵaǵa ini, inige aǵa, baýyrmal kisi edi-aý"- degen pikiri arqyly mereıin asqaqtatqan edi. Aq júrekti, eldiń qamyn jasap, myna álemge jaqsylyq ornatýdy kózdep júrgen janǵa ózimizdiń qyzǵanyshymyzdy bildirip, qoltańbasyn qaldyrǵanǵa qıanat jasap tarıh betine burmalanǵan derekterdi qosyp myna sanasy áli jetile qoımaǵan urpaqqa jaman beınedeı qaldyrý maqsat pa? Osy arada qazaqtyń tarıhyndaǵy ór tulǵa azamattaryna, óz qazaǵymyz zıan keltirip júr emes pe? Qazir sizge "ómirdiń buralań tusyn kórmegen,órimdeı jas qyz neni biler deısiń"- degen oı keleri sózsiz. Mendik sózge ılanbasańyz,fılologıa ǵylymdarynyń doktory Kúlásh Ahmetovanyń "Maǵjandy ustatqan Sábıt Muqanov pa?" atty maqalasyn oqýǵa keńes beremin. 

Tarıh tolqynyndaǵy bizge málim jaılardyń, beımálim tustaryna úńilgenimiz abzal. Biz biletin shyndyq naǵyz shynaıylyq emes burmalanǵan jala ekenine kózińiz ár ýaqytta jeteri sózsiz. Búgingi taqyryp bir ǵana mysal, osyndaı qazaq eliniń batyl,ór tulǵaly azamattary jaıynda ashylmaǵan syrlar men qazylmaǵan eńbekter kóp-aq. Toqsan aýyz sózdiń túıini, eki qulaqpen estigenniń bári shynaıy emes, sondyqtan barlyǵyna zer salyp tarıh paraqtaryn aqtarý arqyly naǵyz aqparatty bilgenimizshe izdene túskenimiz durys. Qańqý sózge erip jas urpaqtyń sanasyn ýlap, adasqandardyń qatarynda bolmaıyq!

Tynyshbek Danıza Qanatqyzy, Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıtetiniń stýdenti.

---