InfoHub Logo

Ankerok — tushshy sýǵa arnalǵan kespek.

Arqan býhtasy — shıyrshyqtap (shýmaqtap) oralǵan arqan.

Bak — joǵarǵy palýbanyń tumsyq jaǵy.

Bakshtag — keme baǵytynyń bir túri. Bul baǵytty ustaǵanda keme júrisi jel baǵytymen 100°-tan 170°-qa deıingi aralyqty quraıdy.

Barkeptına — shlúpkada eskekshiler otyratyn oryndyq, úsh nemese odan da kóp machtaly jelkendi keme. Mundaı kemeniń aldyńǵy machtasyndaǵy jelken túzýinen, al qalǵandarynda qıǵash ornalasady.

Beıdevınd — keme baǵytynyń bir túri. Bul baǵytty ustaǵanda keme júrisi jel baǵytymen 10°-tan 80°-qa deıingi aralyqty qurandy.

Bızap-machta — úsh nemese odan da kóp machtaly kemeniń eń artqy machtasy.

Bımsy — kemege kóldeneń bekitken belaǵashtar. Palýba osylardyń ústine qondyrylady.

Bıtengter — arqan-jipterdi bekitýge arnalǵan aǵash nemese metal tuǵyrshalar.

Bom-klıver — keme tumsyǵyndaǵy úshburyshty qıyq, jelkenderdiń aldyńǵysy.

Brashpıl — zákir nemese qural-jabdyqtardy kóterýge arnalǵan aınalmaly shyǵyr.

Býshprıt — keme tumsyǵyna shamaly shyǵyp turatyn aǵash bórene.

Bom — klıver men klıverdiń aldyńǵy tómengi buryshtary osy bórenege baılanady.

Vanttar — machtalardy tiginen ustap turatyn, bir ushtary bortqa baılanǵan qural-jabdyqtar. Arqan baspaldaqtary bar.

Vert — kishirek zákir.

Vymbovka — zákir shpılin qolmen burap kóterýge arnalǵan shyǵyr.

Jel betine shyǵarý — jelkenniń tómengi artqy buryshyn jel jaqtaǵy bortqa qaraı aýystyrý.

Galıon — úlken jelkendi kemeniń bir túri.

Gals — kemeniń jel yńǵaıyna qatysty baǵyty. Mysaly: on nemese sol galspen júrý degenimiz — on jaqtan nemese sol jaqtan soqqan jel yńǵaıymen júrý degen sóz.

Galfınd — keme baǵytynyn birtúri. Bul baǵyt kezinde keme júrisi 80"- tan 100"-qa deıin burysh jasaıdy.

Gafel — bir basyn machtaǵa jantaıta bekitken bórene. Joǵarǵy jelkender osy bórene arqyly kóteriledi.

Gafel-gardel — gafeldiń aldyńǵy ushyn kóterýge qyzmet etetin qural

Gık — bir basy machtaǵa bekitilgen kóldeneń bórene.

Gıtter — jelkenniń tómengi jıegin joǵarǵy basyna qaraı tartatyn(sıyratyn) arqan-jipter.

Grot-grot — machtegi tómengi jelken.

Grot-machta — machtany tumsyq jaǵynan ekinshisi.

Dırık-fal — gafeldi kóteretin qural

Kaperler — teńizdegi dushpan kemelerin ustaýdan tutqyndaýǵa deıin óz úkimetinen ulyqsat alǵan kaperlik jeke menshik kemeler.

Kat-balkler — zákirlerdi palýbaǵa kóterýge arnalǵan keme tumsyǵyndaǵy kran ispetti burylmaly, tórt qyrly bóreneler.

Kıl — kemeniń astyńǵy jaǵyna uzynnan salynǵan jýan bórene. Kemeniń negizgi bólshekteriniń bári osy bórenege bekitiledi.

Kılvater — kemeniń artynda qalatyn quıryqty juldyz sekildi aqsonar iz. Mys: kılvaterde júrý degenimiz ─ aldyńǵy kemeniń izin qýalap júrý degen sóz.

Klıver — keme tumsyǵyndaǵy úshburyshty qıyq jelkenderdiń ekinshisi.

Klıver-fal— klıverdi kóteretin arqan-jip.

Klıper — jelkendi kemelerdiń asa júrdek (júırik)túrleriniń biri.

Klotık — machtanyń nemese stenganyń tóbesine jabylǵan aǵash dóńgelek.

Klúz — zákir shynjyry ótetin borttaǵy tesik.

Knehtep — palýbaǵa bekitilgen, trosty oraýǵa arnalǵan temir tuǵyrshalar.

Kommıngs — sý kirip ketpes úshin bıikteý jasalǵan lúktiń jıegi.

Korma — kemeniń artqy jaǵy (bóligi).

Kafel — nagel-machta sheńberiniń tesigine kıgizilgen dińgek (qural-saımandardy bekitýge nemese ilip qoıýǵa arnalǵan).

Lag — keme júrisiniń jyldamdylyǵyn nemese onyń júrip ótken jolyn ólsheıtin (anyqtaıtyn) aspap.

Laglın — lag qaltqysyn baılaıtyn jip.

Leer — eki ushy eki jaqqa (dińgekke) bekitilgen uzyn jip. Bul kóbinde keıbir jelkenderdi qoıýǵa, al keıde kádimgi kir jaǵa úshin paıdalanylady.

Lıktros — jelken jıekterin kókteýge arnalǵan jumsaq tros.

Marsovye — machta jelkenderin qoıýǵa nemese jınap alýǵa beıimdelgen mastrostar.

Teńiz mıli (mıl) — 1 mıl-1852 metrge teń uzyndyq ólshemi.

Bortqa! (na bort) — júrgizý tutqasyn shegine deıin buraý.

Naıtovy — trosty nemese shymjyrly bekitý.

Nıral — jelkenderdi jınar kezde olardy tómen tartatyn qural

Nok — kez kelgen kóldeneń nemese qıǵash bóreneniń syrtqy ushy (basy); mys: gafeldiń nogi.

Obvody — keme qańqasynyń túri (formasy)

Overshtag — "overshtag burý" — keme jel arnasyn tumsyǵymen kesip óterde, jelge qarsy shuǵyl burylý.

Ostoıchıvost— jel nemese sý aǵysy qısaıtqan kezde kemeniń túzý qalypqa qaıta túsýge ıkemdiligi.

Pıllerster — palýbany astynan ustap turatyn tik bóreneler.

Planshır — shlúpka bortynyń nemese keme falynbortynyń ústińgi belaǵashy.

Polvetra — "polvetrde" — galfınd dep atalatyn keme baǵytynyń ekinshi ataýy (keme júrisi jel baǵytymen 10"-tan 80°-qa deıingi aralyqty quraıdy).

Polýbak — keme tumsyǵyndaǵy palýba ústinde ornalasqan alańsha.

Raks-býgel — machta boıymen ary-beri júgirip turatyn qarmaqty saqına. jelkenniń ústińgi jıegi bekitiletin syryqshany kóterýge arnalǵan.

Rangtoýt — jelkender baılanatyn aǵash nemese metal bólikter.

Rıf — "rıfke alý" — jelkenniń tómengi eteginen bastap sıyra jınaý arqyly onyń kólemin kishireıtý. Jelkender negizinen qatty jel kezinde rıfke alynady.

Rýbka — joǵarǵy palýba ústine turǵyzylǵan kishkentaı úıshik. Keme júrisi osy úıshikten basqarylady.

Rýmpel — júrgizý tutqasynyń (rúl) ústińgi bóligine kıgizilgen múıizsheler . Rúl osy múıizsheler kómegimen burylady.

Salıng — aıqyn túrinde machtaǵa bekitilgen aǵash syryqtar, — arqan-jipterdi baılaýǵa, sondaı-aq stepgaǵa tireý bolýǵa qyzmet etedi.

Sampan — Qıyr Shyǵyspen Qytaıda keńinen taraǵan jalpaq tabandy jelkendi keme.

Svaıka — trospen jumys istegende paıdalanylatyn istik tárizdi úshkir temir.

Seznı — oralǵan jelkenderdi bir orynǵa jınaý kezinde, olardy biriktirip baılap qoıýǵa paıdalanylatyn qysqa trostar.

Spenker (kontr-bızan) — artqy machtaǵa ilinetin tórtburyshty qısyq jelken.

Staksel — fok-machtaǵa tikeleı ilingen aldyńǵy úshburyshty jelkenderdiń úshinshisi.

Stenga — machtanyń jalǵasy bolyp esepteletin uzyn aǵash dińgek.

Steps — machtanyń tómengi basym bekitetin tereń uıaly aǵash bórene.

Takelaj — rangoýttyń keıbir bólikterin bekitetin nemese jelkender men rangoýtty kóterip-túsirip turatyn qural-jabdyqtar.

Talı — aýyr zattardy kóterýge arnalǵan uıaly temir shyǵyr. Onymen jelkenderdi de basqaryp turady.

Talrep — tik turǵan takelaj qural-saımandaryń tartýǵa arnalǵan tros nemese vınt (buranda).

Top — ushar basy, tóbesi, top-machta-machtanyń ushar basy, tóbesi.

Topsel — grot-machta pen fok-machtanyn joǵarǵy qıyq jelkeni.

Týzık — eki eskekti shaǵyn shlúpka (qaıyq).

Týmannyı gorn — jelkendi kemelerde tumandy sátterde dabyl qaǵyp turatyn kerneı.

Ývalıvat pod veter — jelden jaltarý — qarsy soqqan jel arqyly tumsyǵymen burylý.

Fal — jelkendi nemese týdy kóterýge arnalǵan qural.

Falsh — shlúpkany baılap qoıatyn tros (arqan).

Falsh — borttyń jalǵasy, ústińgi palýbanyń bıik erneýi.

Falshkıl — kıldiń astynan bekitilgen tórt qyrly bórene (brýs).

Fok — fok-machtadaǵy tómengi jelken.

Fok-machta — aldynǵy machta.

For-vanty — Fok-machtanyń vanty (machtany tiginen ustap turatyn arqan-jipter)

Fordeınd — keme baǵytynyń bir túri. Bul baǵytty ustaǵanda keme júrisiniń buryshy on bort jaqtan 170"-tan sol jaq borttan170"-qa deıingi aralyqty qamtıdy.

Forshteven — kemeniń aldynǵy tumsyq tusy (kıldiń jalǵasy).

Hvat-talı — eki shyǵyrdan turatyn shaǵyn talıler (palýbada ártúrli jumystar atqarýǵa paıdalanylady).

Shvartovy — kemeni jaǵaǵa baılaıtyn nemese basqa bir kemege tirkeýge iletin tros (arqan).

Shkot — jelkenderdi basqarýǵa arnalǵan qural.

Shlúp — bir machtaly shaǵyn jelkendi keme.

Shpangoýttar — keme qańqasynyń kóldeneń qabyrǵalary.

Shpıgattar — borttyń nemese palýbanyń sý aǵyzýǵa arnalǵan tesikteri.

Shpor — machtanyn nemese stenganyń tómen basy (ushy).

Shtag — machtany nemese stepgany aldyńǵy jaǵynan ustap turatyn qural (arqan-jip).

Shtorm-trap — arqan-jipten jasalǵan baspaldaq.

Iýt — palýbanyń korma jaǵy (artqy).

Iakornyı ogon — zákir oty — keme zákirde turǵan kezde tumsyq ústine ilip qoıatyn sham.

---