InfoHub Logo

Meniń ákem Momysh jas kezinde bizdiń eldiń pysyq jigitteriniń biri bolǵan eken.

Bizdiń ata mekenimiz Alataýdyń baýyrynda bolady. Jerimizdiń aty Myńbulaq dep atalady. Qysy qatty, jazy salqyn keledi. Jeri maıda, shóbi tátti keledi. Áýlıeata (Jambyl) bazarynda osy ýaqytqa deıin Jotanyń qoıy bar ma, Jotanyń qymyzy bar ma, Jotanyń jemisi bar ma? — dep suraıdy. Jota degen bıik degen túsinik. Bizdiń eli qara óleń basqan oıda emes, qyrda.

— Men týmaǵan kezde bizdiń ata qonysymyzǵa orystar kelipti. Qaısy jyly ekenin qaıdam, áıteýir sol jyldy osy ýaqytqa deıin «orystar kelgen jyly» dep ataıdy.

Myńbulaqtyń bir bulaǵyna kelgen orystar ornalasypty. Ol selonyń aty men es bilgeli beri Evgenevka. Sol seloda Klyshovtar — birinshi ornalasqandardyń biri. Klyshovtardyń babasy Egor, onyń meniń ákemmen jasty balasy Egor, menen 10-15 jas úlken nemeresi Egor.

Qazaqtar at qoıǵysh keledi, úsh Egorǵa úsh at qoıypty. Qartty «shal Júgeri», onyń balasyn jıren saqal bolǵandyqtan «qyzyl Júgeri», nemeresiniń bir kózi sál qylılaý bolǵandyqtan «qylı Júgeri» dep atapty.

Orystardyń Egor Egorovıch degenine túsinbegen qazaq keı kezde olardy «qos Júgeri», «úsh Júgeri» dep ataıdy eken. Sol júgerilermen meniń ákem tamyr-tanys bolypty. Bizdiń elde jeksenbini «bazar kúni» deıdi. Ol kezde qazaqtyń bári birdeı bazarǵa bara bermeıtin kezi. Bazarǵa baryp kelgen kisilerdiń aldynan aýyldyń kárisi bar, jasy bar: «Maǵan ne ákeldiń, bazarlyq», — dep shýyldap shyǵady eken.

Aýylǵa qur qol baryp uıalmaıyn dep ákem joldan Egorlarǵa soǵady.

— E, Mamısh, amanbysyń? — dep Egorlar qarsy alady.

— Aman tamyr, aman.

— Joǵary shyq, otyr.

— Raqmet, tamyr, raqmet... Mıýalaryń pisip turǵan bolar, maǵan bir qorjyn alma, órik, alqory berýge qalaısyńdar, tamyr.

— Berelik, berelik, — dep Egorlar shýlasypty.

— Áı, Mamısh, júr bermen, — dep toqsandaǵy shal Júgeri ákemdi shaqyryp baý-baqshasynyń ishine alyp ketipti...

— Mynaý alma, bireýin úzip je!

— Óte jaqsy, qyp-qyzyl alma eken, — dep bireýin úzip alyp ákem jepti.

— Al, endi myna aǵashty silkiseń, pisken almalary túsedi. Ákem bir aǵashty silkip qalǵanda, pisken almalary topyrlap jerge túsedi. Al, endi mynalardy jınap qorjynyńa salyp al. Ákemniń qorjynynyń eki basy almaǵa tolady.

— Bermen júr, mynaý órik bolady, bireýin úzip jep kór.

— Bul mıýańyz da óte tátti eken.

— Muny silkýge bolmaıdy. Al, endi beri júr, mynaý bireýi alqory bolady, bireýin úzip jep kór.

— Mynaýyńyz almadan da, órikten de tátti eken.

— Muny da silkýge bolmaıdy, bul áli pisip jetpegen. Myna shaldyń ózi sarańdyq istep tur ǵoı degen ákemniń oıyn kózinen sezgen shal Júgeri:

— Mamısh! — deıdi.

— Lábbaı, ata.

— Sen aqymaqsyń.

— Nege?

— Seniń ákeń de, babań da aqymaq bolǵan.

— Nege?

— Bizdiń osy jerge kelgenimizge bes-aq jyl boldy, ras pa?

— Ras.

— Al, senderdiń bul jerde turǵandaryńa júz jyldan aspasa, kem emes, ras pa?

— Ras. Ataqonysymyz osy jer ekeni ras.

— Ras bolsa, sender nege aǵash tigip, úı salyp, baý-baqsha istemeısińder osy ýaqytqa deıin?

— Ádet bolǵandyqtan ǵoı, aqsaqal.

— Ádet joq, aqymaq óz paıdasyn bilmeıdi, ras pa?

— Ras, — dep buryn sasqalaqtap turǵan ákem, kúlip jiberipti, shal Júgeri de kúlip:

— Jer — qudaıdyń jeri, jer qazaqqa da, orysqa da birdeı, soǵan durys túsin, qaraǵym, — dep ákemniń arqasynan qaǵypty. Shal Júgeriden óstip uıalǵanyn ákem ólgeninshe kúlki ósıet retinde aıtýshy edi.

10.09.1962 j.

---