InfoHub Logo

Qazaq elin XIX ǵasyrdyń ekinshi jartysynda patshaly Reseı bodandyq buǵaýyn myqtap salyp, tolyqtaı basyp alǵan kezeńinde Orynbor, Tashkent sekildi birqatar iri qalalarda ult tilindegi gazetterimiz jaryq kóre bastady. Maqsattary ana tilimizdegi óz tól gazetterimizdi ózimizge qarsy paıdalaný. Álbette, qazaqqa janashyr bolyp, mádenıetimizdi qoldap shyǵarmaǵandary belgili. Patshalyq saıasattaryn tereńinen túsindirip, jarıalanǵan jarlyqtarmen ámirlerin júrgize otyryp, josparlaǵan oılaryn júzege asyrý edi.

Báribir qazaq baspasóziniń onyń ishinde ulttyq gazetimizdiń dúnıege kelýi qazaq halqynyń kózin ashyp, sanalaryna rýhanı mol azyq berdi. “Túrkistan ýalaıatynyń gazeti”- búgingi gazet-jýrnaldardyń atasy, qazaq baspasóziniń tuńǵyshy, solardyń biregeıi. Gazette jergilikti halyqtyń turmys-tirshiligin baıandaıtyn maqalalar boldy. Adamdardy el ishindegi jańalyqtarmen, syrtqy saıasatpen ári mádenıet, bilim, ádebıetke qatysty  taǵy basqa materıaldarmen qamtamasyz etip otyrdy. Jalpy qazaqta jańa bir kezeń bastaldy deýge tolyq negiz bar. Oǵan dálel, aýyzdan aýyzǵa tarap kele jatqan jyr-dastandarymyzdy  der kezinde zamanǵa saı qaǵaz betterine túsiredi. Tarıhymyz tolastap jatqan asyl muralarymyzdy saqtap qalyp, keleshekke jetkizýde solaısha zor yqpaly tıdi. 

Gazettiń keıingi sandarynda qazaq halqynyń turmys-tirshiligine, saýda-sattyqqa qatysty materıaldarda  jarıalandy. Qytaımen shekaradaǵy qazaqtar arasyndaǵy, Reseı men Qytaı , tatarlar men ózbekter arasyndaǵy saýda qarym-qatynasy, bank jóninde túsindirmeler bolady. 

“Túrkistan ýalaıatynyń gazeti” óz jumysyn toqtatqanǵa deıin qazaq elinde halyq yqylasyna bólenip, óz oqyrmandaryn joǵaltpady. 1870 jyldan bastap jaryq kórgen bul gazet Ortalyq Azıadaǵy alǵashqy merzimdi baspasóz bolyp sanalady. Kúni búginge deıin gazet pen sol kezde jarıalanǵan maqalalar áli de tyń zerttelýde.

Ál Farabı atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıteti jýrnalısıka fakúltetiniń 1 kýrs stýdenti: Esengeldıeva Aıgerim

---