InfoHub Logo

Taraqandardyń jolda top-tobymen jortyp kele jat­qanyn kórgen qońyzdyń eki kózi sharasynan shyǵa jazdady. Sebebi óńi ketken jándikter aldy-artyna qaramas­tan, úreımen shyǵysqa qaraı jol tartyp keledi. Taza aýada eri­gip ándetip otyrǵan qońyzǵa taraqandardyń bul áreketi qyzyqty kórindi. Ol dereý ne bolǵany jaıynda suraǵysy keldi. Alaıda ebi kelmedi. Eger suraı qalsam topyrlap kele jatqan taraqandardyń aıaǵynyń astyna qalyp jaraqat alarmyn dep qaýiptendi. Sóıt­ti de syrttarynan baqylaýyn toqtatpady. Jándikterdiń qa­shan toqtap, demalatyndyǵyn ańdydy. Sharýasy túgel qońyz tara­qandardyń qý súıek bolyp, óńi ketkenin baıqady. Olarǵa jany ashydy. Áıteýir arttarynan erip júrip úsh saǵat qalaı ótkenin baıqamaı qaldy. Qońyzdyń qarny ashty. Taraqandar tynyǵyp azyqtanyp otyrǵan kezde qońyz qastaryn keldi.

— Áı, bul kim taǵy jerdiń astynan shyǵa kelgen, — dedi qart taraqan jaqtyrmaǵan túrmen qarap.

— Men — Qońyz áýletinenmin, atym Jedel bolady. Sizderdiń týys­qanyńyz bolamyn, — dep kúmiljidi. Qońyz tolǵandyrǵan suraǵyn qoıa almady. Óıtkeni ol arttarynan túsemin dep qatty sharshaǵan edi. Jáne ómirinde birinshi ret toqtaýsyz úsh saǵat júrdi.

— Osy turǵan jerińde kúl-parshańdy shyǵaraıyn ba? — dep ma­naǵy qart jándik murtyn árli-berli qımyldatty.

— Joq, bul bizdiń baýyrymyz. Bizge jany ashyp turǵan shyǵar. Áıteýir túrinen suraq qoıǵysy kelgeni kórinip tur, — dedi býy­ny bekimegen jas taraqan. Sóıtti de ol dorbasyndaǵy nannyń qaldyǵyn shyǵaryp, asaı bastady.

— Meniń sizderge qoıaıyn degen suraǵym bar, — dedi qońyz. — Ne sebepten úreılenip, tobyr-tobyrymen Qazaqstannan qashyp shyǵysqa, ıaǵnı Qytaıǵa bara jatyrsyzdar?

Qońyzdyń oıly kózben qoıǵan suraǵyn baıqaǵan qart tara­qannyń júzi jylyndy. Ol qońyzdyń qasyna kelip, baýyryna basty da ashylyp áńgimesin jalǵady.

— Jalpy, biz adamdarǵa ókpelimiz. Qazaqstanda uıaly telefon degen pále kóbeıdi. Biz onyń radıasıalyq sáýlesin óte jaqsy sezemiz. Al adam balasy ony sezbeıdi de. Maqsatymyz Qytaıǵa baryp turaqtanyp qalý emes. Óıtkeni bul jerde mekendegen mıl­lıondaǵan baýyrymyz qınaldy, azap kórdi. Ol jerde uıaly telefon Qazaqstannan da kóp eken. Shyń elindegi Iýımyn degen qala mańyna jetken soń, ońtústikke qaraı jol tartamyz. Gonkong degen qalaǵa baryp, kememen Tynyq muhıtyndaǵy Týbýaı degen aralǵa baryp qonystanýdy armandaımyz.

— Nege dál sol jerge barasyzdar, bul degenińiz jerdiń túbi ǵoı.

— Barýymyz kerek. Uly qońyr tústi Taraqan áýletin saqtap qalýymyz kerek. Ol jerde uıaly telefon sanaýly-aq. Adam az qonystanǵan. Biz adam turǵan mekenge emes, adam aıaǵy baspaǵan, ıt tumsyǵy batpaıtyn jerge barmaqpyz.

— Mássaǵan, al osynyń bárin siz qalaı bilesiz, qalaısha josparlap qoıǵansyz?

Osy kezde ushyp bara jatqan kógershin qart tara­qannyń aldyna sálemdeme hat tastady. Taraqan qusqa alǵysyn aıtyp, ony Iýımyndegi kógershinderdiń estafeta arqyly jetkizip bergenine qýandy. Konvertti ashyp, búkil taraqandar estisin dep qolyna mık­rofon aldy da hattaǵy jazýdy daýystap oqydy.

«Sálem, Bádir qalaısyń? Álemdegi mıllıardqa jýyq qo­ńyr tústi baýyrlaryńyz sizderdi asyǵa kútip otyr. Meniń uıym­dastyrýymen Týbýaı, Molden, Ýpolý, Avarýa degen aralǵa mıl­lıondaǵan baýyrlarymyz sátti qonystandy. Sizderdi aldymen Iýımyndegi Datýnhe ózeniniń soltústik-batys mekeninde kútip otyrmyz. Datýnhe ózeninde ózim qolmen jasaǵan alyp kemege otyramyz da, Hýanhe, Dadýhe, Ianszy, Beıpanszán, Sıszán ózenderi arqyly Sánganǵa (Gonkong) jetemiz. Sánganda adam balasy qurastyrǵan óte alyp kemege otyramyz. Ol keme Avstralıaǵa qaraı júredi. Ári qaraı Avstralıadan Ponpeı aralyna ózimizdiń kememizben baramyz. Aıtpaqshy, Ponpeıge barýymyzdyń sebebi — ol jer Týbýaı, Molden, Ýpolý, Avarýaǵa qaraǵanda jaqynyraq ornalasqan. Ári ol jerde qazir bizdiń qońyr tústi áýlıetimiz múldem mekendemeıdi eken. Meniń bilýimshe, ol jerde ómir súrýge barlyq jaǵdaı bar. Kemeniń kestesin bilip aldym. Týra 12 kúnnen keıin Avstralıadan Sánganǵa keme keledi eken. Soǵan jetý úshin aldymen sizderdiń Iýımyn mańyndaǵy Datýnhe ózenine eki kúnniń ishinde kelýlerińizdi suraımyn. Azyq-túlikke alańdamańyzdar. Bárin oılastyryp qoıdym. Sálemmen, inińiz Qarash».

Hatty oqyp bolǵan qart taraqan azyqtanyp bolǵan jándikter­diń basyn qosyp, shyǵysqa qaraı bet aldy. Qoı ústinde boztorǵaı jumyrtqalaǵan zamandy ańsaıtyn taraqandarǵa qońyz sáttilik tiledi.

---