InfoHub Logo

Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly,
№100 orta mektebiniń bastaýysh synyp muǵalimi
Saýlebaeva Lázzat Shákıqyzy

Tárbıe saǵatynyń taqyryby: Táýelsizdik el tiregi – bilimdi urpaq
Tárbıe saǵatynyń maqsaty:
a) bilimdilik: Oqýshylarǵa elimizdiń qysqasha tarıhy týraly maǵlumat berý. Ótken tarıhymyzǵa degen ulttyq qalyptastyrý jáne Otanymyz Qazaqstandy órkendetýge bilimdi adamdar kerek ekenin túsindirý.
á) tárbıelik: Oqýshylardy Otandy súıýge tárbıeleý, týǵan elin, jerin qorǵaý árbir azamattyń mindeti ekenin bilgizý jáne ulttyq pedagogıka negizinde tárbıeleý.
b) damytýshylyq: Oqýshylardyń oı - órisin damytyp, bilim deńgeıin kóterý, shyǵarmashylyq izdenisin qalyptastyrý, belgili bir pikir aıtýǵa, tujyrym jasatýǵa úıretý, patrıotızm sezimin qalyptastyrý.

Tárbıe saǵatynyń ádisi: Áńgimelesý, pikirlesý, suraq - jaýap.
Paıdalanylǵan materıaldar: sújetti sýretter, suraqtar.
Sabaq barysy:
1. Uıymdastyrý.
2. Negizgi bólim.
Kirispe sóz.
(Sújetti sýrettermen jumys jasaý arqyly túsindirý.)
Sonaý XVII ǵasyr basynda jońǵarlar qazaq halqyn «Aqtaban shubyryndy, alqakól sulamaǵa» uryndyrdy. Olar qazaqtardy atamekeninen qýyp, tozdyryp jiberdi. 1723 - shi jyldar qazaq tarıhynda «Aqtaban shubyryndy» dep atalyp ketti.

1916 - shy jyly ult - azattyq kóterilis, odan 1917 - shi jyly Aqpan, Qazan tóńkerisine ulasty.
Odan keıin 1931 - 33 - shi jyldary elimizde asharshylyq boldy. Ata - babalarymyz bas aýǵan jaqqa ketti. Sol kezde ketken qazaqtar osy kúni týǵan jerine oralýda.

1937 - 38 - shi jyldar jappaı jazalaý boldy. Bul jyldary bizdiń qazaq zıalylary, arystarymyz qýdalandy. A. Baıtursynov, M. Jumabaev, J. Aımaýytov, M. Dýlatov, Sh. Qudaıberdıev asyldarymyz arada 50 jyl ótkende aqtalyp, qazir shyǵarmalaryn oqyp jatyrmyz.

1941 - 45 - shi jyldary tutqıyldan nemis fashıseri tynysh elimizge soǵys ashty. «Er esimi – el esinde» demekshi qazir bizdiń aýylymyzda jeti ardagerimiz bar. Bul atalarymyz bolashaq senderdiń ómirleriń úshin soǵysqa bardy. Beıbit ómirdi alyp berdi.

1954 - 56 - shy jyldar tyń ıgerý jumysy júrgizilip mıllıard put astyq alyndy. Qazaqstannyń aty álemge áıgilendi.
1986 - shy jyly jeltoqsan oqıǵasy boldy. Bul oqıǵa Almaty jastarynyń ereýili boldy. Jastar el basshysy qazaq ultynan bolýdy talap etti. Jas ómirin táýelsizdik úshin ómirin qıyp ketken aǵa - apalarymyz: L. Asanova, Q. Rysqulbekov, E. Sypataev t. b. jazyqsyz sottalyp qyrshyn óldi. Arada bes jyl ótkende qyrshyn ólgen jastarǵa Alańynda eskertkish ornatty.

Endi 1991 - shi jyly qazaq elinde táýelsizdik tańy atty. Qazaq eli egemen el boldy. Bul kún talaı - talaı qıly zamandy basynan keshirip kelgen qazaq halqy úshin aq jarylqaǵan kún edi.
Án. «Ánuran».
- Búgingi balalar, tárbıe saǵatymyzdyń qorytyndysy boıynsha XXI ǵasyr bilim ǵasyry. Sabaqqa belsenip qatysqan oqýshyny synybymyzdyń «XXI ǵasyr ozaty» dep taǵaıyndaımyz.
Ádil - qazylar alqasyn saılaý.
Sıtýasıalyq suraqtar qoıý arqyly oqýshylar iriktelip shyǵady.

İ týr
Sıtýasıalyq suraqtar:
1. Eger ákim bolsań, elińe qandaı kómek kórseter ediń? (1 - mın.)
Osy suraqqa jaqsy jaýap bergen 5 oqýshy iriktelip alyndy.
Oqýshy jaýabynan:
№1. Men týǵan jerimniń tabıǵatyn kórkeıter edim.
№2. Men balalar baqshasyn salýǵa kómekteser edim.
№3. Men aýylyma sý jetkizer edim.
№4. Men meshit saldyramyn.
№5. Men barlyq adamǵa jumys taýyp beremin.

2. Sheshenstan jerinde soǵys bolyp jatqanyn bilesińder. Osy eldegi óziń sıaqty qurbyńa qandaı kómek berer ediń? (1 - mın.)
№1. Men kitap syılar edim.
№2. Men kıim berip jiberemin.
№3. Men tamaq berer edim.
№4. Men hat jazar edim.
№5. Men oıynshyq syılar edim.

3. Eger sen Jeltoqsan oqıǵasy tusynda stýdent bolyp, sanaly jas bolsań, Jeltoqsan oqıǵasyna qatysýyń múmkin. Oqıǵaǵa qatysý maqsatyń ne? (1 - mın.)
№1. Týǵan elimniń basshysy qazaq bolǵanyn qalar edim.
№2. Úlkender arasynda ádiletsizdik bolmaý úshin kúresemin.
№3. El basqaratyn ádil basshyny qalaımyn.
№4. Táýelsiz el bolý úshin kúresemin.
№5. Ózimniń týǵan tilim úshin qatysamyn.
Án. «Qara baýyr qasqaldaq».

İİ týr.
Suraq - jaýap. (1 - mın.)
1 - suraq: Qazaq batyrlaryn ata.
2 - suraq: Qazaq ánuranynyń avtorlary kim?
3 - suraq: Táýelsiz memleketimizdiń rámizderi.
4 - suraq: Qazaq ǵaryshkerin ata.

İİİ týr.
Maqal - mátelderdiń jalǵasyn tabý. (Otan, el, týǵan jer, batyr, erlik týraly) (2 - mınýt).
№1 - ge: Otan úshin otqa tús... (kúımeısiń)
Aryń úshin alyssań... (ólmeısiń)
№3 - ke: Erlik pen birlik... (egiz)
№4 - ke: Batyr týsa... (el yrysy)
Jańbyr jaýsa... (jer yrysy)

İV týr.
Halyqtyq pedagogıkaǵa baılanysty suraqtar.
1 - suraq: Jeti ata. №1 - 5 upaı, barlyǵy 30 upaı.
2 - suraq: Bes paryzdy ata. №3 - 3 upaı, barlyǵy 28 upaı.
3 - suraq: Bes qarý. №4 - 5 upaı, barlyǵy 30 upaı.
Kelesi týrǵa eki oqýshy shyqty.

V týr.
Oqýshylardyń shyǵarmashylyq oı - órisin damytýǵa baılanysty, myna: Týǵan el, týǵan jer, Otan, Qazaqstan, Eltańba, egemendi el sózderin kiristirip óz oıyńdy óleń - shýmaǵy arqyly jetkiz.
Án: «Qazaǵym»
Oqýshy shyǵarmashylyǵynan:
№1 - Gúlshat: Qazaqstan keń baıtaq,
Týǵan ólkemsiń!
Qazaqstan táýelsiz el,
Baıtaq jerimsiń!
Egemendi eldiń,
Men búgingi urpaǵy.
№4 - Muhamedáli: Súıemin týǵan elimdi,
Súıemin baıtaq jerimdi.
Súıemin qazaq halqymdy,
Súıemin Otan anamdy.

Sonymen búgingi «Táýelsizdik el tiregi – bilimdi urpaq» atty tárbıe saǵatymyzdyń «XXI ǵasyr ozaty» ataǵyn Gúlshat jeńip aldy. Moıynyna ózimizdiń tý tústes lenta taǵylyp, maqtaý qaǵazymen marapattaldy.
Al, Muhamedáli yntalandyrý júldesine ıe boldy.

VI. Qorytyndy sóz.
Qazaq eliniń búgingi tańda irgeli, mádenıetti, órkenıetti elder qataryna qosylyp, izgi nıetti adamdar nazaryna iligýi ońaılyqpen kelgen joq. Júgi narda, qazany teńde bolyp, kóshpeli ǵumyr keshken qazaq halqy erteden - aq úsh nárseni boıtumardaı qasıet tutyp, qadirlep ótti. Olar: týǵan eli, jeri, ana tili.
Sondaı - aq elimiz ozdy, jerimiz jańǵyrdy, ana tilimiz óz mártebesin aldy. Osynyń bári – táýelsizdigimizdiń nátıjesi. Qol jetken jemisi.
Mine, oqýshylar myna baılaqtyń ıesi sender – Qazaqstan Respýblıkasynyń keleshegi, tiregi, tilegi de sender.
Án. «Meniń Qazaqstanym».