InfoHub Logo

Dúnıetaný. 4-klass
Sabaqtyń taqyryby: Sý. Tabıǵattaǵy sý aınalymy.
Sabaqtyń maqsaty: Tabıǵattaǵy sýdyń adam ómirindegi mańyzy týraly maǵlumat bere otyryp, tabıǵattaǵy sý aınalymy týraly túsinikterin keńeıtý.
Bilimdilik: İs-tájirıbe júzinde oqýshylarǵa tabıǵattaǵy sý aınalymy týraly bilimderin keńeıtý.
Tárbıelik: Oqýshylardy tabıǵatty aıalaýǵa, lastamaýǵa, shapshańdylyqqa, uqyptylyqqa tárbıeleý.
Damytýshylyq: Oqýshylardy shyǵarmashylyqqa baýlý, óz betterimen jumys jasaı alý qabiletin jáne oılaý qabiletterin damytý. Sózdik qoryn baıytý.
Sabaqtyń túri: Jańa bilimdi ıgertý
Ádisi: Túsindirmeli, suraq-jaýap
Kórnekiligi: Plakat, úlestirmeli qaǵazdar, qurylǵy, karta.

Barysy:
İ Uıymdastyrý bólimi
- Sálemetsizder me, balalar?
- Sálemetsiz be, apaı.
- Otyra qoıyńyzdar. Qazir bizde dúnıetaný sabaǵy. Sabaqqa kerekti qural-jabdyqtaryńyzdy shyǵaryp, tynysh otyra qoıyńyzdar.

İİ Úı tapsyrmasyn tekserý
- Qane, balalar úıge qandaı tapsyrma berildi?
- Kenge jatpaıtyn paıdaly qazbalar.
- Qane, men sizderdiń qanshalyqty deńgeıde túsingenderińdi myna úlestirmeli qaǵazdar arqyly teksereıik.
1-úlestirmeli qaǵaz
Qurylys materıaldar tobyn ata?
2 – úlestirmeli qaǵaz
Áktastyń túrlerin ata?
3 – úlestirmeli qaǵaz
Mármár degenimiz ne?
4 – úlestirmeli qaǵaz
Asbesiń qandaı erekshelikteri bar?
5 – úlestirmeli qaǵaz
As tuzy qaıda qoldanylady?
Óte jaqsy. Endeshe, «Kim jyldam» oıynyn oınap jibereıik.
Sharty: Suraqtar arqyly ótken materıaldy qalaı meńgergenderińdi tekseremin.
- Kenge jatpaıtyn paıdaly qyzbalar dep neni ataıdy?
- Mármár, as tuzy, áktas
- Paıdaly qazbalar neshege bólinedi?
- Ekige
Paıdaly qazbalar:
1) Janǵysh paıdaly qazbalar
2) Kenge jatpaıtyn paıdaly qazbalar
- Janǵysh paıdaly qazbalarǵa ne jatady?
- Kómir, munaı t. b
Endi, balalar osy paıdaly qazbalardy kartadan kórseteıik. (kartadan kórsetý kezeńi)
- Durys-aq

İİİ Jańa bilimdi ıgertý
Balalar, ótken sabaqtarymyzdy eske túsire otyryp, adamǵa qajetti 5 jaǵdaıdy ataıyq:
- Jaryq
- Aýa
- Sý
- Jylý
- Tamaq
Qazir, men senderge bir jumbaq jasyraıyn. Jaýabyn taba qoıyńdarshy?
Jylt-jylt etken,
Jylǵalardan ótken. (sý)
- Durys-aq. Endeshe, sý – tirshilik kózi. Sýsyz tirshilik etetin aǵza kezdespeıdi. Tirshilik qubylystarynyń bári sýdyń qatysýymen júredi. Sondyqtan 70 kg adamnyń denesinde 50 kg sý bar. Onyń mólsheri 17 paıyz kemise, adam óledi. Adam sý ishpeı bir apta ǵana shydaı alady.
Jer betiniń 3/2 bóligin sý qabaty alyp jatyr. Kún sáýlesi qyzýynan muhıt, teńiz sýy býlanyp joǵary kóteriledi. Topyraqtan, ósimdikterden, janýarlardan da sý bý kúıinde bólinip, aýa qabatynda kóteriledi.
Kózge kórinbeıtin sý býy aýanyń salqyn qabatyna kóterilgende qoıýlanyp, bult túzedi. Bult aýanyń aǵysymen qozǵalysqa túsedi. Ol jaýyn-shashynǵa aınalyp, qurlyqqa qaıtyp oralady. Biraq uzaq turaqtamaıdy. Kún qyzdyrǵanda qaıtadan aýaǵa ushyp ketedi.
Jaýyn-shashynnyń bir bóligi topyraqqa sińedi. Onda ósimdik qoregine aınalyp, qurlyqty jasyl jamylǵysyna oraıdy. Jaıqalyp shópter, aǵashtar ósedi.

Tájirıbe: Qondyrǵyǵa sý quıylǵan temir qalbyr bekit. Ony astynan spırt shammen
qyzdyr. Sýdan sý kóterile bergende ony muz salynǵan nemese sýyq sý quıylǵan tabaqshamen jap. Birazdan keıin tabaqshanyń túbi terleı bastaǵanyn
baıqaımyz. Paıda bolǵan sý tamshylary bir – birine qosylyp, ulǵaıyp,
salmaqpen tómen túsedi.
Endeshe, dápterimizge sýdyń muhıt pen qurlyqtyń arasyndaǵy osyndaı qozǵalysy tabıǵattaǵy sý aınalymy dep atalady.
Kitappen jumys
Tizbekteı oqý

Sergitý sáti
Aspandy bult japty.
Jańbyr jaýdy sebelep,
Buǵa qaldy kóbelek,
Jańbyr qatty jaýdy
Jańbyr basyldy.
Kúnde ashyldy.

- Balalar, osy sergitý sátinen tabıǵat qubylystaryn ataıyqshy?
1. Bult
2. Jańbyr
3. Kún
- Jańbyrdan keıin ne shyǵady?
- Kempirqosaq
Endeshe, osy tabıǵat qubylystaryn dápterlerimizge japsyraıyq.

İV Qorytyndy
- Sonymen, balalar sýsyz tirshilik bola ma?
- Joq
- Adam balasy sýsyz qansha ýaqyt júre alady?
- Bir apta
- Sýdyń neshe kúıi bar?
- Úsh kúıi bar
- Tabıǵattaǵy sý aınalymy degenimiz ne?
- Sýdyń muhıt pen qurlyqtyń arasyndaǵy osyndaı qozǵalysy tabıǵattaǵy sý aınalymy dep atalady.
- Sýdyń adamǵa tıgizer paıdasy bar ma?
- Iá
- Durys-aq

Problemalyq suraq
- Aral teńiziniń tartylmaýy úshin ne ister ediń? (oqýshylardyń óz oılary tyńdalady)

V Úıge tapsyrma berý
«Tabıǵattaǵy sý aınalymy» taqyrybyn oqyp kelý

Vİ Baǵalaý Osymen qazir men senderge búgin sabaqqa «óte jaqsy» qatysqan oqýshylarǵa qyzyl dóńgelek, «jaqsy» qatysqan oqýshylarǵa kók dóńgelek, «ortasha» qatysqandarǵa jasyl dóńgelek tartamyn.