InfoHub Logo

Halyqtyń án qazynasynyń bizge uqyptylyqpen jetýi aldymen ánshige baılanysty. Bireýden estigenin ne úırengenin sol qalpynda jetkizýshini mindetin tolyq oryndady deı almaımyz. Nashar jetkizýshi jaqsy ándi qor etedi. Eger ol naǵyz óner ıesi bolsa, ándi aıtyp qana qoımaı, óńdep, shyńdap, jutyntyp jetkizedi. Qazaq SSR halyq artısi Júsipbek Elebekov — qandaı ándi oryndamasyn, tyńdaýshysyna jutyntyp jetkizetin, óz janyn qosyp, baıyta túsetin óte sheber ánshi. Onyń ánshilik, oryndaýshylyq qasıeti san qyrly. Ándi ózi shyǵarǵandaı kórkeıtip, túrlendirip áketedi. Ol qur jattaı salmaıdy. Ánge asqan jaýapkershilikpen, tvorchestvolyqpen qaraıdy. Jarasty naqyshyna keltirip, óń berip tek ózine tán mánermen aıtady. Salǵan ánin ózinshe túsinip, synnan ótkizetinine bir mysal keltireıin.

1942 jyly Júsipbek, Elýbaı taǵy birneshe artıs bar, bárimiz Kalının maıdanynda bolyp qaıttyq. Bir jerde Ramazan Elebaevqa kezdestik. Qazaqstannan kelgen adamdar óner kórsetip bolǵan soń polk komandıri endi bizdiń de jigitterdi tyńdap kórińizder dedi. Ramazan Tólegen Toqtarovqa arnap shyǵarǵan ánin gormonǵa qosyp oryndap berdi.

Án «Jas qabyr basynda» dep atalady. Konsertten keıin: «Bul ándi aıtýǵa bolmaıdy. Joqtaý tárizdi. Jasyq, jylaýyq án eken. Aýyl arasynda aıtylatyn zarly ánge uqsas. Bizge kóterińki, jigerli ánder kerek» dedim.

Arada birer kún ótti. Júsipbek, Elýbaı úsheýmiz blındajda demalyp jatqanbyz. Júsipbek dombyra shertip otyrǵan. Áldebir jaǵymdy áýendi estigendeı boldym. Júsipbek aıtatyn ánderdiń kóbin burynnan biletinmin. Myna án unap barady.

— Men estimegen táýir nárse eken mynaýyń. Tartshy, — dedim.

— Ras, táýir me? — dedi.

— Tartshy, — dep taǵy da qolqaladym. Júsipbek sol arada kúlip jiberdi. «Bul keshe óziń aıtpa degen Ramazan shyǵarǵan án emes pe» — dedi.

Ánniń áýelde unamaı, keıin qulaqqa jaǵymdy estilýiniń eki syry bar edi. Men áýelde ándi tekstimen qosa estigen bolatynmyn. Sózderi joqtaý, kúıiný sarynynda bop, uıqasy onsha kelispedi. Ánniń de jetimsizdigi bar. Júsipbek osy ándi synnan ótkizip, óńdep dombyraǵa salyp alypty.

— Olaı bolsa bul ándi aıaqsyz tastamaý kerek. Jańadan tekst jazý kerek shyǵar, — dedim.

— Bul tamasha án bolǵaly tur. Endeshe tekst jazyp ber, — dep Júsipbek maǵan jabysty. Ekeýmiz biraz kún birlesip jumys istedik. Men tekst jazam. Júsipbek ánge salady. Sózdi án yrǵaǵyna laıyqtaý úshin keı jerin qaıta-qaıta óńdeımiz. Ramazan Elebaevtyń sózin men jazǵan «Jas qazaq» áni, keıin Júsipbektiń oryndaýymen kópshilikke tarady.

Júsipbek ánge bar sezimin bıletip, balqı otyryp, túgeldeı berilip aıtatyn názik, syrshyl ánshi. Qazaq ánderiniń tabıǵatyn, baılyǵyn tereń túsinip, dál jetkizedi. Kóp adamǵa unaıtyny sodan bolar. Júsipbek basqaǵa uqsamaıtyn, ónerin el tanyǵan, úlken talant ıesi.

1968

---