InfoHub Logo

Kún sáýleleri 7 negizgi planetaǵa sáıkes keldi: qyzyl - Mars túsi, kók - Venera túsi, sary - Merkýrıı túsi, jasyl - Satýrnnyń túsi, kúlgin - Iýpıterdiń túsi, apelsın - Kúnniń túsi, basqakúlgin - Aıdyń túsi. Sonymen qatar, boıaýlar planetalar men olardyń áserin ǵana emes, adamdardyń áleýmettik jaǵdaıyn, olardyń ártúrli psıhologıalyq kúılerin de beıneleıtin. Bul belgili bir tústi kıimderdi, halyqtyq naqyl sózderdi, yrym-tyıymdardy, t.b. Ár túrli halyqtar osy kúnge deıin saqtalǵan tústerdiń belgili bir sımvolıkasyn damytty.

Sonymen, ejelgi adamdar qyzyl túske erekshe qyzyǵýshylyq tanytqan. Kóptegen tilderde bir sóz qyzyl jáne jalpy ádemi jáne ádemi degendi bildiredi. Polınezıalyqtardyń arasynda «qyzyl» sózi «súıikti» sózimen sınonım. Qytaıda shynshyl, ashyq adamdy «qyzyl júrek» deıdi, al jaman, aramza adamnyń júregi qara.

Qyzyl tús eń aldymen qanmen jáne otpen baılanysty. Onyń sımvoldyq maǵynalary óte alýan túrli jáne keıde qarama-qaıshy. Qyzyl tús qýanyshty, sulýlyqty, mahabbat pen ómirdiń tolyqtyǵyn, al ekinshi jaǵynan - qastyqty, kek alýdy, soǵysty beıneleıdi. Ejelgi zamannan beri qyzyl agressıvtilik pen jynystyq qumarlyqpen baılanysty.

Qyzyl - negizgi geraldıkalyq tús. Bannerde bul búlik, revolúsıa, kúresti beıneleıdi. Afrıkanyń, Amerıkanyń jáne Avstralıanyń kóptegen taıpalarynda shaıqasqa daıyndalyp jatqan jaýyngerler deneleri men betterin qyzyl túske boıalǵany qyzyqty. Karfagendikter men spartandyqtar soǵys kezinde qyzyl tústi kıim kıgen. Ejelgi Qytaıda kóterilisshiler ózderin «qyzyl jaýynger», «qyzyl naıza», «qyzyl qas» dep atady ..

Qyzyl tús sonymen birge kúsh, ulylyq degendi bildiredi. Vızantıada qyzyl tústi etik kıýge ımperatrısa ǵana quqyly bolǵan. Imperator kúlgin sıamen qol qoıdy, kúlgin taqqa otyrdy. Qyzyl tús kóptegen halyqtar úshin ońtústikti, jalyn men jylýdy beıneleıdi.

Aq tús tazalyqty, tazalyqty, kinásizdikti, izgilik pen qýanyshty bildiredi. Bul kúndizgi jaryqpen, sondaı-aq sút pen jumyrtqada bolatyn óndirgish kúshpen baılanysty. Aqtyq aıqyn, jalpy qabyldanǵan, zańdy, shynaıy ıdeıamen baılanysty.

Ejelgi Rımde kókirekshe aq kóılek pen aq jamylǵy kıgen. Ejelgi dáýirden bastap aq rýhanı qarapaıym bolýǵa umtylyp, qarapaıym ómirden alshaqtaýdy bildiredi. Hrıstıan dástúrinde aq - qudaıdyń nurymen týystyqty bildiredi. Aq túste perishteler, áýlıeler jáne ádil adamdar beınelengen. Keıbir halyqtarda patshalar men dinı qyzmetkerler aq kıim kıgen, bul saltanat pen ulylyqty beınelegen.

Alaıda, aq tústiń qarama-qarsy maǵynasy bolýy múmkin. Ol óziniń tabıǵaty boıynsha barlyq basqa tústerdi sińiredi, beıtaraptandyrady jáne bos, dısmodımansıamen, muzdy únsizdikpen, saıyp kelgende, ólimmen baılanystyrady. Slavándar ólgenderdi aq kıimmen kıindirip, aq jamylǵymen japty. Afrıka men Avstralıadaǵy keıbir taıpalar jaqyn adam qaıtys bolǵannan keıin deneni aq boıaýmen boıaýy ádettegideı. Qytaıda jáne Azıa men Afrıkanyń keıbir basqa elderinde aq tús - joqtaýdyń túsi. Ertede slavándar arasynda aq joqtaý da qoldanylǵan.

Qara, ádette, baqytsyzdyqty, qaıǵyny, joqtaýdy, ólimdi beıneleıdi. Sonymen, Ejelgi Meksıkada adamdy qurbandyqqa shalý kezinde dinı qyzmetkerlerdiń beti men qoldary qara túske boıalǵan. Qara kózder áli kúnge deıin qaýipti, qyzǵanysh dep sanalady. Jaman keıipkerler qara kıim kıgen, olardyń kelbeti ólimdi bildiredi.

Sondaı-aq, qara tús pen jynystyq qatynastyń tartymdylyǵy arasynda baılanys bar dep sanalady. Keıbir afrıkalyq taıpalarda óte qara terisi bar áıelder áýesqoılar retinde joǵary baǵalanady, biraq áıeli retinde emes. Mahabbatqa degen qumarlyq qarańǵylyq pen qupıamen kómkerilgen; sondyqtan qara tús jaqyn jáne qumarlyqpen qalaǵan nárseni beıneleı alady. Arabtar arasynda «kóz qarasy» sózi súıikti, «júrek qarasy» - súıispenshilikti bildiredi.

Sonymen, qara da qolaıly maǵynaǵa ıe bola alady. Mysaly, Afrıkanyń qurǵaq aımaqtarynda, bul jerde sý az jáne qara bulttar qunarlylyq pen molshylyqty ýáde etedi. Qara buqalar, eshkiler nemese qustar jańbyr jiberetin qamqorshy rýhtarǵa qurbandyqqa shalynady, dinı qyzmetkerler de qara kıinedi.

Sary - ejelgi dáýirden bastap muzdatylǵan kún shýaǵy retinde qabyldanǵan altynnyń túsi. Bul kúzdiń túsi, pisken qulaqtyń jáne qýrap bara jatqan japyraqtardyń túsi, sonymen qatar aýrý, ólim, basqa álemniń túsi.

Kóptegen halyqtardyń arasynda áıelder sary kıimdi jaqsy kóretin. Kóbine sary tús asyl adamdar men joǵarǵy taptardyń aıryqsha belgisi retinde qyzmet etken. Mysaly, mońǵol lamalary qyzyl belbeýi bar sary tústi kıim kıedi.

Ekinshi jaǵynan, Azıanyń keıbir halyqtary arasynda sary tús - joqtaý, qaıǵy, qaıǵy túsi. Eýropada sary nemese sary-qara jalaýsha karantınge, al sary kres obaǵa qarsy turdy. Slaván halyqtarynyń arasynda sary qyzǵanyshtyń, satqyndyqtyń túsi bolyp sanalady, al Tıbette qyzǵanysh sózbe-sóz «sary kóz» dep atalady. Sonymen qatar «sary baspasóz» men «sary úıdi» eske túsireıik.

Kóptegen halyqtar úshin kók aspan men máńgilikti beıneleıdi. Ol sondaı-aq meıirimdilikti, adaldyqty, turaqtylyqty, kóńil-kúıdi bildire alady jáne geraldıkada páktikti, adaldyqty, dańq pen adaldyqty bildiredi. «Kók qan» asyl týylý týraly aıtady; aǵylshyndar naǵyz protestantty «kók» dep ataıdy.

Sonymen qatar, kók tús qara túske jaqyn jáne soǵan uqsas sımvoldyq maǵyna alady. Bul Ejelgi Egıpette jáne Ońtústik Afrıkanyń keıbir halyqtarynda joqtaý dep sanaldy. Fransýzdar sumdyqty «kók qorqynysh» dep ataıdy («kók saqal» týraly ertegini esińizde saqtańyz. Slaván halyqtarynyń ishinde kók qaıǵy, qaıǵy túsi retinde qyzmet etken) jyndar álemimen baılanysty bolǵan. Ejelgi ańyzdarda qara jáne kók jyndar sıpattalǵan.

Jasyl - shópter men japyraqtardyń túsi. Kóptegen adamdar úshin bul jastyqty, úmitti, kóńildi beıneleıdi, degenmen keıde - jáne jetilmegendikten, jetkiliksiz. Jasyl tús óte mańyzdy jáne tynyshtandyratyn áser etedi, biraq sonymen birge ol kóńilsiz áser qaldyrýy múmkin (melanholıany «jasyl» dep kezdeısoq emes, al adamnyń ózi ashýmen «jasylǵa aınalady»).

Irandyqtar jasyl tústi jyldam ósýmen de, sergektikpen de, baqytsyzdyqpen, qaıǵy-muńmen, qaıǵy-qasiretpen de baılanystyrady, sondyqtan olar baqytsyz adam týraly «jasyl taban», al zırat týraly - «jasyl úı» aıtady. Ortaǵasyrlyq Eýropada ázilqoılar jasyl jáne sary tústi kıimder kıse, Germanıada bankrottar jasyl shlápalar kıýge májbúr boldy.

Boıaýlardyń ejelgi sımvolıkasy jáne olardy ártúrli mádenıetterde túsindirý tek jeke adamnyń ǵana emes, sonymen qatar tutas qaýymdastyqtardyń túrli-tústi jáne emosıonaldy-erik kúıleriniń araqatynasy týraly qazirgi zamanǵy teorıalarda dáleldengen. Tústiń sáıkestigi men basym psıhologıalyq kúıdi M.Lúsher, I.Gete jáne basqa psıhologtar zerttedi.

Qazirgi kezde gúlder belgileri bıznes jarnamasynda keńinen qoldanylady. Psıhologtar kók, altyn, aq, qara, qyzyl tústerdi elıtalyq segmentpen ónimdi anyqtaýǵa bolatyn túster dep tapty, óıtkeni bul ejelden qoǵamnyń elıtasymen anyqtalǵan «qymbat» túster. Shynynda da, kók nemese qara tústiń altynmen úılesýi joǵary baǵa dıapazonyndaǵy ónimderde óte keń taralǵan. Qara tús logotıpti (mysaly, altynmen jasalǵan) nemese ónimniń óz beınesin tıimdi túrde ereksheleýge múmkindik beredi. Bul tutynýshynyń nazaryn oramǵa emes, ónimniń ózine aýdarý, onyń mańyzdylyǵy men bedelin kórsetý úshin jasalady. Mysaly, bul tehnıkany kóptegen qymbat alkogóldi óndirýshiler paıdalanady, atap aıtqanda - Djonnı Ýolker jáne Black Label vıskıi, Comus nemese Martell konágy. Osylaısha, ónimniń ataýy erekshelenedi jáne bul elıtalyq sýsyn ekendigine basa nazar aýdarady. Dál osy tásil erlerge arnalǵan qymbat parfúmerıa men odekolondar jasaý kezinde qoldanylady.

Eger premıým segmenttiń tústeri senimdilik pen beriktikke baılanysty bolýy kerek bolsa, onda qyzyl tústiń sary túspen úılesýi, kerisinshe, qýanysh, jylýlyq pen kóńildilik sezimimen baılanysty. Bul eki tústi «halyqtyq» meıramhanalar McDonald's jáne Lipton shaıy qoldanýy kezdeısoq emes. Mamyr tańynyń tústeri bolyp sanalatyn jasyl jáne kók tústerdiń ózindik birlestikteri bar. Olar ádette ónimniń balǵyndyǵyn kórsetý úshin qoldanylady.

Sondaı-aq, bir-birimen úılesýge qatań tyıym salynǵan túster bar, óıtkeni olar tutynýshyda jaǵymsyz emosıalar týdyrady. Mysaly, kúlgin tústiń apelsınmen úılesýi úmitsizdik, sýısıd týraly aıtady. Dál osyndaı áser, mysaly, kúńgirt qara fonda aq áriptermen jazylǵan jazýdan týyndaıdy.

---