InfoHub Logo

Burynǵy zamanda bir adam bar edi. Mal degende jalǵyz baıtaly bar edi. Kún kóretin qoregi úshin kúnde qaqpan qurýshy edi, bir sýyr alýshy edi, sony qorek qylyp jatýshy edi. Bir kúni qaqpanyn qaraıyn dep kelse, bir túlki túsip qalypty. Buryn mundaı jaqsy ańdy kórmegen baıǵus túlkini kórip bassalady, sonda túlki sóıleıdi: «Eı, bıshara, meni qoıa ber, seni men muratyńa jetkizeıin», — dedi. Túlkiniń tilin alyp qoıa berdi. Túlki bosanyp ketti.

Bulardyń ýaqytynda Qaısar degen patsha bar edi. Túlki soǵan kelip aıtady: «Seniń qyzyńdy balama aıttyram dep, han Elibaı sizge jiberip edi, sizden jaýap alyp kel degen edi», — dedi. Han «beremin» dedi. Bir jetide kelip quda túspek boldy. Hannyń qolynan ýaǵda qaǵazyn aldy da, túlki kete berdi. Bir jeti ótken soń jarlyny ertip kele jatty. Buryn jarly atqa minip úırengen joq eken, túlki ony baıtalǵa mingizip úıretedi. Han men aýyldyń arasynda bir ózen bar edi. Túlki ózenniń ótkelinen ótti de, jarlynyń ústindegi bar kıimin sýǵa tastap, ózin taza shomyldyrdy da, hanǵa ketti. Hanǵa kelip aıtty: «Kúıeýińizdiń aıdap kele jatqan maly sýǵa ketti, ústindegi kıimine sheıin, kúıeýińiz myqtylyǵynan bir baıtaldyń quıryǵynan ustap súırep shyqty. Sizge habar bere keldim», — dedi. Han neshe túrli taza kıim aldyryp bir at berip jiberdi. Túlki hannyń bergen kıimin jarlyǵa kıgizip, atyna mingizip hannyń aýylyna keldi, bir aq úıdi bólek tigip, ishine aparyp kirgizedi. Týmysynda kórmegen neshe túrli tamaqpen syılap kútedi.

Bir kúnderi bolǵanda hannyń jylqysyn jaý alyp ketedi, jylqyshy aýylyna keledi. Sonda han buıryq qylady: «Meniń kúıeýim, mynaý arǵymaǵyma minsin, osy jaýdan baryp óshimdi alsyn», — dedi. Túlki aıtty: «Jaraıdy, kúıeýińiz jaýdan jylqyńyzdy alyp berer», — dedi.

Túlki kelip bir qazanǵa jelimdi toltyryp eritti de, arǵymaqqa toqymdy jelimdedi, erdi toqymǵa jelimdedi. Jarlyny erge jelimdep, arqanmen omyraýynan shandyp attyń basyn qoıa berdi. Artynan baryp tyńdap tursa, jarly jylqyny alyp ketken jaýdyń artynan oıbaı salyp jylap ketip bara jatyr, at qatty shaýyp kele jatqanda aldynan bir báıterek kez keldi, osydan ustap, túsip qalaıyn dep, báıterekti qushaqtaı alǵanda, báıterek túbimen sýyrylyp, aldyna kóldeneń túsedi, ony alyp tastaýǵa shamasy kelmeıdi. Báıterekti aldyna óńgerip alyp shaba beredi. Jylqyny qýyp bara jatqan jaýlar artyna qarasa, bir báıterekti óńgerip kele jatqan muny kóredi. «Báıterekti sýyryp alyp kele jatqan jan bizdi báıterekpen salyp jiberip óltirmeı me?» — dep, jylqyny tastap aldy-aldyna qashyp ketedi. Bul jylqynyń ishine baryp, jylqyny aýylǵa qaraı qaıtaryp ákeledi.

Túlki aldynan shyǵyp aǵashymen aýylǵa alyp keldi. Hannyń úıiniń aldyna ákep túsirdi. Hanǵa habar berdi: «Balańyz jylqyny jaýdan aıyrypty, qarýy joq bolǵan soń bir báıterekti túbimen julyp alyp, jaýdy báıterekpen uryp qyryp, jylqyny alyp qaıtypty. Kúıeýińizdiń qolyna alǵan aspaby mynaý», — dep báıterekti kórsetti. Han báıterekti kórip: «Kúıeýim myqty eken», — dep qatty rıza boldy. «Mal almaı qyzymdy tegin beremin», — dep, birneshe kún toı qylyp, qyzyn berdi. Qyryq qyzyl nar artqyzyp, altyn-kúmis berip, qyzyn jóneltti. Jolda kele jatqanda jigit túlkiden surady: «Baıaǵy aıaǵym shyǵyp jatatyn úıge baramyz ba?» Túlki: «Úndeme!» — dep jaýap berip, bir kúndik joldan ozyp ketti. «Men sizderge úı daıarlaımyn», — dedi.

Bir jalmaýyz kempir bar edi, oǵan túlki kelip aıtty: «Seni óltiremiz dep, bes dáý kele jatyr, sen jasyrynyp tyǵyl». Kempir túlkiniń aldaǵanyna erip jasyryndy. Túlki úıdiń aýzyna bir túıe tomar úıip, jalmaýyz kempirdi órtep jiberedi. Kempirdiń úıi baı edi, kúmis te kóp edi, neshe túrli saraı úıleri de bar edi. Úıdi tazalap ishine neshe túrli kilemdi jaıyp, malaı jaldap, joldaryna úlde men búldeni tósetip, aldynan shyǵady. Keremet qurmet qylyp túsirip, toı qylypty. Jigit muratyna jetipti.

---