InfoHub Logo

Jazǵy demalysty aýylda etkizeıin dep kelgenmin. El qystan kúıli shyqqan eken. Jataqtardyń eginderi de jaqsy shyǵypty. Jaýyn kóp, shóp áli jap-jasyl, mal semiz, aýyl da kóńildi eken. Demalys jaqsy etip jatty. Kúnde bir úı shaqyrady. Aýyl jigitteri meniń qasymnan ketpeıdi. Bala kúnimnen birge ósken Dúısen Dúısenbek (qazir «Aqsýat» kolhozynyń músheleri) sıaqty qurbylarym:

— Biz úıelmeli-súıelmeli balaly da boldyq. Sen bolsań, áli úılenbepsiń de. Oqyǵan bolǵandaǵy ozǵanyń sol ma? Jasyń otyzdan asyp barady úılený oıyńda bar ma, sirá? Tym qurmasa, kezdegeniń bar ma? — dep ázildeı beredi. Men de olarǵa:

— Zamanymyz birge qurby edik. Men bolsam, oqytýshymyn qolym tımeı, basqa elderde júrmin. Sizder bolsańyz, aýylda júrsiz. Bálkim, maǵan dep ózderińizdiń kezdep qoıǵanyńyz bar shyǵar? — deımin ázildep.

— Unasa, biz kezdep qoıdyq, — desti olar. — Myna Shektibaı aýlyndaǵy Baımaǵambet degenniń boıjetip otyrǵan bir qyz bar, — aty Saǵıla. On segiz, on toǵyz jastar shamasynda. Ózi musylmansha hat tanıdy. Aı dese aýzy, kúni dese kózi bar — sulý qyz. Sol qyzdy aıttyryp kórshi. Sádýa degen oqyǵan aǵasy da bar. Sádýdiń ózi kishipeıil, ustamdy, aqyldy jigit. Ákesi qıqańdaıtyn bolsa, sol Sádý arqyly qımyldaımyz. Ol, sóz joq, qaryndasyn saǵan bergizedi. Talaı adam aıttyra kelgen eken Sádý Saǵılany malǵa satpaımyz, ózi qalap, súıgen jigitine barsyn dep qashyrypty. Saǵılany aıttyryp, sońynan qalmaı júrgen óziń biletin Nurjaqyp, biraq ony qyz unatpaıtyn kórinedi. Qyzdyń ákesi Nurjaqypqa bergisi keletin sıaqty. Biraq áp jaǵynan qyzy kónbeı, ekinshi jaǵynan balasy kónbeı, ákesi qyzyn Nurjaqypqa beremin-bermeımin dep eshnárse ashyp aıta almaı sózbıdaǵa salyp júrgen kórinedi. Sen sol qyzdy kórshi.

— Kórsek kórelik.

— Onda búgin-aq barsaq qaıtedi? — dedi Dúısenbek.

— Qansha jer?

— On-aq shaqyrym.

— Osy jerde, ıektiń astynda, — desti basqalary.

Jigitterdiń maǵan qamqorlyq etýiniń sebebin men keıin bildim. Ájem men aǵalarym: «Osy demalys kezinde Spandıarǵa kimniń de bolsa bireýdiń qyzyn aıttyryp, quda túseıik dep edik. Sender, qurbylarysyńdar ǵoı, qulaq qaǵys etip kórińdershi. Bizdiń oıymyzsha, Baımaǵambettiń, qyzy laıyqty, sońy aıttyraıyq dep edik», — degen eken.

Kelesi kúni keshke qaraı úsh jigit bop Shektibaı aýlyna, Baımaǵambettiń úıine bardyq. Biz úı syrtyna jaqyndap kelgende ózim shamalas, sypaıy kıingen bir jigit úıden shyqty bizge qaraı júrdi.

— Sádý, — dedi Dúısek.

— Jolymyz boldy, ıá sát! — dedi ekinshi joldasym.

Biz at ústinde turyp-aq sálemdesip tanystyq. Sádý jyly shyraımen qarsy alyp:

— Qosh keldińizder, túsińizder, — dedi.

— Qosh ýaqytta bolyńyz, — dep Dúısek túse bastady. Bárimiz de tústik.

Attaryńyzdy baılap tastap úıge qaraı kele jatqanymyzda, suńǵaq boıly bir jas qyz biz kele jatqan úlken úıden shyǵyp, otaýǵa qaraı júrdi.

— Áne! — dep qaldy Dúısek maǵan kúbir etip.

— O ne? — deppin men ańqaý basym.

Dúısek maǵan kezin alartyp bir qarap, taǵy da kúbirlep:

— Tegi sen Qojanasyrdyń áńgimelerin kóp estigen shyǵarsyń, — dep kúldi.

— Estisem she, — dedim taǵy da.

— Báse, — dep kúldi Dúısek.

Sol arada úıge de kirdik. Úıdegiler irgeden qarap kórip otyrsa kerek tórge tósenish tóselip, kórpe de jaıylyp qalǵan eken.

Biz otyrǵannan keıin Sádý, áke-sheshesine bizdiń kim ekenimizdi aıtty.

— Bárekeldi, kelgenderiń jaqsy, shyraqtarym, — dedi Baımaǵambet qart, — Sádý qaraǵym, Saǵıla qaıda, samaýyr qoısyn. Malǵa kisi jiber.

Sádý syrtqa shyǵyp ketip, birazdan keıin qaıtyp keldi, Sádý ekeýmizdiń áńgimemiz birden-aq jarasa qaldy.

— Myna ekeýi biriniń tilin biri tapty. Bizdi qoıdy, — dedi Dúısek kúlip.

— Bárekeldi, tapqany jaqsy, — dep Baımaǵambet aqsaqal saqalyn bir sıpap qoıdy.

Saǵıla shaı jasap, kirip-shyǵyp júr. Oıshyl úlken kózderi qap-qara, qyr muryndy, eki burymy oqtaýdaı, shashyp mańdaıyna jara bólgen ústine qos etekti búrmeli aq kóılek kıgen qara tory qyz.

Sádý ózi Borovoıdaǵy bolystyq mektepti bitiripti de, ári qaraı oqı almapty. Ol sóz arasynda qaryndasynyń da ári oqı almaǵanyna qynjylyp:

— Musylmansha oqyp, saýatyn ashty da, odan ári oqı almady. Zerek oqıtyn edi, bosqa baǵy baılandy, — dep otyrdy.

Sol kúni keshke osy úıde boldyq. Erteńine Sádýdiń bir qurbysynykinde tústenip, keshke qaraı aýylǵa qaıttyq. Qyz. maǵan unady. Maǵan qyzdyń ata-anasy da, aǵasy da, sán-saltanaty da unady.

Aqyrynda, aǵalarym quda túsip, Saǵılany maǵan aıttyrdy. Nege ekenin kim bilsin Baımaǵambet aqsaqal qyzyn bergisi kelmepti, álde dáýletti Nurjaqypqa bergisi keldi me. Alaıda Sádýdiń kúshteýimen ákesi kónip, kep keshikpeı-aq eki aýyl quda bolysty.

---