InfoHub Logo

Bárimiz de shoshyp oıandyq. Jazǵy tańǵy tátti uıqy shaıdaı ashyldy. Zar qaqqan esiktegi qonyraý shyryldap alyp barady. Bezgek bolǵan adamdaı bezek qaǵady. Qońyraý kómek bere qoımaǵan soń esikti qolmen tarsyldatty. Balalar da úrpıisip, bylshyqty, uıqyly kózderin jyrtıtyp ashqan boldy. Badyraq kózder baqyraıyp ketti.

— Bul kim?

— Ashshańdardy, sonsha! Elsizde otyr ma edińder? Men Kárıma ǵoı.

— Oıbaı-aý, tań atpastan...

— Eı, uıqydan ólgen adamnyń molasyn kórgen joqpyn. Túnimen kirpik qaqpaǵan men de turmyn ǵoı.

— Kórshiniń áıeli. Ne bolǵan sonsha, baıǵusqa. Álde krannan sý ketip, úıin alyp ketti me eken. Múmkin Kerimbaımen kerildesip qalǵan shyǵar. Oıbaı-aý, jaz aıy ǵoı, Kerekeń joq, demalysta edi ǵoı.

— Ash, shyraǵym, ash!

Tanys emes ún. Esik ashylǵanda eki kózi úńireıip, Kipnelep qalǵan adamdaı kirbıip Kárıma kórindi. Basy doda-doda. Arǵy jaǵynda sýdan qalǵan egindeı ár jerde bireýi bar, seldir saqaldy bireý tur.

Ol Kárımadan buryn amandasyp, jalbarynyp alyp barady:

— Amansyz ba, aınalaıyn. Deniń saý...

— O, toba! Quzǵyn sáride qulqyndap bularǵa ne bolǵan? Áýeli arǵy jaǵynda taǵy bireý kórinedi. Qyz bala. Kárıma keıip sóıleı jóneldi:

— Álgi Kerekeń, kerilip kýrortta jatyp alyp totanaqqa meni tastap ketkenin kórdiń be? Senderdiń úılerińe kelip júretin qortyqtyń aty kim edi? Jas doktor deıtin edińder ǵoı.

— Oıbaı-aý, atap aıtsańyzshy. Men kóbin bilemin ǵoı.— Kárımanyń artynda turǵan seldir saqalǵa jan bitti.

— Páli, rahmet! Kárıma qaraǵym, osy balanyń ózine jabys. Dámdes-tuzdas bolǵan kórshim eken. Dúnıede kórshi aqysy kıyn-dy.

Tura turyńyzshy, qosamjarlamaı.— Kárıma shal baıqusty qaǵyp túsirdi.

— Qoıdym, shyraǵym, qoıdym. Jalǵyzymdy..,— Álgi bir aryǵyn aıtamyn.

— Oıbaı-aý, jasy kóp qoı olardyń. Serik, Zákı, Júrimbek, Aqqal... Ǵylym doktorlarynyń jas degenderin tizip jóneldim.

— Qaraǵym,— dedi shal,— tipti izdegenim ózin ekensiń ǵoı. Bárin de bilip tursyń. Endi maǵan basqanyń keregi joq. —Kárıma oılanyp qaldy. Osylardyń ishinen keregi qaısysy ekenin esine túsire almady ma, álde qaıta ataǵysy kelmedi me, sulq tur.

— Aý, Kárıma, men uıyqtaımyn, sharýańdy aıt!

— Myna kórshiń úshin,— dedi Kárıma ózin suq saýsaǵymen nusqap sálden soń,—álgi doktoryńa bireýge sálem aıtqyzsań qaıtedi. Zoovet ınstıtýtta isteıtin Jáken sonyń úıinen shyǵyp bara jatqanyn burnaǵy jyly Kerimbaı kóripti. Al myna bizdiń shaldyń balasynan emtıhan alatyn Jákeńniń jandaı dosy kórinedi.

Áńgimeniń tórkini túsinikti boldy. Seldir saqal shaldyń qyz balasyn oqýǵa túsirmek. Qabaǵym túsip ketti bilem, shal qıpaqtap qaldy.

— Iapyrmaý, erte ǵoı áli.

Osylaı bir túlki bulańǵa salmaq edim, olar meni jumsap qaldy dep oılasa kerek, ishin aqtaryp saldy.

— Oıbaı shyraǵym-aý,— dedi shal,— qazir ınstıtýt jaǵalaǵandardy tabý qıyn. Aıta qoısań, úıine bara qoıaıyq.

— Telefon bar emes pe?

— Oıbaı, shyraǵym-aı, ondaılar trýbkany kótermeıtin bolǵan.

— Mine, kerek bolsa! Tipti bári ońaı. Aıta ǵoı, bara qoıaıyn, sóıte ǵoı. Halim múshkilge aınaldy. Byltyr feleton jazdyń dep birsypyra jekjatym ókpeledi. Endi Mine jalǵyz kórshim Kárıma tur. Qylp-qylp etip qyl ushynda turmyn. Seldir saqal da, Kárıma da, baıqaımyn, búgejekteı beredi. Oılanyp qaldyq. Aqyry túsindirmek boldym.

— Oıbaı-aý. bala ózine senbese ne bolady?

— Oı, shyraǵym-aı, «túıesi joǵalmaǵannyń aqyly túgel» degen osy da. Áli basyna kelmegen eken. Shyraǵym, sonaý jer túbinen — Kógildir Kóksheden ózindeı azamat bar dep keldik qoı. Er moınynda qyl arqan shirimes degen...

Qyl arqanyń qurysyp dep turmyn ishimnen. Meniń oıymnan ketpeı turǵany áli ashyla qoımaǵan tanǵy uıqy. Uıqymnan da qaldym. Ol arqanyń tuzaq bolyp túsip talaıdy qylǵyndyrmasyna kim kepil. Aqyry Kárıma qaıta sóıledi:

— İshshaı despegen kórshi edik qoı.

— Oıbaı-aý, men olardyń tek atyn bilemin ǵoı.

Kórshim teris aınalyp, esikti tars japty. Qutyldym bilem. Kózim qaıta jumyla bergende qońyraý qaıta bezektep ketti. Taǵy Kárıma.

— Nan berińder, úıde nan taýsylyp qaldy. Magazın jabyq.

— Taǵy ne kerek bir-aq aıtshy.— Nandy alyp Kárıma ketti. Qısyny kelmegende is osylaı bolady. Tósegime jaqyndaı bergenimde telefon shyryldap qoıa berdi:

— Men tyńdap turmyn.

— Á, Balbaq. Asyqty birge atystyq. Dopty birge qaǵystyq. Onyń ústine jeti ata bolǵan jekjatpyz. «Ata tamyrdyń arty daý» deýshi edi, ekeýmiz odan áli amanbyz. Meniń bir balam oqý bitirip edi.

— Oıbaı-aý...

— Onyńdy qoı, onyńa bolmaımyn,— deıdi telefonnan shyqqan maıly kúıe jabysyp,— on jeti jyl ortalyq gazette istep on jeti kisiniń atyn bilmeseń seni nesine maldanamyz. Kázir úıińnen basaıyn dep turmyn. Osy úshin elden arnaıy keldim.

Mine, kerek bolsa! Kórshimnen jańa qutylǵanymda ólerdegi sózin aıtyp Ómirtaıdyń kele jatqany mynaý. Kórshimniń kórmes bolyp ketkeni anaý. Bir qyzyǵy on bir jyldyq bitirgen qyzy bar óz aǵaıym úndemeı jatyr. Salmaqty artynan salaıyn deı me eken, álde ol da bireýdiń esigin toryp júr me eken. Qaınysyn jetelep kelip ókpelep ketken apam da osylaı tańsáriden kelip edi. Nemene bulardyń bári taýyq bolyp ketken be? Mezgilsiz shaqyratyn taýyqtar ǵoı bular. Ondaılardy qazaq julýshy edi-aý. Kórshimizben bizdiń jaǵdaıymyz osyndaı, oqýshy. Sizdiń úıde ondaı tańǵy taýyq bolǵan joq pa? Qanshasy komandırovkamen, qanshasy demalyspen keldi eken. Átteń shirkin jul... uıqymdy aıtamyn da ánsheıin. Áne qońyraý... jular ma edi, osyny,

1966

---