InfoHub Logo

Bul kúnge jetýimizdiń ózi úlken tarıh. Qanshama qaıǵy-qasiret, taǵdyr-taýqymetti bastan keshken halqymyz jańa zamandy eńserip, jetistikterdi baǵyndyrý ústinde.  

Bıyl Qazaqstan halqy Táýelsizdiktiń 30 jyldyǵyn atap ótýde.Ál Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti,Fılologıa jáne Álem tilderi fakúlteti Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 30 jyldyǵyna arnalǵan «Táýelsizdik –elimizdiń tuǵyry» konferensıa ,kitap kórmesin,"Táýelsizdik – elimizdiń baǵa jetpes baılyǵy " taqyrybynda dóńgelek ústel men debattar kóptep uıymdastyrýda.
Sonymen qatar "Táýelsizdik – ashshy termen kelgen tátti jeńis. Tógilgen qannyń, ólmegen jigerdiń otymen kelgen uly kún" taqyrybynda stýdentterdiń bilimin ulǵaıtý maqsatynda ashyq sabaqtar ótkizilýde.
 
Táýelsizdik – ár memleket úshin baǵa jetpes asyl qazyna, uly jeńis. Dúnıe júzinde táýelsiz eldermen qatar ózge eldiń jeteginde júrgen bodan elder de barshylyq. Tipti, bul sózdiń ózi olarǵa oryndalmas arman sıaqty bolyp ketken. Al olardyń janynda biz óte baqyttymyz. Sebebi ózindik kózqaras, oı-pikirimizdi bildire alatyn teńquqyly qoǵamda ómir súrip jatyrmyz. Iaǵnı elimiz kók aspanynda qalyqtaǵan baıraǵy, saltanatty ánurany, ulttyq ádet-ǵuryp, salt-sanasy, tili men dini bar egemendi Respýblıka.

Al buǵan deıingi elminiń ǵumyry qandaı edi? Halqymyzdyń basynan ne ótedi? Nendeı taýqymetti bastan keshpedi?

​Aldymen, Reseı patshalyǵy, keıin Keńes Úkimetine baǵynyshtylyq. Salynǵan shekara bekinisterinen óz elinde, óz jerinde halqymnyń meken-jaıynan tarshylyq kórýi. Odan basqarý bıliginiń qoldan ketýi. Tilimizdiń ýlanyp, dinimizdiń qorlanýy. Ult retinde joıylyp ketý qaýpi...
...Kúni keshe ǵana áńgime arasynda bir jazýshy aǵam «Sońǵy kezde tarıhshylar Reseıdiń otaryndaǵy úsh ǵasyrda Qazaqstanda 300-den astam kóterilis boldy dep aıtyp júr. Bul durys emes. Shyn  máninde,  qazaqtyń  bodan  jyldaryndaǵy  bulqynǵan kóterilisteriniń sany 700-den asyp jyǵylady. Mine, osy 700-den astam kóterilistiń birde biri jeńiske jete alǵan joq. Tek olardyń eń sońǵysy – 1986 jylǵy Jeltoqsan kóterilisi ǵana jeńiske jetip, elimiz Táýelsizdigin alyp, Azattyqtyń aq tańy atty. Eger de elimiz Táýelsizdigin almasa, Jeltoqsan da qazaqtyń jeńiske jetpegen kóp kóterilisiniń biri bolyp tarıhta qalar edi me, qalaı?.. Sondyqtan da men qazaqqa Táýelsizdigin alyp bergen tap osy Jeltoqsan kóterilisi dep bilemin» degen kósheli sóz aıtty [1].

1990-shy jyldardyń basy – alǵashqy jańǵyrý kezeńi. Memleket ekonomıkalyq, áleýmettik jáne saıası-qoǵamdyq salalarda «úshjaqty tranzıtti» júzege asyrdy. Biz jańa saıası júıe quryp, naryqtyq qatynastardyń tetikterin qalyptastyrdyq, quqyqtyq memlekettiń irgetasyn qalap, qoǵamdaǵy etnostyq jáne dinı kelisimdi nyq ornyqtyryp, álemdi moıyndattyq. Qazaqstandyqtardyń aldyna qoıylǵan 1992 jylǵy alǵashqy Strategıa mindetteri tolyǵymen oryndaldy. TMD elderi arasynda alasapyran men azamat soǵysynyń jalynyna sharpylmaı, ekonomıkalyq daǵdarys pen kedeıshilikke, ishki janjaldarǵa, qylmystyń kúsheıýine ushyramaǵan memleketter neken-saıaq. Biz barlyq apatty aınalyp ótý úshin qoldan kelgenniń bárin jasap baqtyq.

«Revolúsıa emes, evolúsıa» qaǵıdatyndaǵy eki uǵymnyń máni jańa ǵalamdyq ahýal jaǵdaıynda basqa qyrynan ashyldy. Revolúsıashyl paradıgma osyǵan boı aldyrǵan elderdiń berekesin ketirip, damýyn jedeldetpek túgili ony tejep, keri tartty. Al osy kezeńde birneshe onjyldyqqaulasqan evolúsıalyq damý joly Japonıany, Ońtústik Koreıany, Malaızıa men Qytaıdy shyn mánindegi revolúsıalyq jetistikterge jetkizdi [2].

Qoldanylǵan ádebıetter tizimi:
1. Táýelsizdik jeltoqsannan bastalady/ Aımahan Quttybek – Almaty: «Qazyǵurt» baspasy, 2012,6-bet.
2. Nazarbaev N.Á. Táýelsizdik dáýiri. – Astana, 2017.

---