InfoHub Logo

«Estelik» buryshynan ata jaıly kóptegen aqparattar, foto álbomnan sýretterin, kitaptardan kóptegen málimetter oqý arqyly, sol surapyl soǵystyń atmosferasyn sezine bildim. Ózimen kezdesip, suhbattasqan sátte men atanyń kózinen týǵan jerine, Otanyna degen óshpes mahabbaty men patrıottyq sezimderdi baıqaı bildim. Keńes Odaǵynyń batyry Baýyrjan Momyshulymen soǵys alańynda birge júrip,qarýlasy bola bilgen,  soǵys aıaqtalǵannan keıinde birneshe ret bir-biriniń úıinde dastarhandas bolǵan, sonymen birge Qasym Qaısenovpen týǵan jeri Shyǵys Qazaqstan oblysy, Ulan aýdanynda soǵystan keıingi jyldary kezdesip, kózin kórgen ardagerimiz Qańtarbaıuly Sársenbaı atamen betpe-bet kezdesý men úshin úlken abyroı dep bilemin. Sársenbaı Qańtarbaıulynyń eńbegi ereń, urpaqqa úlgi dep bilemin. Olaı bolsa, qart maıdangerdiń júrip ótken ónegeli ómir jolymen bólisýdi jón kórdim.

Soǵysqa deıingi jyldar

1924 jyly 10 mamyr kúni Kóksý aýdany, Balpyq bı kentinde dúnıege kelgen. 1942 jyly Muqyry orta mektebin bitire salyp, 18 jasqa tolyp, 3 aıdan keıin qyrkúıek aıynyń 2 kúni Semeı oblysynyń Aıagóz qalasyndaǵy 1-qazaq polkisinde kishi komandırlerdi daıyndaıtyn áskerı kýrsty 6 aı oqyp, serjant ataǵyn alyp, kishi komandır bolǵan. 1 jyldan keıin 1943 jyly mamyr aıynda Túrikmenstannyń Mary qalasynyń pýlemetshiler  ýchılıshesine aýystyrylyp, 6 aı oqıdy.  Kýrsta sarbazdarǵa saıası sabaqpen birge salmaǵy 65 keli, 2 metrlik iri kalıbrli stanokti pýlemet qurylysy úıretiledi. Nátıjesinde starshına ataǵyn alady.

Soǵys ýaqytynda

Starshına ataǵyn alǵannan keıin, Mary qalasyna soǵysqa suranady. Biraq, olardy soǵysqa jasyna baılanysty almaǵandyqtan, artynan 50 adamnyń ishinen 35 adamdy ertip, polkten soǵys alanyna ketip qalǵan bolatyn.

Olardy“qashqyn” dep ustap alǵannan keıin, osy sátten bastap, Baýyrjan Momyshuly“Olar qashqyn bolsa elge qashady, olar soǵysam dep qashyp jatyr” dep óziniń 9 gvardıasynda eshqaıda jibermeı, iriktep, 3 aı boıy jattyǵýlar jasatyp, soǵysqa daıyndaıdy. Rota komandıriniń buıryǵymen mergendigine qarap, 497, 500, 9-gvardıa, 13-gvardıa polktarynyń avtomatshylar rotasynda komandır etip taǵaıyndaıdy. Keıin ol kisige 37 jaýynger berilip, sol jaýyngerlerdi 3 aı boıy túrli áskerı jattyǵýlarǵa daıyndap, merzimi bitisimen óz bólimshesimen qan maıdanǵa attanady. Soǵys kezinde "Katúsha" atty joıǵysh qarýdy basqarǵan. Nómiri 49 katúsha berilgen. Poezd nemis jaýyngerleri basyp alǵan Kaýnas atty qalasynyń mańyna kelip toqtaıdy. 1943 jyldyń sońynan 1944 jyldyń jeltoqsan aıyna deıin Máskeýden bólek taǵy 5 túrli memleketke (Polsha, Lıtva, Latvıa, Rýmynıa, Estonıa) beıbitshilik ornatýǵa qatysqan. Germanıanyń Gýmbınnen qalasynda 1944 jyly qańtar aıynyń 22 kúni 3 kúndik kishigirim demalysta kóshe ústinde nemis áskerleri kelip, qarýsyz júrgen Sársenbaı Qańtarbaıuly qolynan eki aýyr jaraqat alypty.“Oqqa túspes buryn qorqý degendi bilmeı, oqqa túsip, jaralanyp, qorqynyshtyń ne ekenin túsindim“deıdi atamyz. 6 aı emdelip, 1945 jyly gospıtáldan shyqqan kúni jeńis kúnine týra kelip, maýsymnyń 24 kúni aýylǵa qaıtarmaı, jeńisti toılatqan. 1945 jyly jeńisti toılatyp, Máskeý qalasyndaǵy Qyzyl alańda Jýkovtyń basqarýymen ótken Jeńis sherýine qatysyp, aýylyna ॥-toptaǵy soǵys múgedegi bolyp qatysyp, eline oralǵan.

Baýyrjan Momyshulynyń qarýlasy

Sársenbaı Qańtarbaıuly men Baýyrjan Momyshuly ekeýi 1944 jyly qańtar aıynyń 22 kúni birdeı jaralanyp, bir gospıtálda birdeı merzimde emdelip shyǵyp, birge Jeńis kúnin qarsy alyp, toılatyp birge elge oralǵan. Otbasylaryna aman saý oralǵannan keıin, bir-birimen jıi kezdesip, eski dostardaı júrip, sóılesip, óz úılerine qurmetti qonaq etip, bir- biriniń otbasylarymen tanystyrǵan.

Sondaı jarqyn, jyly shaqtardy ótkergenderin aıtty.

Soǵystan keıingi jyldar

Soǵystaǵy batyldyǵy úshin“Uly Otan soǵysynyń ardageri” medalimen, 1-2 dárejeli“Otan soǵysy“ordenimen, “Eńbek ardageri” medalimen, Astananyń 10 jyldyǵy medalimen jáne 12 mereıtoılyq“Jeńis kúni” medaldarmen marapattalyp, Uly Otan soǵysynyń 60 jyldyq mereıtoıynda

“Kóksý aýdanynyń qurmetti azamaty“ataǵymen marappatalǵan.

1945-1951 jyldar aralyǵynda Jarshapqan aýylynda mektepte dene shynyqtyrý muǵalimi bolyp jumys istep, keıin 1 jyldan keıin 1951-1954 jyldar aralyǵynda Jarkent pedagogıkalyq ýchılıshesiniń bilim jetildirý kýrstaryna baryp oqyǵan. 1952 jyldary Alǵabas aýylynyń orta mektebinde 10 jyl muǵalim qyzmetin atqarady. 1955 jyly atamyzdy Alǵabas Aýyldyq Sovetinde hatshy, esepshi qyzmetine  shaqyrǵan. 10 jyl boıy Sovet quramynda sátti jumysyn aıaqtap, 1965-1985 jyldar aralyǵynda 20 jyl boıy Alǵabastaǵy baılanys bólimshesinde poshta bastyǵy bolyp qyzmet etken. 1966 jyly Semeıdegi baılanys bóliminiń 3 aılyq oqýyn oqyp shyqqan. 55 jasynda zeınetke shyqqan.       

1950 jyly Núsipqyzy Bátıhamen shańyraq qurǵan. 9 balasy, 25 nemeresi men 45 shóberesi bar. Qazir 98 jasta. Almaty oblysy, Taldyqorǵan qalasynda turyp jatyr.

---