1- mamyr birlik kúni
1- mamyr birlik kúni
Maqsaty:
Balalarǵa 1 – mamyr Qazaqstan halyqtar birligi kúni merekesi ekenin jetkizý. Yntymaqtyqqa, dostyqqa, óz Otanyn súıýge, qorǵaýǵa, kóp ultty halqymyzdyń tynyshtyǵy men birligin nyǵaıtýǵa at salysatyn azamat bolýǵa tárbıeleý. Balalardyń birlik, yntymaqtastyq týraly túsinikterin keńeıtý. Merekelik kóńil kúılerin kóterip, ózderine unaıtyn shar, jalaýshanyń sýretin saldyrý. Oıyn arqyly ár ulttyń kıimderin ajyrata bilýge úıretý.
1 mamyr — Qazaqstan halqynyń birligi kúni. Aıtýly mereke Elbasymyzdyń 1996 jyly qabyldaǵan Jarlyǵy boıynsha on alty jyldan beri toılanyp keledi. 100 - ge jýyq túrli ult ókilderi men ulystary tatý - tátti turatyn elimiz úshin dataly kúnniń mańyzy zor.
1995 jyly qurylǵan Qazaqstan halyqtary Assambleıasy quryldy. Sondyqtan da yntymaǵy men birligi jarasqan, tatýlyqtyń tiregi bolǵan Qazaqstanda barlyq ult ókilderi birinshi mamyrdy erekshe atap ótedi.
Aıta óteıik, 1 mamyr halyqaralyq eńbekshilerdiń birlik jáne yntymaq kúnin álemniń 140 eli atap ótedi eken.
Qyzyqty aqparattar:
Qazaqstanda turyp jatqan basqa ult ókilderiniń Qazaqstan halqyna degen syılastyǵyn qalyptastyrý, ulttyq qarym - qatynasyn, halyqtar dostyǵyn nyǵaıtýǵa tárbıeleý búgingi keshtiń eń basty maqsaty boldy.
1886 jyly 1 mamyrda iri oqıǵa Amerıkanyń Chıkago qalasynda ótken edi. Jumysshylar bul kúni ádettegideı stanok basynda turmady. Burynǵydaı táýligine 10 - 15 saǵat jumys jasap, tar da las lashyqta tirshilik etkileri kelmedi. Olar kapıtalısen 8 saǵattyq jumysty, ári jalaqyǵa ústeme qosýdy, ómir tirshiligin jaqsartýda talap etý úshin bári toptanyp kóshege shyqty. Jumysshylardyń talabyna kapıtalıser oqpen jaýap berdi. Bul oqıǵa Amerıka eńbekshi qaýymyn dúr silkindirdi. Chıkago eńbekshilerimen bir tilektes ekendigin Parıj, London, Berlın men Máskeý jumysshylary jumystaryn tastap, qoldaryna qyzyl jalaý ustap kóshege shyqty. 1889 jyly II ınternasıonaldyq kongresi Parıjde búkil dúnıejúzi eńbekshileriniń 8 saǵattyq jumys kúni úshin kúresin biriktirý maqsatynda belgiledi. Reseıde birinshi ret 1891 - 1892 jyldary Peterbýrg, Týla, Lotos jáne t. b. qalalarda 1 mamyrǵa arnalǵan kóterilister uıymdastyryldy. 1 mamyr merekesin Keńes úkimetinde birinshi ret 1918 jyly Proletarıat dıktatýrasyn ornatqan jeńimpaz top retinde meıramdady. Bizdiń elimizde 1 mamyr merekesin de Qazaqstan halyqtarynyń birligi kúni retinde táýelsizdik jarıalanǵannan bastap atap óte bastady. Jyl saıyn bul mereke halyqtar dostyǵy retinde atap ótiledi.
Ortaq meken jer shary,
Tóbemizde bir aspan
Barlyq ulttyń balasy,
Dostyǵymyz jarasqan.
Ortaq bizge bir Otan,
Eńbek ortaq, jyr ortaq.
Ortaq bizge barlyǵy,
Baılyqtyń eń úlkeni — halyqtar dostyǵy.
Mamyr aıy tabıǵattyń jaıma - shýaq berekeli kezeńi. Aınalanyń bári jasyl jeleń jamylyp erekshe bir reńge enedi. Tabıǵattyń bul ásem jyl mezgilindegi mamyr aıynyń halyqtar birligi kúni retinde alynýy teginnen - tegin bolýy múmkin emes. Bul keremet mamyrajaı maı aıyn aqyndar da jyrlap ótken.
Kóktem keldi, maı keldi,
Shaqyrady kóktemdi.
Bizbenen qol ustasyp,
Kel birge júr jaqsy maı.
Gúl tereıik tysqa shyq,
Kóp saǵynǵan dostym - aı.
Maı keledi, maı keledi,
Qyp - qyzyl kún dóńgeledi shyǵysta
Maı keledi, maı keledi,
Kók alańda qońdy qyzyl jalaýlar.
Maı keledi, maı keledi,
Erte turyp qarańdar.
Jaqsylyqqa, baqytqa,
Talpynǵan ár ýaqytta
Bala bitken dos baýyr,
Bolmasyn esh tosqaýyl
Aqpyz, qara, sarymyz,
Aǵaıynbyz bárimiz
Tórt maýsymda belgili,
Kóktemniń kórkem ekeni
Al kóktemde endigi,
Mamyrǵa ne jetedi.
1 mamyr sol kórkem,
Halyqtar yntymaq kúni
Tabıǵat sulýlyǵymen,
Ushtasqan halyq shattyǵy.
Dostyq jyry,
Mamyrdyń biri
Dostyqtyń kúni
Halyqtar úni
Tutasqan
Ulttardyń bári
Jarasqan jany
Elimniń baǵy,
Qut ashqan
Júzderi jarqyn,
Súıikti halqym
Buzbaıdy saltyn,
Dostyǵyn.
Qazaq halqynyń kósilip jatqan keń baıtaq dalasy bar. Osyńdaı baılyqtyń qyzyǵyn kórý úshin bizge aýadaı qajet. Qazbek bı aıtqandaı biz qazaq dostyqty saqtaǵan elmiz, dám tuzdy aqtaǵan elmiz, - dep Qazaqstanda turatyn 130 - dan astam etnos Qazbek bıdiń ósıetin tý etip ustap oryndasa degim keledi.
Basta batyr
Baqytqa baıtaǵyńdy
Halqym taǵy óz sózin aıta bildi
Aspan tústes
Kógildir aıshyq týyń
Astananyń ústine
Qaıta ilindi.
Barlyq ulttyń ulysy, bar ulystyń
Respýblıka namysyn alyp ushtym
Ósıetin umytpaı babalardyń
Qasiretin halyqtyń qanyp ishtim, - degen óleń Elbasyna degen izgi nıet, baýyrlyq, qımas sezimge toly memleketimizde istelip jatqan ıgilikti isterimizdiń barlyǵy Prezıdent Á. N. Nazarbaevtyń esimimen baılanysty.
El birligi - eń asyl qasıet. Birlik, yntymaq, sabyrlylyq pen parasattylyq eń aldymen ózimizge, qazaqtarǵa kerek, - dep kóregendilikpen Elbasymyz aıtqandaı, biz sıaqty kópultty memlekettiń damý bolashaǵynyń bir kózi - Qazaqstan halyqtarynyń birligi.
Beıbitshilik jasasyn!
Yntymaq jasasyn!
1 mamyr Qazaqstan halyqtar birligi kúni jasasyn!
1941 jyl. Kúzdiń qara sýyǵy, Stalındik saıasattyń jeleýimen údere kóshken bir top sheshen januıasy Qazaqstanǵa kelip qonystandy.
Qazaqstan memleketi kóp ultty. Bizdiń elimizde 130 - dan astam ulttar turady. Ýkraın, Belarýs, Túrik, t. b. shet memleketten kelgen ulttar bizdiń elimizde tirshilik etýde. Biz olarmen tatý - tátti dospyz, bir - birimizben qoıan - qoltyq aralas ómir súrýdemiz.
Azerbaıjandar óz tilinde "azerbaıdjlylar nemese azerıler" dep ataǵan. Qazaqstanda 78295 azerbaıjan ókiliniń halqy turady.
Aq, qara dep bólmeımiz,
Bir jyl týǵan tóldeımiz
Týysqan, tatýmyz
Bıikterge órleımiz.
***
Jaqsylyqqa, baqytqa
Talpynǵan ár ýaqytta
Bala bitken dos - baýyr,
Bolmasyn esh tosqaýyl.
Qyrǵyzym óleń dese eleńdegen.
Qara óleń úlkenderge mura degen
Shyǵýshy laýreattar qaýymyna
Yrlaıyq ta jyrlaıyq
***
Buralyp Gózal bılegende
Ózbektiń asqaq áni terbegende
Qol soqpaı dáti shydap tura alar,
Qurbylar aıtyńdarshy qandaı pende.
Sóz sońynda,
Qazaq osy aıtatuǵyn elge syr,
O, aǵaıyn halyq emes ol kesir.
Qazaq osy ańǵal - sańǵal jabýsyz
Qazaq osy aǵyl - tegil, kól - kósir.
Qazaq osy dala deıtin, kún deıtin
Qazaq osy óner aldy til deıtin
Qazaq osy qarasyń ba, aqsyń ba?
Qońyrsyń ba jatyrqaýdy bilmeıtin, - dep jyrlaǵan aqyn Q. Myrzalıevtiń óleń joldaryn arnaǵym kelip tur.
Uly qazaq dalasynda basqa ult ókilderiniń bir shańyraq astynda tatýlyqqa, syılastyqta ómir súrip jatqany sizderge málim. Búgingi keshimiz Qazaqstanda turyp jatqan basqa ult ókilderine degen syılastyǵymyz, qurmettiligimiz, parasattylyq pen ımandylyǵymyzdyń aıǵaǵy dep bilemin.
Munaıly aýdany,
«№7 jalpy bilim berý orta mektebi»
8 synyp jetekshisi: Sadykova G. T.
1- mamyr birlik kúni. júkteý
Maqsaty:
Balalarǵa 1 – mamyr Qazaqstan halyqtar birligi kúni merekesi ekenin jetkizý. Yntymaqtyqqa, dostyqqa, óz Otanyn súıýge, qorǵaýǵa, kóp ultty halqymyzdyń tynyshtyǵy men birligin nyǵaıtýǵa at salysatyn azamat bolýǵa tárbıeleý. Balalardyń birlik, yntymaqtastyq týraly túsinikterin keńeıtý. Merekelik kóńil kúılerin kóterip, ózderine unaıtyn shar, jalaýshanyń sýretin saldyrý. Oıyn arqyly ár ulttyń kıimderin ajyrata bilýge úıretý.
1 mamyr — Qazaqstan halqynyń birligi kúni. Aıtýly mereke Elbasymyzdyń 1996 jyly qabyldaǵan Jarlyǵy boıynsha on alty jyldan beri toılanyp keledi. 100 - ge jýyq túrli ult ókilderi men ulystary tatý - tátti turatyn elimiz úshin dataly kúnniń mańyzy zor.
1995 jyly qurylǵan Qazaqstan halyqtary Assambleıasy quryldy. Sondyqtan da yntymaǵy men birligi jarasqan, tatýlyqtyń tiregi bolǵan Qazaqstanda barlyq ult ókilderi birinshi mamyrdy erekshe atap ótedi.
Aıta óteıik, 1 mamyr halyqaralyq eńbekshilerdiń birlik jáne yntymaq kúnin álemniń 140 eli atap ótedi eken.
Qyzyqty aqparattar:
Qazaqstanda turyp jatqan basqa ult ókilderiniń Qazaqstan halqyna degen syılastyǵyn qalyptastyrý, ulttyq qarym - qatynasyn, halyqtar dostyǵyn nyǵaıtýǵa tárbıeleý búgingi keshtiń eń basty maqsaty boldy.
1886 jyly 1 mamyrda iri oqıǵa Amerıkanyń Chıkago qalasynda ótken edi. Jumysshylar bul kúni ádettegideı stanok basynda turmady. Burynǵydaı táýligine 10 - 15 saǵat jumys jasap, tar da las lashyqta tirshilik etkileri kelmedi. Olar kapıtalısen 8 saǵattyq jumysty, ári jalaqyǵa ústeme qosýdy, ómir tirshiligin jaqsartýda talap etý úshin bári toptanyp kóshege shyqty. Jumysshylardyń talabyna kapıtalıser oqpen jaýap berdi. Bul oqıǵa Amerıka eńbekshi qaýymyn dúr silkindirdi. Chıkago eńbekshilerimen bir tilektes ekendigin Parıj, London, Berlın men Máskeý jumysshylary jumystaryn tastap, qoldaryna qyzyl jalaý ustap kóshege shyqty. 1889 jyly II ınternasıonaldyq kongresi Parıjde búkil dúnıejúzi eńbekshileriniń 8 saǵattyq jumys kúni úshin kúresin biriktirý maqsatynda belgiledi. Reseıde birinshi ret 1891 - 1892 jyldary Peterbýrg, Týla, Lotos jáne t. b. qalalarda 1 mamyrǵa arnalǵan kóterilister uıymdastyryldy. 1 mamyr merekesin Keńes úkimetinde birinshi ret 1918 jyly Proletarıat dıktatýrasyn ornatqan jeńimpaz top retinde meıramdady. Bizdiń elimizde 1 mamyr merekesin de Qazaqstan halyqtarynyń birligi kúni retinde táýelsizdik jarıalanǵannan bastap atap óte bastady. Jyl saıyn bul mereke halyqtar dostyǵy retinde atap ótiledi.
Ortaq meken jer shary,
Tóbemizde bir aspan
Barlyq ulttyń balasy,
Dostyǵymyz jarasqan.
Ortaq bizge bir Otan,
Eńbek ortaq, jyr ortaq.
Ortaq bizge barlyǵy,
Baılyqtyń eń úlkeni — halyqtar dostyǵy.
Mamyr aıy tabıǵattyń jaıma - shýaq berekeli kezeńi. Aınalanyń bári jasyl jeleń jamylyp erekshe bir reńge enedi. Tabıǵattyń bul ásem jyl mezgilindegi mamyr aıynyń halyqtar birligi kúni retinde alynýy teginnen - tegin bolýy múmkin emes. Bul keremet mamyrajaı maı aıyn aqyndar da jyrlap ótken.
Kóktem keldi, maı keldi,
Shaqyrady kóktemdi.
Bizbenen qol ustasyp,
Kel birge júr jaqsy maı.
Gúl tereıik tysqa shyq,
Kóp saǵynǵan dostym - aı.
Maı keledi, maı keledi,
Qyp - qyzyl kún dóńgeledi shyǵysta
Maı keledi, maı keledi,
Kók alańda qońdy qyzyl jalaýlar.
Maı keledi, maı keledi,
Erte turyp qarańdar.
Jaqsylyqqa, baqytqa,
Talpynǵan ár ýaqytta
Bala bitken dos baýyr,
Bolmasyn esh tosqaýyl
Aqpyz, qara, sarymyz,
Aǵaıynbyz bárimiz
Tórt maýsymda belgili,
Kóktemniń kórkem ekeni
Al kóktemde endigi,
Mamyrǵa ne jetedi.
1 mamyr sol kórkem,
Halyqtar yntymaq kúni
Tabıǵat sulýlyǵymen,
Ushtasqan halyq shattyǵy.
Dostyq jyry,
Mamyrdyń biri
Dostyqtyń kúni
Halyqtar úni
Tutasqan
Ulttardyń bári
Jarasqan jany
Elimniń baǵy,
Qut ashqan
Júzderi jarqyn,
Súıikti halqym
Buzbaıdy saltyn,
Dostyǵyn.
Qazaq halqynyń kósilip jatqan keń baıtaq dalasy bar. Osyńdaı baılyqtyń qyzyǵyn kórý úshin bizge aýadaı qajet. Qazbek bı aıtqandaı biz qazaq dostyqty saqtaǵan elmiz, dám tuzdy aqtaǵan elmiz, - dep Qazaqstanda turatyn 130 - dan astam etnos Qazbek bıdiń ósıetin tý etip ustap oryndasa degim keledi.
Basta batyr
Baqytqa baıtaǵyńdy
Halqym taǵy óz sózin aıta bildi
Aspan tústes
Kógildir aıshyq týyń
Astananyń ústine
Qaıta ilindi.
Barlyq ulttyń ulysy, bar ulystyń
Respýblıka namysyn alyp ushtym
Ósıetin umytpaı babalardyń
Qasiretin halyqtyń qanyp ishtim, - degen óleń Elbasyna degen izgi nıet, baýyrlyq, qımas sezimge toly memleketimizde istelip jatqan ıgilikti isterimizdiń barlyǵy Prezıdent Á. N. Nazarbaevtyń esimimen baılanysty.
El birligi - eń asyl qasıet. Birlik, yntymaq, sabyrlylyq pen parasattylyq eń aldymen ózimizge, qazaqtarǵa kerek, - dep kóregendilikpen Elbasymyz aıtqandaı, biz sıaqty kópultty memlekettiń damý bolashaǵynyń bir kózi - Qazaqstan halyqtarynyń birligi.
Beıbitshilik jasasyn!
Yntymaq jasasyn!
1 mamyr Qazaqstan halyqtar birligi kúni jasasyn!
1941 jyl. Kúzdiń qara sýyǵy, Stalındik saıasattyń jeleýimen údere kóshken bir top sheshen januıasy Qazaqstanǵa kelip qonystandy.
Qazaqstan memleketi kóp ultty. Bizdiń elimizde 130 - dan astam ulttar turady. Ýkraın, Belarýs, Túrik, t. b. shet memleketten kelgen ulttar bizdiń elimizde tirshilik etýde. Biz olarmen tatý - tátti dospyz, bir - birimizben qoıan - qoltyq aralas ómir súrýdemiz.
Azerbaıjandar óz tilinde "azerbaıdjlylar nemese azerıler" dep ataǵan. Qazaqstanda 78295 azerbaıjan ókiliniń halqy turady.
Aq, qara dep bólmeımiz,
Bir jyl týǵan tóldeımiz
Týysqan, tatýmyz
Bıikterge órleımiz.
***
Jaqsylyqqa, baqytqa
Talpynǵan ár ýaqytta
Bala bitken dos - baýyr,
Bolmasyn esh tosqaýyl.
Qyrǵyzym óleń dese eleńdegen.
Qara óleń úlkenderge mura degen
Shyǵýshy laýreattar qaýymyna
Yrlaıyq ta jyrlaıyq
***
Buralyp Gózal bılegende
Ózbektiń asqaq áni terbegende
Qol soqpaı dáti shydap tura alar,
Qurbylar aıtyńdarshy qandaı pende.
Sóz sońynda,
Qazaq osy aıtatuǵyn elge syr,
O, aǵaıyn halyq emes ol kesir.
Qazaq osy ańǵal - sańǵal jabýsyz
Qazaq osy aǵyl - tegil, kól - kósir.
Qazaq osy dala deıtin, kún deıtin
Qazaq osy óner aldy til deıtin
Qazaq osy qarasyń ba, aqsyń ba?
Qońyrsyń ba jatyrqaýdy bilmeıtin, - dep jyrlaǵan aqyn Q. Myrzalıevtiń óleń joldaryn arnaǵym kelip tur.
Uly qazaq dalasynda basqa ult ókilderiniń bir shańyraq astynda tatýlyqqa, syılastyqta ómir súrip jatqany sizderge málim. Búgingi keshimiz Qazaqstanda turyp jatqan basqa ult ókilderine degen syılastyǵymyz, qurmettiligimiz, parasattylyq pen ımandylyǵymyzdyń aıǵaǵy dep bilemin.
Munaıly aýdany,
«№7 jalpy bilim berý orta mektebi»
8 synyp jetekshisi: Sadykova G. T.
1- mamyr birlik kúni. júkteý