InfoHub Logo

Ámir Temir 34 jasynda Bálh bıleýshisi boldy. Shyńǵys hannyń urpaǵynan bolǵan bir qyzǵa úılengeni úshin Gýrgan (hannyń kúıeý balasy) ataǵymen tanyldy. Otbasylyq abyroıyn arttyrdy. Jurttyń ózin Shyńǵys hannyń izbasary dep tanyǵany úshin, búkil Túrkistanǵa (Orta Azıaǵa) bıleýshi bolyp Uly Túrik Handyǵynyń taǵyna otyrdy. Sonymen qatar Shyńǵys hannyń orynsyz joıyp talqandaǵan qalalaryn qalpyna keltirdi. Basynda qoldaý kórsetken Altyn Orda hany Toqtamys oǵan qıanat etken kezde baryp memleketin qulatty, bul tarıhshylardyń aıtýynsha Ámir Temirdiń eń úlken qateligi boldy. Osynyń arqasynda Orystar bul jerlerge jaıylyp úlken memleket qura aldy.

Ámir Temir keıin Anadolyǵa bardy. Aldynan qasha jónelgen eki basqarýshy Iyldyrym Sultan Baıazıdti panalap, padıshahty Ámir Temirge qarsy aıdap saldy. Eski Anadolynyń ataqty adamdary da Ámir Temirge baryp, ony padıshahqa qarsy qoıdy. Padıshah Vızantıa, Trabzon, Altyn Orda, Mysyr jáne Úndistan memleketterin bılep otyrǵan Ámir Temirdi jete baǵalamady. Onyń elshilerin sýyq qarsy aldy. Alaıda Temir tek Anadolynyń baǵynyshtylyǵyna ǵana qol jetkizip bara jatqan edi. Abyzdar men ýázirler padıshahqa beıbitshilik qurýdy keńes berdi. Biraq Eýropany tik turǵyzǵan Sultan Baıazıd artynan soqqylaıtyn adam emes edi. Ámir Temirdiń 6000 km jol júrgen 300 myńdyq áskerinde ártúrli adam bar edi. Ankara mańaıynda tarıhtaǵy eń úlken soǵys maıdandarynyń biri oryn aldy. Osman áskerleri sonshaÁmir Temir áskerleri men pil jasaqtaryna qarsy tura almady, túp tarmyrymen joıylyp ta ketpedi. Nıkopolda jeńgen áskerdiń bul jeńilisi Eýropadaǵy basqarýshylarǵa úreı ákeledi. Elshiler jiberip syılyqtar beredi de, Ámir Temirge dostyq qarym-qatynastar usynady. Mámlúk Sultany ataqty tarıhshy qazy Ibn Haldýndy Temirge jiberip Mysyrǵa kirmeýi úshin surandy.

---