InfoHub Logo

Ústirt arqary — dene pishini ortasha, uzyn aıaqty jabaıy qoı (atalyǵynyń denesiniń uzyndyǵy 160 sm, salmaǵy — 70 kg; analyǵy — 140 sm, salmaǵy — 40 kg). Ol ústirttiń oıpatqa baǵyttalǵan jyralarynda — Qarynjaryq qumy men Kendirlisor shóldi jazyqtyǵynda, sonymen qatar, Mańqystaý túbeginiń oıpaty men túbeginde mekendeıdi.

Atalyqtarynyń qysta basyna deıin jetetin, moıny men keýdesindegi uzyn (30 sm), qalyń júnderi jaqsy jetilgen, ony «jaǵasy» dep ataıdy. Joǵarǵy jaǵy aq tústi, al tómengi jaǵy qara túske boıalǵan. Basyn eńkeıtkende osy «jaǵasy» jerge tıedi. Kári atalyqtarynyń múıizi tolyq burama quraıdy, al analyqtarynda kishileý doǵatárizdi múıiz. Ústirt arqary — óte elgezek, ol tik jardan tez túsip, tez shyǵady, bıik jerden tómenge ońaı sekiredi, joǵaryǵa 1 metr bıiktikke sekire alady. Mardymsyz shól ósimdikterimen qorektenedi, ashshy jáne tushshy sýlardy ishedi. Tańerteń jáne keshke belsendi. Qazannan jeltoqsanǵa dein kúıleıdi, osy kezde atalyqtary men analyqtary aralas úıir quraıdy. Qozylary ádette sáýirde týylady, analyqtary olardy qazanǵa deıin sútimen qorektendiredi. Jyldyń kóp maýsymynda úıir bolyp júredi, basshysy jaýynan qorǵaıdy. Negizgi jaýlary — qasqyrlar jáne brakonerler. Qazaqstandaǵy sırek kezdesetin bul túrdi qorǵaý úshin ústirt qoryǵy jáne eki zoologıalyq qoryqsha quryldy, al ústirt arqary Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna engizildi.

---