InfoHub Logo

Shegirshin (Labaznık vázolıstnyı, Filipendula ulmaria (L.) Maxim.) — bıiktigi 1-2 metrge jetetin, kóp jyldyq, shóp tektes ósimdik. Sabaǵy tik, joǵarǵy jaǵynda jaıyla ósedi. Japyraqtary qaýyrsyn tárizdi, shetteri ara tisti, 2-4-ten juptalyp qarama-qarsy ornalasqan. Japyraqtarynyń tómengi jaǵynda aqshyl kók (bozǵyl) tústi, kıiz tárizdi uıysqan qalyń túgi bar. Gúlderi maıda, aq nemese sary tústi, ósimdiktiń joǵarǵy jaǵynda shoǵyrlana óeken. Gúl japyraqshasy da, gúl tostaǵanshasynyń qalaqshalary da bes-besten. Jemisi kóptegen kishkene jańǵaqshalardan turady.

Shegirshin ylǵaldy shabyndyqtarda, ormannyń shetterinde, saılarda, ózen jaǵasynda, butalardyń arasynda ósedi. Dári jasaý úshin onyń jer betindegi bóligin gúldegen kezinde, al tamyryn erte kóktemde nemese kúzde jınaıdy. Shegirshinniń quramynda gaýlterın jáne spıreın degen glúkozıdter bar. Gaýlterınnen metılsalısılatty bólip alýǵa bolady. Sondyqtan osy ósimdiktiń tamyrynan jasalǵan dárider aptekalarda salıment, kapsın, bombengı, bálzam, sanıtas degen attarmen satylatyn birsypyra metılsalısılatty dárilerdiń ornyna júredi.

Ǵylymı medısınada shegirshindi bulshyq etter men býyndar aýyrǵanda denege jaǵý úshin keńinen qoldanady. Halyq medısınasynda bul ósimdiktiń sýly tunbalary men maı dárilerin revmatızmdi, qýyq pen búırek aýrýlaryn, gemoroıdy emdeý úshin paıdalanady, asqazan qatty túıilip aýyrǵanda da emge qoldanylady. Sonymen qatar onyń ter shyǵaratyn, ót aıdaıtyń qasıetterin paıdalanyp, denedegi isikterdi qaıtarý úshin, sarypty (podagrany) emdeý úshin paıdalanady. Áıelderdiń aq etekkiri kelgende, denege shıqan shyqqanda jáne dene syrtyndaǵy irińdi jaralardy emdeý úshin de paıdalanady. Jylan shaqqanda nemese ıt qapqanda denedegi jaraqatqa ósimdiktiń keptirip untaqtalǵan tamyryn sebedi.

Dárini daıyndaý jáne qoldaný tásili

1 shaı qasyq shóp untaǵyn 1 stakan qaınap turǵan sýǵa salyp 20 mınýt tundyrady da, 1 kún ishinde birtindegi túgel iship taýysady. Denedegi jaralardy emdeý úshin ósimdiktiń untaqtalǵan 1 as qasyǵyn 1 lıtr sýǵa salyp, jarty saǵat qaınatady da, daıar bolǵan dárimen denedegi ár týrli jaraqattardy jýady. Maıdári jasaý úshin ósimdiktiń tamyryn untaqtap, onyń bir as qasyǵyn sıyr maıynyń bes as qasyǵyna aralastyrady da, syrqyraǵan býyndarǵa, shondanaı nervisi qabynǵanda belge jaǵady.

---