InfoHub Logo

«Eńbekshi qazaq» gazetiniń 296-shy sanynda Tórequlov Názirdiń «Tar jol, taıǵaq keshý týraly bir-eki sóz» degen maqalasy basyldy. Tórequlovtyń men týraly jazatyn sóziniń qandaı bolatynyn, onyń burynǵy maqalasyn oqyǵan jurt biletin bolar.

Tórequlov sóziniń aqyrynda: «Qoly tıse, Sáken jaýap qatar», — deıdi. Ras, basqa ne jumysqa qolym tıse de, mundaı synǵa jaýap jazyp otyrýǵa qolym tımegeni táýir bolar edi.

Tórekulovtyń maqalasy týraly «Eńbekshi qazaqqa» pikir jazamyz degender bolyp edi. Máselen Shymkenttiń bir alystaǵy aýylynan Baıtileýuly degen muǵalim «Eńbekshi qazaqqa» maqala jiberdim dep, kóshirmesin maǵan da joldaǵan edi. Ol maqala basyla qoımady. Jaqsy-jaman bolsa da, istegen buıymdy kóldeneń bireý ustap alyp mineı berse, «ózimdiki jón» dep, talasý da yńǵaısyz.

Kemshiliksiz buıym sırek jasalady. Sonda da istegen buıymdy kerek qylatyn kisi tabylsa eńbegińniń dalaǵa ketpegeni.

Tórequlov qonaqtaryna sý ákep bergen Qojanasyrdyń mysqylyn meniń aldyma tartady. «Bul sýǵa pálen qossa, túgen qossa, pálen qylsa, túgen qylsa, sonda «degenbaı» palaý bolar edi dep aıtqan eken Qojanasyr», — deıdi. Sákenniń «Tar jol, taıǵaq keshýi de sondaı», — deıdi...

«Muny tipti jazbaı qoıǵany-aq durys bolar edi...» — dep keııdi Tórequlov. — «Alashorda mınıstrleriniń qashqanyn nesine jazǵan», — dep shamdanady... Árıne, Sáken «Tar jol, taıǵaq keshýdi» jazbasa, talaı «batyrdyń» janyna jaǵar edi.

«Alashorda mınıstrleri» Tynyshpaıuldarynyń qashqandaryn sýrettemese talaı «bilimpazdarǵa» unar edi.

«Biraq, ne kerek, anturǵan jazyp shyǵardy. Qaıdaǵy bir Tátimovtardyń, Dúısekeevterdin, Ýgarlardyń, Mukeevterdiń, Sháripovtardyń jáne basqalardyn aqtarmen, «Alashordamen» maıdandasqanyn aıtty. Óziniń tóńkeriske qatynasqanyn, óziniń qyzdardy kórgenin aıtypty, bir jerlerde qymyz ishkenin aıtypty. Ózin maqtapty... «Alashordanyń» qashqanyn mazaqtaı sýrettepti», — deıdi.

«Tar jol» 421 bet kitap. Sonyń tórt-bes jerindegi oqıǵada kez bolǵan qyzdardy aıtqan. Bundaı sózder on shaqty betten aspaıdy.

«Qula qyzdardy, quba qyzdardy aıtypty», — dep, Tórequlov kógere shatynaıdy. «Qula» dep Qojanasyrlar bolmasa, qazaq maldyń túsin aıtýshy edi. «Tar jolda» «qula qyz» degen joq. Kádimgi adam sıaqty qyzdardy aıtqan. Áıeldi aýyzǵa alsa, Qojanasyrdyń múrıtteri ǵana shamdanýy múmkin. Qyzdyń salǵan áni boztorǵaıdyń jyryndaı yrǵaldy degenge onshalyq oıran bolýdyń orny shamaly-aý deımin. SSSR proletarıat jazýshylarynyń ishinde Gorkııdi bylaı qoıǵanda, óleń jazatyndarynan qazir Demánnan asqany joq ta, qara sózben jazatyndarynan F. Glankovtan asqany joq. Sol Glankovtyń jaqynda shyqqan «Kemshiliksiz shaıtan» degen kitapshasynda, Anúta degen komýnıs áıeldiń syrt beınesin bylaısha sıpattaıdy: «Anúta, shydaı almady. Jaınaǵan kózben, qyzǵan betpen orys bıin qyzdyryp jiberdi... Ol qyzý áıel, sondyqtan salqyn qanmen qımyldamaı, barlyq isinde de qaınap ketedi... Qyzdyń emshegindeı torsıǵan keýdesi ana sútimen dertip bolǵan. Qyzǵan kezinde emshegin dirildete qımyldatatyn edi...»

Mundaı sıpattaýǵa tek Qojanasyrdyń kúlgir múrıtteri ǵana betterin basýǵa tıisti. Áıeldi búrkep qoımaıtyndarǵa mundaı sózdiń onshalyq sókettigi shamaly.

«Shalqamnan kókke qarap, juldyz sanap jattym» degen sózdi de Tórequlov óreskel kóredi. Baıaǵyda, Qojanasyrdyń múrıtteri: «Oı, naısap, juldyz sanama, jaman bolady!» — dep ursýshy edi. «Nege jaman bolady?» — dep suraı almaýshy edik... Tórequlov ta juldyz sanaǵanǵa shamdanyp, «Sáken-aý, juldyz nesheý eken? — deıdi. Bul suraýdy oqyǵanda, meniń esime qý tildi bir Qojanyń sózi tústi. Qoja salpań qulaq kók esekke minip kep tursa, bireý «Qojeke, aspandaǵy juldyzdyń sany nesheý?» — depti. Sonda, qý Qoja: «Aspandaǵy juldyzdyń sany myna esektiń túginiń sanymen birdeı, nanbasań sanap kór», — depti.

Tórequlov synynda «fransýz jurtynyń maqaly» dep, «sulý áıel qansha sulý bolsa da, boıyndaǵy barynan basqany bere almaıdy» degen deıdi.

Biz Tórequlovtaı Nıkolaıdyń fransýz tilin oqytqan jaqsy shkoldarynan oqyǵan joqpyz, sondyqtan fransýzdyń tilin de bilmeımiz, endeshe jańaǵydaı maqaly bar-joǵyn da bilmeımiz. Eger ondaı maqaly bar bolsa, fransýzdyń irigen, buzylǵan qanaǵysh tabynyń aýzynan shyqqan shirik maqaly bolý kerek. «Áıel qansha sulý bolsa da, boıyndaǵy barynan basqany bere almaıdy» degen baryp turǵan boǵaýyz sóz emes pe?

Jaraıdy, Terequlovty qoıalyq, jaýabymnyń basyndaǵy — «buıymdy kimderge arnasań, sonyń berer baǵasy qymbat» degen sózimizge oralalyq, «Tar joldy» Tórequlovtardan basqalardyń qandaı baǵalaýyn aıtalyq. «Sáken ózin-ózi maqtapty» demes úshin, bul arada marksızm jolbasshylarynyń óz synshylaryna qaıyrǵan jaýaptarynan úlgi keltireıik. Markstyń «Kapıtaly» kitap bolyp shyqqanda Germanıanyń proletarıatqa dushpan synshylary shýlap jamandaǵan, ásirese kitaptyń til músinin, jazý tásilin jamandaǵan. Olarǵa jaýap retinde Marks «Kapıtaldy» maqtaǵandardyń qysqasha sózderin bylaı dep jarıalaǵan: «Óz jazǵandarymnyń kemshilikterin men kimnen bolsa da artyq bilemin. Áıtse de, Germanıanyń ottaǵan shýyldaqtarynyń rahattanýy úshin aǵylshyn men orys synshylarynyń sózderin keltireıin. Aǵylshynnyń «Saterdeı revıý» degen, meniń saıası baǵytyma qosylmaıtyn jýrnalynda:

«Markstyń jazý tásili qurǵaq sharýashylyq máseleleriniń ózine bir túrli kórkemdik beredi», — degen. «Peterbýrg vedomstvosy» degen gazet «Markstyń jazý tásili jalpyǵa túsinikti, anyq, óte jandy, bul rette Marks, nemistiń tili kómeski, syrdań, jabaıy adamdardyń basyn aýyrtatyn jazýshylarynyń kóbine uqsamaıdy», — degen. Jáne Blok degen adam: «Bul eńbegimen Marks óziniń eń iri zertshil aqyldyń biri ekenin kórsetti», — degen, dep jaýap jarıalaǵan.

Bul arada eskerte ketetin bir sóz: keıbir tez ózgergish «jaǵympazdar» bizdiń ádebıet maıdanyndaǵy durys degen pikirlerimizdi, Marks ǵylymyna jetik ǵalymdardyń sózderimen dáleldegenimizdi jaıly kórmeıtin sıaqty.

«Bizdiń jazýshylarymyzda bar nashar ádet — synasaq-aq bolǵany, tas-talqany shyǵady. Ózderinshe teorıa shyǵarady, men bylaı jazyp edim dep qısyn tabady, Marks qısynyn alyp. Plehanovtan dálel keltiredi. Osyndaı minez Sáken men Sábıtte bar...» — deıdi Tórequlov.

Olardy nıetinshe, biz durys bolsyn, teris bolsyn «syn jazdym» degenderdiń sózderin talǵamaı qabyl alyp, úndemeı qol qýsyryp, búlkildeı berýge tıispiz. Olardyń nıetinshe, bizge Marks pen Plehanovtyń sózderin dálel qylý sóket. Tek olardyń jandaryna jaǵatyn minshilerdiń sózderi ǵana talassyz pátýa, shúbásyz dálel bolýǵa tıis. Minshilerdiń ózderiniń minderin aıtýǵa jaramaıtyn sıaqty.

Kez kelgen úkimetke bir surqyltaı bolǵan jazympazdar qansha jaısyzdansa da biz tıisti jerlerinde, bilgenimizshe, Marks bilimine jetik adamdardyń sózderin dálel etýge tyrysamyz, úlgi usynýǵa tyrysamyz.

Byltyr Qyzylordada pikir talastyrǵanda Ahmet Baıtursynov «Marks aıtty eken dep, men toqtaı almaımyn» degen edi. «Áıel teńdigi» jýrnalyna jazǵan bir hatynda Bókeıhanuly «Marks «bilimdi bolmys bıleıdi» degen eken», — dep Marksty mazaqtamaq bolǵan edi. Marks pen Plehanovtardy pátýa qyla sóıleý, birsypyra ushqyrsyǵan jazympazdarǵa osylaısha jaqpaıtynyn bilemiz...

Endi «Tar jol» kimderge unap, kimderge unamaýyna keleıik. Kimderge unamaýǵa tıis ekeni saıası saýatty adamdarǵa túsinikti. Ol jaǵyn qoıa turyp, qansha kemshilikteri bolsa da, bul kitaptyń kimderge unańqyraǵanyn dáleldelik. Oqyǵan azamattardan ádebıetshi retinde bizdiń keıbir pikirlerimizge qosylmaıtyn Oraz Jandosuly edi. Bu da menimen bir sóıleskende: «Siz, óleńnen qara sózdi ádemi jazady ekensiz. Qazaqtyń bári óleń jazýǵa qumar keledi. Siz, óleńnen góri qara sózdi kóbirek jazsańyzshy. Qara sózdi tym sheber jaza alatynyńyzdy «Tar joldy» oqyp bildim. «Tar joldyń» keı jerleri óte kórkem sýretti (vysokohýdojestvenno) jazylǵan», — dedi. Osy sózin Oraz Kraıkomda ádebıet týraly bolǵan keń jıylysta jıyrma shaqty jaýapty qyzmetkerleriniń kózinshe aıtty.

Jurt Tórequlovtan Jandosovty kóbirek biledi, ekeýiniń salmaqtarynyń qandaı ekenin de halyq jaqsy túsinedi. Ydyrys Mustambaıuly ádebıetshi retinde jáne keıbir saıası máselelerde bizdi onsha jaqtyrmaıtyn azamat. Ol da «Qyzyl Qazaqstan» jýrnalynda: «Sákenniń «Qyzyl suńqarlary» men «Tar jol, taıǵaq keshýine» zamannyń qalpy men aqynnyń ósken ortasyn salystyryp tekserýge bir jeke syn kerek. Munyń ózi edáýir úlken eńbek. Bulardyń joǵarǵy aıtqandaǵy kemshilikteri de bar. Biraq sońǵy jazylyp júrgen «Tar jol, taıǵaq keshýde» de jaqsy jerleri bar», — deıdi.

Kórkem ádebıetshi retinde bizge onsha qosylmaıtyn Erǵalı Aldońǵaruly «Eńbekshi qazaq» gazetiniń 1926 jylǵy, 3 jeltoqsanda shyqqan nómirinde jazýshylardyń birsypyrasy, ásirese Sáken ózderiniń qolymen istep, óz bastarynan keshkenin óz ómirbaıanynan alyp jazdy. Sáken úsh-tórt jyldan beri «Tar jol, taıǵaq keshýdi» óziniń tóńkerisshil bolyp júrgen ýaqytynan, sondaǵy joldastarymen birge istegen jumystarynan, tartystarynan bastap jazyp júr. Bulaı jazý ádebıet zańynda durys nárse. Tóńkerisshil romantızmge (sosıalnaıa romantıka) bul túgel qosylady. Gáp tarıhqa kiretin materıalǵa boıaýdy tym qoıýlandyrýda...» — deıdi. Tórequlov «Tar joldyń» tilinde qurttaı kórkemdik áserlik joq», — dese, Kókshetaý «Alashordasynyń» bastyǵy Sálim Káshimuly túrmede otyryp, «Eńbekshi qazaq» arqyly maǵan mynadaı hat jazdy: «Sizdiń «Tar jol, taıǵaq keshý» degen kitabyńyzdy oqyp shyqtym. Qamaýda otyrǵan maǵan kóp áser berdi. Juqartty, qamyqtyrdy, qaırat berdi, túrli kúıge saldy...»

«Tar joldy» óte jek kóretin adamdardyń keıbireýleri de eriksiz osyny aıtyp otyr... Al «Tar joldy» oqyǵan ózimizdiń Sovet qyzmetkerleri de, ásirese Oktábr tóńkerisine qatynasyp, tóńkeriske qarsy oq atqan, laı shashqan myrzalarmen shaınasyp, san qıyndyqty basynan keshirgender ne deıdi eken?

Kolchak túrmesinde qol-aıaǵy temir kisende bolǵan, tónip kelgen jaýdyń qandaı naızasyna ilinbeı ketken muǵalim, (noǵaı jigit) qazir Bashqurtstanda bılik keńesinde zor eńbekter istep otyrǵan Ýálı Qangeldın «Tar jol, taıǵaq keshýdi» oqyp, maǵan mynadaı hat jazady:

«Men bul kitapty oqyp shyǵýdan ózimdi tyıa almadym... Endi osy hat arqyly shyn yqylaspen qolyńdy qysamyn... Qazaq halqy arasyndaǵy (tap) áreket, hám revolúsıa tarıhy týrasyndaǵy bul qyzmetiń úshin saǵan joldastarsha, dostarsha raqmet aıtýdy ózime borysh sanaımyn. Seniń kitabyń meniń kóz aldyma bek qyzyqty hám umytpastyq sýretterdi taǵy da bir qabat keltirip basty.

Men bul kitapty oqyǵanda bir sátte júrektenip ashýyn qossa, endi bir sátte kózimnen jastar shyqqan oryndar boldy. Shákirt ýaǵynda Ǵaıaz Ishahınniń «Zyndan» degen kitabyn oqyǵanda alǵan áserim qaterimde bek nyq saqtalǵan... biraq, ol, kúres qıynshylyqtaryn bastan keshirgen shaqta oqylǵandyqtan mundaı aýyrlamaǵan edim. Lákın bul kitap bútin sezimimdi qaltyratty, nyq áser etti. Sizdiń azap vagondarynda keshirgen kúnderińiz, qashyp ketý sýretteri, qazaq dalasynda jalǵyz júrip belgisiz, jolsyz, óz maıagyńdy (shyraqty, qaraqshyńdy) izdep júrýleriń, joldastaryńnyń qatty azaptar ishinde jan azabymen kórisýleri, bútin isi jan eritkish sýretter emes pe?.. Bu halder, bul qandy sýretter Oktábr kúresiniń ashshy, qýat qosqysh túrlerin ashyp beredi. Júrekte birde ashý, birde aıanysh tuıǵylar oıatady.

Bul kitaptyń jastardy tárbıeleý úshin maǵynasynda sheksiz zor bolashaq... Kitap bek dıkhatpen jazylǵan ýaqıǵalardyń berirekte óziń kórgen, basyńnan keshirgenderińe bútin sýretterin ishine alǵan tarıhı bir áser. Revolúsıa áreketi tarıhı túrindegi bir kitap bolýmen birge, jarym ádebı de bir áser bolyp shyqqan».

Kókshetaýda aǵartý qyzmetinde júrgen, tóńkeriske qatysqan azamattarmen sabaqtas bolǵan Nápısá esimdi tatar qyzy: «Sizdiń kitabyńyzdyń tili óte baı, óte túsinikti eken. Jaqsy jazylǵan eken», — dep, Kókshetaý «Alashordasynyń» áreketterin, adamdarynyń tolyq túrlerin jazyp berdi.

Ombyda Kolchak túrmesinde azap tartqan, odan soń 1919 jylǵy dekabr kóterilisinde, kóterilis jasaýshylar túrmeden bosatylyp, sol kúngi az ǵana kóterilisshilerdiń, Kolchaktyń qalyń áskerimen atysyp shaıqasqanynda bolǵan Rahmatýllın degen jigit (noǵaı jigit) Qaraqalpaqtan maǵan jazǵan hatynda: «Tar jol, taıǵaq keshý» degen kitabyńyzdy oqyǵanymda Kolchak túrmesinde otyrǵanymyzdaǵy zalymnyń kórsetken beınetteri kóz aldyma túsip, kózimnen eki-úsh ret jas shyqty», — deıdi. Rahmatýllın sol jeltoqsandaǵy kóterilistiń oqıǵalaryn tolyq qylyp jazyp jáne túrmedegi oqıǵalardy jáne sondaǵy «Alashorda» balapandarynyń men bilmeıtin sumdyqtaryn jazyp otyr.

Semeı okrýginiń bir jas talaby, Júsipbek Ýálıtuly degen jigit (jańaǵy Rahmatýllın da, Ýálıtuly da men tanymaıtyn jigitter), maǵan jazǵan hatynda:

«Sizdiń ádebıette jasqanshaqtyq, múgedektik, muratshyldyq degennen túk joq, siz tóńkeris azabyn tartqandyqtan, jazǵan sózderińiz adamdy neǵurlym erlikke, tózimdilikke, talapshylyqqa umtyltady. Sol sebepti, sizdiń ádebıet áserli...» — deıdi. Tashkendegi Qazaq orman tehnıkýmynda oqıtyn «mys» dep qol qoıyp bir tanymal emes jigit jazady:

«Tar jol, taıǵaq keshýdi» oqyp shyqtym. Tilek oryndaldy... Kóp bilim, kóp ónege!.. Ótken tarıh. Qyzyqty, áserli tarıh kórdim» deıdi de, óleń jazady, onyń úzindisi tómendegideı:

«Men kórdim — shyndyqpenen jáne tarıh,
Ózinshe eńbekshi elge bolǵan azyq,
İshinde janǵa tamaq bolyp jatyr,
Eger de eńbekshi jas alsa qazyp.
Men kórdim — ótken kúndi bir kitaptan,
Eki tap bir-birine qylysh shapqan.
Eńbekshi el qoldyń kúshi, naıza ushymen
İzdegen bostandyǵyn sonda tapqan.
Men kórdim — jalshy úshin kim jan qıdy
Jalshyǵa kim azaptyń shoǵyn úıdi...» —

deıdi.

Bul sońǵy ekeýi eńbekshi tap oqýshylarynan. Al endi jumyskerlerden Nildi, Ekibastuz zavodtarynda istegen Nursha Bıjanuly degen kisi «Tar joldy» oqyp: «Baýyrym, kitabyńdy oqyp bitirgenshe jóndi uıqy kórmedim! Jaraıdy... jaraıdy!.. basqa ne jazaıyn. Shyn júrekpen joldastyq qolymdy sozyp, qolyńdy qystym!» — dep jazady.

«Rıdder» zavodynyń jumyskeri Qasym Shyntaıuly «Tar joldy» oqyp shyǵyp: «Sizdi shyn janymmen artyq, shyn joldas dep sanaımyn!», — dep jazady. «Qarsaqpaı» zavodynda isteıtin, buryn «Spassk» zavodynda jumysker bolǵan joldas Nurman: «Tar jol, taıǵaq keshý» ýaqytynda at jalyn tartyp mingen, ózimshe qazaqtyń tóńkerisshilder shtabynyń bir múshesi, joldas Sáken! «Qyzyl suńqarlaryńdy» Qarsaqpaıdaǵy baýyrlaryńnyń arasyna bir qoıdyq... Óziń Qarsaqpaıǵa bir kelip, baýyrlaryńmen tanysyp ketersiń»... — dep ótinedi.

«Rıdder» zavodynyń jumyskerleriniń bir bastyǵy Shaımerden Ospanuly «jumysker joldastarymnyń atynan» dep jazǵan hatynda:

«Osy hat arqyly sizge eskertemin: «Tar jol, taıǵaq keshýdiń» «aıaǵyn bastyryp shyǵaramyn» degen edińiz, bul kitap áli kúnge shyqqan joq. Sol ýaǵdańyzdy oryndap, aıaǵyn tezdetip shyǵarýyńyzdy jumyskerler atynan suranamyn. Sebebi: maǵan óte shyn kóńilden tapsyrýshylar bolǵan edi...» — deıdi.

Bul hattar maǵan «mingersingenderdiń» pikirlerinen áldeqaıda baǵaly.

Synaımyn degen adamnyń aýzyna eshkim qaqpaq bola almaıdy. Biraq synda bylǵamaı synasyn, syn shyn Marks jolymen jazylǵan joldastyq syn bolsyn. Synnyń maqsaty kekeý, boqtaý emes, kerek jerinde ondaı synǵa jol joq. Aram oıly syndy, taptyq dushpan ǵana qoldanady, «Óstisem kórinermin» degen nashar pıǵyldy «bilimpazdar» isteıdi.

Synshy doktor tárizdi bolsa, doktor: «aýrýsyń» dep saý adamǵa pyshaq ala júgirse, ne aýyrǵan kisige dármen bolarlyq dári berýdiń ornyna, aqyl aıtýdyń ornyna «tez ól!» dep, ý berýge qunjyndasa, ondaı doktordy ne deıtinin jurt ózi biledi.

Nemese, synshy sot tárizdi bolsa, sovettiń soty tek revolúsıaǵa zıandy jazalylardy ǵana joq qylý sharasyn qoldanady. Al turmys bazarynda qate basyp, adasyp, zań aldynda kúnály bolyp qalǵan adamdardy joq qylý sharasyn qoldanbaıdy. Ondaılarǵa túzetý, qaıtadan adam qylý sharasyn qoldanady. Tórequlovtyń «syn» dep jazǵany qandaı syn ekeni oqyǵan jurtqa kórindi. Tórequlov tek meni ǵana synaıdy. Tórequlovtyń maqsaty doktor tárizdi meni túzeý bolsa, raqmet, ondaı dalbas doktordyń maǵan keregi shamaly. Menen basqa da klıentteri bar shyǵar. Tórequlov synaǵysh bolsa, Máskeýde, ózi basqarǵan «Kúnshyǵys» baspasynda — «Alash! Alash!» dep zarlaǵan qyrǵyz aqyny Tynystanov pen Maǵjandy synap, olardyń kitaptaryn baspasyn... Bókeıhanovtyń mysyq quraq ertekterin synasyn. Nemese, tipti óziniń ár kezde jazǵan «Dárýish» dep qol qoıǵan «kórkem» óleń nazymdaryn synasyn. Solardyń da ushyqtaýǵa tıis, tumaýlary bar-aý deımin. Demán Bednyı: «Týyp-ósken eńbekshi, beınetqor halyq, maǵan tek seniń sotyń ǵana mándi. Tek jalǵyz sen ǵana meniń ádil túzý sotymsyń!» degen edi. Sol aıtqandaı, meniń de, minimdi túzeıtin shyn synshym da, shaldyqsam emdeıtin doktorym da, qate bassam tergep, óziniń túzý jolyna salatyn ádil, synshyl sotym da eńbekshi el, jumysshy taby.

Meniń kitaptarymnyń kemshiligin, Marks aıtqandaı, ózim de tym jaqsy bilem. Qansha kemshilikteri bolǵanmen eńbekshi, jumysker taptyń oqýyna jarasa, eńbegimniń esh bolmaǵany.

«Dushpannyń jany shyǵa jamandaǵanynan sózimniń táýir shyqqanyn bildim», — dep Kalının aıtqandaı, keıbir áýre «bilimpazdardyń» talaqsha tyrsıa jamandaǵandarynan kitabym táýirleý jazylǵan-aý degen qorytyndy jasadym.

Sáken.

«Ádebıet maıdany» jýrnaly, 1929 jyl, 7-sany.

---