13 - 15 ǵasyrdyń birinshi jartysyndaǵy Qazaqstan. Monǵoldardyń Qazaqstan jerin jaýlap alýy
5 TARAÝ. 13 - 15 ǵasyrdyń birinshi jartysyndaǵy Qazaqstan. Monǵoldardyń Qazaqstan jerin jaýlap alýy
Konspekt
1206 jyly kóshpeli shonjarlardyń quryltaıynda Monǵol ımperıasy quryldy. Uly han bolyp Shyńǵysqan (Temújin) saılandy. Monǵol memleketi 95 túmen ákimshilik bılikke bólindi. Áskerı aýmaǵy jaǵynan memleket úsh áskerı ákimshilik aımaqtan turdy. Olar – barýngar (oń qanat), jońǵar (sol qanat) jáne kýl (ortalyq qanat). Memlekettiń basty zańy “Jasaq” dep ataldy. Onyń birinshi bóliminde Shyńǵysqannyń naqyl sózderi men el basqarýdaǵy sheshimderi bolǵan. Ekinshi bólim áskerı, azamattyq isterdi oryndaýdaǵy jalpy zańdar men jazalaý erejelerinen quraldy. “Jasaq” boıynsha ókimet bıliginiń joǵarǵy organy quryltaı boldy.
1207 - 1208 jyldary Joshy Enıseı qyrǵyzdary men Sibir halyqtaryn jaýlap aldy. Al 1207 - 1209 jyldary Shyńǵysqan tańǵuttardy, Turfan kinázdigin, uıǵyrlardy baǵyndyrdy. 1211 - 1215 jyldar arasynda Shyńǵysqan Qytaı jerin basyp aldy. 1217 jyly Shyńǵysqan Kúshliktiń Jetisýdaǵy ıelikterin basyp alýǵa Jebe noıandy attandyrdy. Monǵoldar 1218 jyly Jetisý jerine endi. Shyǵys Túrkistan men Jetisýdy basyp alǵannan keıin Qazaqstannyń ońtústigi men Orta Azıaǵa jol ashyldy. Onyń basty sebebi “Otyrar opaty” bolǵan. 1219 - 1220 jyldary Syr boıyndaǵy qalalar tolyǵymen monǵoldardyń ıeligine kóshti. Jetisý aımaǵynda monǵol shapqynshylyǵyna deıin 200 - den astam eldi meken bolǵan. Al 13 - 14 ǵasyrlarda 20 - ǵa jýyq qala qalǵan. Monǵol shapqynshylyǵy qalalyq mádenıettiń damýyna úlken kedergi boldy. Eń bastysy, halyqtardyń etnıkalyq quramy múldem buzyldy. Qazaq halqy qalyptasýynyń aıaqtalýy uzaq jylǵa kesheýildedi. Shyńǵysqan jaýlap alǵan jerlerin tórt balasyna bólip berdi. Qazaqstan jerinde Joshy, Shaǵataı, Úgedeı ulystary paıda boldy. Tóle Monǵolıa jerin bıledi.
Konspekt suraqtar
1. Qazaqstannyń ońtústigi men Orta Azıaǵa jol ashýdaǵy basty sebep:
2. Otyrardy qorshaýǵa aldy:
3. Otyrar qalasy monǵoldarǵa qansha ýaqyt boıy qarsy turdy:
4. Joshy bastaǵan áskerler attandy:
5. Syr boıyndaǵy qalalar monǵoldardyń ıeligine kóshti:
6. Jetisý aımaǵyndaǵy monǵol shapqynshylyǵynan keıingi qala sany:
7. Qazaq halqy qalyptasýynyń aıaqtalýyn uzaq jylǵa kesheýildetken jaǵdaı:
8. Joshy ulysynyń aýmaǵy:
9. Qazaqstan jerindegi monǵol ulystary:
10. Quramyna Ońtústik jáne Ońtústik - shyǵys Qazaqstan aýmaǵy kirgen ulys:
11. Úgedeı ulysynyń aýmaǵy:
12. Uly han Móńke qaıtys boldy:
13. Monǵoldardyń Jetisýǵa engen jyly:
14. 1217 jyly Jetisýdy basyp alýǵa attandy:
15. Shyńǵysqan Qytaı jerin basyp aldy:
16. Enıseı qyrǵyzdary men Sibir halyqtaryn jaýlady:
17. Ókimet bıliginiń joǵarǵy organy:
18. Memlekettiń basty zańy:
19. Hannyń jeke basyn qorǵaıtyn jasaýyl:
20. Monǵolıanyń áskerı - ákimshilik aımaqtary:
21. Monǵol memleketiniń ákimshilik bıligi:
22. Shyńǵysqannyń týǵan jyly:
23. Monǵol ımperıasy qurylǵan merzim:
24. Tımýchınniń (Shyńǵysqan) el bılegen jyldaryn kórsetińiz:
25. Qaı jyldary Horezm shahy Muhamed Tekesh Otyrar qalasynda teńge soqtyrǵan:
26. Qandaı oqıǵaǵa baılanysty qypshaqtar men Horezm memleketiniń Syr boıyndaǵy qalalar úshin kúresi toqtatyldy:
27. Shyńǵysqannyń qaı zańy boıynsha ókimet bıliginiń joǵarǵy organy quryltaı boldy:
28. Qaı jyldary Urys han óz atynan Syǵanaqta teńge soqtyrǵan:
Taqyryptyń testi
13 - 15 ǵasyrdyń birinshi jartysyndaǵy Qazaqstan. Monǵoldardyń Qazaqstan jerin jaýlap alýy. júkteý
Konspekt
1206 jyly kóshpeli shonjarlardyń quryltaıynda Monǵol ımperıasy quryldy. Uly han bolyp Shyńǵysqan (Temújin) saılandy. Monǵol memleketi 95 túmen ákimshilik bılikke bólindi. Áskerı aýmaǵy jaǵynan memleket úsh áskerı ákimshilik aımaqtan turdy. Olar – barýngar (oń qanat), jońǵar (sol qanat) jáne kýl (ortalyq qanat). Memlekettiń basty zańy “Jasaq” dep ataldy. Onyń birinshi bóliminde Shyńǵysqannyń naqyl sózderi men el basqarýdaǵy sheshimderi bolǵan. Ekinshi bólim áskerı, azamattyq isterdi oryndaýdaǵy jalpy zańdar men jazalaý erejelerinen quraldy. “Jasaq” boıynsha ókimet bıliginiń joǵarǵy organy quryltaı boldy.
1207 - 1208 jyldary Joshy Enıseı qyrǵyzdary men Sibir halyqtaryn jaýlap aldy. Al 1207 - 1209 jyldary Shyńǵysqan tańǵuttardy, Turfan kinázdigin, uıǵyrlardy baǵyndyrdy. 1211 - 1215 jyldar arasynda Shyńǵysqan Qytaı jerin basyp aldy. 1217 jyly Shyńǵysqan Kúshliktiń Jetisýdaǵy ıelikterin basyp alýǵa Jebe noıandy attandyrdy. Monǵoldar 1218 jyly Jetisý jerine endi. Shyǵys Túrkistan men Jetisýdy basyp alǵannan keıin Qazaqstannyń ońtústigi men Orta Azıaǵa jol ashyldy. Onyń basty sebebi “Otyrar opaty” bolǵan. 1219 - 1220 jyldary Syr boıyndaǵy qalalar tolyǵymen monǵoldardyń ıeligine kóshti. Jetisý aımaǵynda monǵol shapqynshylyǵyna deıin 200 - den astam eldi meken bolǵan. Al 13 - 14 ǵasyrlarda 20 - ǵa jýyq qala qalǵan. Monǵol shapqynshylyǵy qalalyq mádenıettiń damýyna úlken kedergi boldy. Eń bastysy, halyqtardyń etnıkalyq quramy múldem buzyldy. Qazaq halqy qalyptasýynyń aıaqtalýy uzaq jylǵa kesheýildedi. Shyńǵysqan jaýlap alǵan jerlerin tórt balasyna bólip berdi. Qazaqstan jerinde Joshy, Shaǵataı, Úgedeı ulystary paıda boldy. Tóle Monǵolıa jerin bıledi.
Konspekt suraqtar
1. Qazaqstannyń ońtústigi men Orta Azıaǵa jol ashýdaǵy basty sebep:
2. Otyrardy qorshaýǵa aldy:
3. Otyrar qalasy monǵoldarǵa qansha ýaqyt boıy qarsy turdy:
4. Joshy bastaǵan áskerler attandy:
5. Syr boıyndaǵy qalalar monǵoldardyń ıeligine kóshti:
6. Jetisý aımaǵyndaǵy monǵol shapqynshylyǵynan keıingi qala sany:
7. Qazaq halqy qalyptasýynyń aıaqtalýyn uzaq jylǵa kesheýildetken jaǵdaı:
8. Joshy ulysynyń aýmaǵy:
9. Qazaqstan jerindegi monǵol ulystary:
10. Quramyna Ońtústik jáne Ońtústik - shyǵys Qazaqstan aýmaǵy kirgen ulys:
11. Úgedeı ulysynyń aýmaǵy:
12. Uly han Móńke qaıtys boldy:
13. Monǵoldardyń Jetisýǵa engen jyly:
14. 1217 jyly Jetisýdy basyp alýǵa attandy:
15. Shyńǵysqan Qytaı jerin basyp aldy:
16. Enıseı qyrǵyzdary men Sibir halyqtaryn jaýlady:
17. Ókimet bıliginiń joǵarǵy organy:
18. Memlekettiń basty zańy:
19. Hannyń jeke basyn qorǵaıtyn jasaýyl:
20. Monǵolıanyń áskerı - ákimshilik aımaqtary:
21. Monǵol memleketiniń ákimshilik bıligi:
22. Shyńǵysqannyń týǵan jyly:
23. Monǵol ımperıasy qurylǵan merzim:
24. Tımýchınniń (Shyńǵysqan) el bılegen jyldaryn kórsetińiz:
25. Qaı jyldary Horezm shahy Muhamed Tekesh Otyrar qalasynda teńge soqtyrǵan:
26. Qandaı oqıǵaǵa baılanysty qypshaqtar men Horezm memleketiniń Syr boıyndaǵy qalalar úshin kúresi toqtatyldy:
27. Shyńǵysqannyń qaı zańy boıynsha ókimet bıliginiń joǵarǵy organy quryltaı boldy:
28. Qaı jyldary Urys han óz atynan Syǵanaqta teńge soqtyrǵan:
Taqyryptyń testi
13 - 15 ǵasyrdyń birinshi jartysyndaǵy Qazaqstan. Monǵoldardyń Qazaqstan jerin jaýlap alýy. júkteý
You Might Also Like
