InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Temir.
Sabaqtyń maqsaty: 1. Temirdiń perıodtyq júıedegi orny, atom qurlysyn, tabıǵatta taralýyn túsindirý.
Damytýshylyq: 2. Temirdiń fızıkalyq, hımıalyq qasıetterine toqtala otyryp, shejireli element ekendigi týraly bilimderin damytý.
Tárbıelik: 3. Oqýshylardy hımıa talap etetin erejelerge baýlý, pánge degen qyzyǵýshylyǵy arttyrýǵa baýlý
Sabaqtyń kórnekiligi: plakat, kartochka, test túrleri, karta, t. s. s aralas sabaq.
Sabaq túri: Aralas sabaq
Tehnalogıa. Problemalyq oqytý, saralap deńgeılep, oqytý ádisteri.
Sabaq júrisi: 1. Uıymdastyrý kezeńi
2. shyǵarmashylyq jumystar, deńgeılik tapsyrmalar.

Jospary:
1. Temirdiń jalpy sıpattamasy.
2. Tabıǵattaǵy temir.
3. Temirdiń fızıkalyq - hımıalyq qosylystary
4. Temirdiń alynýy.
5. Temir - shejireli element.
6. Temirdiń mańyzy.

Qara jer adamzatqa bolǵan meken,
Qazyna ishi tolǵan ár túrli eken.
İshinde júz myń túrli asyly bar
Salardyń eń artyǵy nemene eken?
Sonymen balalar, Búgingi sabaqtyń taqyryby ne týraly dep oılaısyńdar?
Fe ) ) ) )
+26 2e 8e 14e 2e. 1S² 2S² 2P 63S² 3P6 3d 4S²

Temir - adam qoǵamymen birge týyp, birge jasasyp, adam múddesine uzaq ýaqyt qyzmet etip kele jatqan tarıhı element. Ol adamdy alǵashqy qural men qarý - jaraqtan bastap, búgingi ǵarysh keńistigine kótergen jasampaz metal.
Temir - alúmınıden keıingi kóp taralǵan metal. Temirdiń jer qyrtysyndaǵy massalyq úlesi 4, 65%
Temirdiń mańyzdy mıneraldary: Magnetıt(magnıtti temirtas) Fe3O4 7264% Fe. Gematıt(qyzyl temirtas) Fe2O3 70%Fe; lımonıt(qońyr temirtas) Fe2O3. nH2O60%Fe pırıt FeS247%Fe.
Alynýy; 1. Fe2O3 oksıdinen qyzdyra otyryp, sýtegimen totyqsyzdandyrý.
2. Fe2O3 pen Fe3O4 oksıdterinen alúmınotermıalyq ádispen
totyqsyzdandyrý
3. Temir(İİ) tuzdarynyń sýdaǵy ertindisin elektrolızdeý ádisterimen alady.

Fızıkalyq qasıetteri; Taza temir - kúmis jyltyry bar aq tústi plasıkalyq metal. Temir - aýyr metal, tyǵyzdyǵy 7, 87gsm3, t balqý(Fe)=1539So, temirdiń magnıttik qasıeti basym. Taza temir aýada turaqty.
Hımıalyq qasıetteri: Jaı zattarmen jáne kúrdeli zattarmen reaksıaǵa túsedi. Taza temir magnıttelýge, tez magnıttik qasıetterin joıýǵa beıim. Sondyqtan ony transformatorlar, elektromotorlar, elektromagnıtter, jáne mıkrofon membranalaryn jasaýǵa qoldanady. Temir kóbinese bolat jáne shoıyn quımalary túrinde paıdalanylady.

1 - deńgeı. Suraq - jaýap.
2 - deńgeı. 1. test. 2. Jumbaq
3 - deńgeı. 1. Sózjumbaq. 2. Syrsandyq
4 - deńgeı. 1. Áńgime. Esep. 2. Shýmaq quraý.

1 - deńgeı. Suraq – jaýap.

1. Temirdiń perıodtyq júıedegi orny jáne atom qurlysy qandaı?
2. Temirdiń atom qurlysyn syz?
3. Temir qandaı totyǵý dárejesin kórsetedi?
4. Temirdiń jer qyrtysyndaǵy massalyq úlesi qandaı?
5. Temirdiń mańyzdy tabıǵı qosylystaryn ata?
6. Hromnyń perıodtyq júıedegi ornyn, atom qurlysyn syz?
7. Hromnyń totyǵý dárejesi qandaı?
8. Hromnyń fızıkalyq qasıetteri qandaı?
9. Hromnyń hımıalyq qasıetteri qandaı?
10. Hromnyń qoldanylý salasyn ata?
11. Hrom qaı jerlerde kezdesedi?
12. Hromdy kim ashty? Ne sebepti hrom dep ataldy?
13. Hromnyń jer qyrtysyndaǵy massalyq ýlesi qandaı?

2 - deńgeı. Test.
1. Temirdiń mańyzdy mıneraly Fe2O3. nH2O
A. Gematıt
V. Lımonıt
S. Pırıt
D. Sıderıt
E. Magnetıt
2. Temir(İİİ) hlorıdiń úsh molekýlasy jáne temir(İİ) hlorıdiniń eki molekýlasy dıssosıasıalanǵanda túziletin ıondar sany?
A. 12
V. 30
S. 18
D, 24
E. 6
3. Temir kýporosynyń formýlasy?
A. MgSO4. 7H2O
V. CuSO4. 5H2O
S. FeSO4. 7H2O
D. Na2So4. 10H2O
E. CaSO4. 2H2O
4. Fe+3 ıonyn anyqtaý úshin qoldanylatyn reaktıv?
A. kúmis nıtraty
V. mys (İİ) nıtraty
S. natrıı súlfaty
D. kalıı rodanıdi
E. Barıı hlorıdi.

Jumbaq.
Jumbaq dep aıtatyndaı emes altyn,
Sonda da tapshy ıgilik odan halqym.
Aparyp Aıǵa elimniń týyn tikti
Jemisi aqyl - oıdyń eldiń saltyn. (Temir)

3 - deńgeı. 1. Sózjumbaq (Temirtaý)
Syrsandyq:
1. Myna aınalýlardy qalaı júzege asyrýǵa bolady?
FeFeCl3Fe2O3 FeFeCl2Fe(OH) 2 Fe(OH) 3Fe(NO3) 3

Hımıalyq quram sózder:
1. Ózim temir, ózim shalbar,
Eger teris qaraı oqysań,
Bolarmyn biri - qazba baılyqtyń.
Aıtshy, men sonda kimmin? (sym, mys)
2. Birinshi býynym - suraý esimdigi,
Ekinshisi - san esim.
Qos býyndy biriktirseń,
Gazǵa aınalyp shyǵa kelem. (Ne? On, Neon)

4 - deńgeı.
1. Áńgime. Esep.
2. Shýmaq quraý.
1. Praktıkalyq shyǵymy teorıalyq múmkin shyǵymnyń 82%- i bolatyn, quramyndaǵy pırıttiń FeS2 massalyq úlesi 0, 7 bolyp kelgen 250t rýdadan temirdiń qandaı massasyn alýǵa bolatynyn esepteńder.
2. 5%- dyq 20g temir(İİ) súlfatynyń eritindisindegi temir súlfatynyń massasyn esepteńder?

Sabaqty bekitý suryqtary:
1. Perıodtyq tablısadan temirdiń ornyna sıpattama ber.
2. Bizdiń elimizde temir kenderi qaı jerlerde óndiriledi?
Baǵalaý.
Úıge: 26. Esep shyǵarý. Esepter jınaǵy.