Abaı Qunanbaev «Sabyrsyz, arsyz, erinshek»
Taqyryby: A. Qunanbaev « Sabyrsyz, arsyz, erinshek»
Maqsaty: 1. Uly aqyn Abaı Qunanbaevtyń shyǵarmashylyǵymen tanystyra otyryp, óleńniń negizgi ıdeıasyna ashýǵa úıretý.
2. Kórkem mátinmen jumys isteı alý daǵdysyn jetildirý, oqyp túıgenderi týraly oı qorytyndysyn aıtqyzyp, jattyqtyrý.
3. Adam boıyndaǵy jaǵymsyz qasıetterden boıyn aýlaq ustaýǵa baýlý, adamgershilik qundylyqtaryn baǵalaı bilýge tárbıeleý.
Túri: Tanymdyq sabaq
Tıpi: Jańa bilimdi meńgertý
Jańa tehnologıa: Damyta oqytý
Ádis – tásilder: taldaý, áńgimeleý, suraq - jaýap, toppen jumys Kórnekilikteri: ınteraktıvti taqta, qıma qaǵazdar, plakat, flomaster
Sabaqtyń ótý barysy:
İ. Motıvasıalyq – baǵdarlaý kezeńi
Affırmasıalarmen jumys jasaý: Baıaý mýzyka qoıylady (Slaıd 1 - 12)
- Men ózimmen dostasqan álemde ómir súremin!
- Meniń aınalamda súıkimdi adamdar ómir súredi, olar maǵan árqashan kómektesedi!
- Men óz kúshime senemin.
- Men bul ómirdiń eń tamasha keremetterine laıyqpyn jáne ony qýanyshpen qarsy alamyn!
- Men ne qalaımyn, sonyń barlyǵyna qol jetkizemin!
- Men ózimniń ǵajaıyptarymdy osy qazir jasaımyn!
- Ómirdiń barlyq jaqsylyqtary men úshin!
- Men kúnnen kúnge kúshti bolyp kelemin!
- Meniń oqýym kúnnen kúnge jaqsaryp keledi!
- Meniń barlyq armandarym oryndalady!
- Men bárin durys jasaıtynyma senimdimin!
- Meni bári jaqsy kóredi!
- Osyndaı júrekke jyly tıer jumsaq sózdermen óz - ózimizge degen súıispenshiligimiz ben senimimizdi arttyra otyryp sabaǵymyzdy bastaıyq.
- Ótken sabaqta kimniń áńgimesimen tanysqan edik?
- Áńgime kim týraly?
- Áńgime nege «Oryndalǵan arman» dep atalǵan?
- Áńgimeniń basynda «Úlken toı bolady»dep qandaı toıdy aıtyp otyr?
- Al, endi úı tapsyrmasyna daıyndyqtaryńdy tyńdap kóreıik.
İ top: S. Kóbeev týraly málimet jınap kelý
İİ top: «Meniń armanym» shyǵarma jazyp kelý
İİİ top: Mátinnen baı jáne kedeıge baılanysty aıtylǵan sózderdi terip jazyp kelý
Úntaspadan Abaıdyń ánin tyńdatý (slaıd 13)
- Balalar mynaý qandaı án? Kimniń áni?
- Durys aıtasyńdar. Al,(slaıd 14)
Talap, eńbek, tereń oı,
Qanaǵat, rahym oılap qoı,
Bes asyl is kónseńiz»- degen úzindi atalaryńnyń qaı óleńinen alynǵan?
- Osy «Ǵylym tappaı maqtanba» óleńi kimniń esinde? Kim jatqa oqyp bere alady?
İİ. Operasıalyq oryndaýshylyq kezeń
1. Abaı álemine saıahat
- Endi Abaı álemine azdap saıahat jasap kóreıik. Áýeli elektrondy kitaphanaǵa qulaq túreıik.
Elektrondy oqýlyqtan Abaı týraly málimet tyńdatý.
- Ótken sabaqta Aıdaǵa Abaı ómirinen izdenis jumysyn tapsyrǵan bolatynmyn. Qane, nazar aýdaraıyq(Aıda slaıdpen aıtyp shyǵady.)
2. Jańa taqyrypty habarlaý, maqsatyn qoıý.
- Jaraısyń, Aıda! Olaı bolsa, búgin biz, balalar, uly aqyn Abaı Qunanbaevtyń (slaıd 15) «Sabyrsyz, arsyz, erinshek» óleńimen tanysa otyryp, kórkem mátinmen jumys isteı alý daǵdymyzdy jetildiremiz, oqyp túıgenderimiz týraly oı qorytyndysyn jasap jattyǵamyz.
3. Mátindi tanystyrý
(slaıd 16) «Sabyrsyz, arsyz, erinshek» óleńi. Kitaptaryn ashtyrmaı turyp ózim taqtadan oqyp beremin.
- Balalar, endi taqtaǵa kóńil aýdaraıyq: Qandaı sózderdiń maǵynasyn túsiný qıyn bolyp tur?
Oqýshylardyń ataǵan sózderin muqıat tyńdap, «altyn sandyqty» ortaǵa shyǵaramyn:
- Bul sózderdiń maǵynasyn altyn sandyqtan izdep kóreıik.
4. Sózdik jumysy
Altyn sandyqtaǵy sózder:
Sabyrsyz - shydamsyz, tózimsiz
Qarama - qarsy maǵynaly sóz - shydamdy, ustamdy, salmaqty
Mysaly: Ol anasynyń kelýin sabyrsyzdana kútti.
Kórseqyzar – qyzyqqoı, eliktegish
Mysaly: Saýysqan jyltyraqqa qumar kórseqyzar edi.
Alaýyz – bereke - birligi joq, yntymaqsyz.
Qarama - qarsy maǵynaly sóz – aýyzbirshiligi myqty, yntymaqty, uıymshyl, birligi jarasqan.
Mysaly: Tyshqan men mysyq qashannan alaýyz bolatyn.
Kúndeıdi – qyzǵanady.
Qarama - qarsy maǵynaly sóz - tilegin tileıdi, qýanysh - qaıǵysyn birge kóteredi.
Mysaly: – Birge júrgen dostaryn kúndegen, kópshilikten shetkeri qalady.
Mertigedi - bir jeri shyǵady, synady
Mysaly: Ózi ońbaı mertikti.
Mindeıdi - min taǵady, jamandaıdy
Mysaly: Tárbıesiz jan dosyn da mindeıdi.
Jalmaýyz – dúnıeqońyz, kózi toımaıtyn
Mysaly: «Naǵyz bir toıymsyz, jalmaýyz ekensiń!»- dedi renjip.
Altyn sandyqtaǵy sózderdi oqýshylar birtindep alyp oqıdy, taqtaǵa iledi.
5. Oqýlyqpen jumys
Kitaptaryn ashtyryp, áýeli óz betterinshe ishterinen oqytý, tizbekteı daýystap oqytý
6. Óleńniń ıdeıasyn ashý
- Óleńde aqyn adam boıyndaǵy qandaı qasıetterdi synap tur?
- Sabyrsyzdyqty, arsyzdyqty, erinshektikti, kúnshildikti, minshildikti,
uıatsyzdyqty, oısyzdyqty, urlyqshylyqty.....
- Bulardyń barlyǵyn bir sózben qalaı ataýǵa bolady?
- Adamnyń jaǵymsyz minez qulyqtary
- Abaı atalaryńnyń «Ǵylym tappaı maqtanba» óleńinen qandaı jaǵymdy minez - qulyqtardy taýyp aıtar edińder?
- Talapshyl, eńbekshil, oıshyl, qanaǵatshyl, rahymshyl,....
- Eki óleńniń uqsastyǵy nede?
- Eki óleńde de adam boıyndaǵy minez - qulyqtar týraly aıtady.
- Olaı bolsa, bul óleńderdiń negizgi oıy ne týraly dep oılaısyńdar?
- Adamgershilik týraly.
7. Toptyq jumys
- Ia, Abaı atalaryń óziniń óleńderi men qara sózderinde urpaǵyn jamandyqtan jırendirip, jaqsylyqqa úıretýdi maqsat etken eken. Qazir biz osy otyrǵan top - tobymyz boıynsha jumys jasaımyz.
1 - tapsyrma
İ - top: - Abaı atanyń osy eki shyǵarmasynan adam boıyndaǵy jaǵymdy jáne jaǵymsyz minez - qulyqtardy jiktep jazyp, kestege túsirińder(vatmanǵa oryndaıdy):
ADAMNYŃ MİNEZ - QULYQTARY
Jaǵymdy
Jaǵymsyz
İİ - top: «Sabyrsyz, arsyz, erinshek» shyǵarmasyna keshendi - satylaı taldaý jasańdar (vatmanǵa oryndaıdy):
Shyǵarmanyń avtory:
Shyǵarmanyń taqyryby:
Janry:
Negizgi ıdeıasy:
Shýmaq:
Tarmaq:
İİİ - top: Abaı ata, onyń biz biletin shyǵarmalary týraly kelesi toptarǵa suraq daıyndańdar.(Toptar jumys jasap jatqanda Abaıdyń bir ánin baıaý qosyp qoıý)
Eki top jumystaryn qorǵaıdy, úshinshi top olarǵa suraq qoıady.
2 - tapsyrma (slaıd 17 - 18)
- Mine, sender mátinmen jumys jasap boldyńdar, endi túıgenderińnen oı qorytyndysyn jasaý úshin shaǵyn pikirtalas jasap kóreıik:
Pikirtalas degen – berilgen taqyryp boıynsha óz pikirimizdi ortaǵa salý jáne sol pikirin ózgelerge dáleldeý. Qansha adam qatyssa, sonsha pikir bolýy múmkin.
Pikirtalastyń tártibi:
Kezektesip sóıleý.
Birin - biri tyńdaı bilý.
Sóıleýshiniń sózin bólmeý.
Birin - biri syılaý.(aryna, namysyna tıetin artyq sóz qoldanbaý).
Pikirtalas suraqtary:
- Adamgershilik degendi qalaı túsinesiń?
- Adamgershiliktiń ólshemi bola ma? Qandaı adamdy adamgershiligi mol adam deı alamyz?
- Adamgershilik qaıdan «paıda bolady»?
- Óz dostaryńnyń boıynan adamgershilikke tán qandaı belgilerdi baıqap júrsiń? Álde kerisinshe qylyqtar baıqaǵandaryń bar ma? T
İİİ. Refleksıalyq - baǵalaý kezeńi
- Árqaısysyń ózderińdi qandaı adam bolýym kerek dep oılaısyńdar? (oqýshylardyń oılaryn tyńdaý)
-«Jaqsy sóz – jan azyǵy» - deıdi qazaq. Myna júreksheni bir – birimizge bere otyryp, qandaı adam bolý kerektigin bildiretin tilegimizdi aıtaıyq:
Júrekshe sońynda muǵalimniń qolyna qaıtyp keledi. (slaıd 19)
- Abaı rýhy - týǵan tildiń tiregi.
Abaı rýhy - qazaǵymnyń júregi.
Jyr marjany júregińdi tolqytyp,
Namysyńdy qamshylasyn únemi.- dep Abaı atalaryńnyń shyǵarmashylyǵyna arnalǵan búgingi sabaqty qorytyndylaı kele (baǵalaryn aıtý, madaqtaý)
- Búgingi sabaq unady ma?
- Unasa úsh ret qolymyzdy shapalaqtaıyq.
Úıge: Abaı ataǵa hat jazý (slaıd 20), óleńdi mánerlep oqý.
Aqtóbe oblysy, Áıteke bı aýdany
T. G. Shevchenko atyndaǵy orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi Eralına R.
Tolyq nusqasyn júkteý
Maqsaty: 1. Uly aqyn Abaı Qunanbaevtyń shyǵarmashylyǵymen tanystyra otyryp, óleńniń negizgi ıdeıasyna ashýǵa úıretý.
2. Kórkem mátinmen jumys isteı alý daǵdysyn jetildirý, oqyp túıgenderi týraly oı qorytyndysyn aıtqyzyp, jattyqtyrý.
3. Adam boıyndaǵy jaǵymsyz qasıetterden boıyn aýlaq ustaýǵa baýlý, adamgershilik qundylyqtaryn baǵalaı bilýge tárbıeleý.
Túri: Tanymdyq sabaq
Tıpi: Jańa bilimdi meńgertý
Jańa tehnologıa: Damyta oqytý
Ádis – tásilder: taldaý, áńgimeleý, suraq - jaýap, toppen jumys Kórnekilikteri: ınteraktıvti taqta, qıma qaǵazdar, plakat, flomaster
Sabaqtyń ótý barysy:
İ. Motıvasıalyq – baǵdarlaý kezeńi
Affırmasıalarmen jumys jasaý: Baıaý mýzyka qoıylady (Slaıd 1 - 12)
- Men ózimmen dostasqan álemde ómir súremin!
- Meniń aınalamda súıkimdi adamdar ómir súredi, olar maǵan árqashan kómektesedi!
- Men óz kúshime senemin.
- Men bul ómirdiń eń tamasha keremetterine laıyqpyn jáne ony qýanyshpen qarsy alamyn!
- Men ne qalaımyn, sonyń barlyǵyna qol jetkizemin!
- Men ózimniń ǵajaıyptarymdy osy qazir jasaımyn!
- Ómirdiń barlyq jaqsylyqtary men úshin!
- Men kúnnen kúnge kúshti bolyp kelemin!
- Meniń oqýym kúnnen kúnge jaqsaryp keledi!
- Meniń barlyq armandarym oryndalady!
- Men bárin durys jasaıtynyma senimdimin!
- Meni bári jaqsy kóredi!
- Osyndaı júrekke jyly tıer jumsaq sózdermen óz - ózimizge degen súıispenshiligimiz ben senimimizdi arttyra otyryp sabaǵymyzdy bastaıyq.
- Ótken sabaqta kimniń áńgimesimen tanysqan edik?
- Áńgime kim týraly?
- Áńgime nege «Oryndalǵan arman» dep atalǵan?
- Áńgimeniń basynda «Úlken toı bolady»dep qandaı toıdy aıtyp otyr?
- Al, endi úı tapsyrmasyna daıyndyqtaryńdy tyńdap kóreıik.
İ top: S. Kóbeev týraly málimet jınap kelý
İİ top: «Meniń armanym» shyǵarma jazyp kelý
İİİ top: Mátinnen baı jáne kedeıge baılanysty aıtylǵan sózderdi terip jazyp kelý
Úntaspadan Abaıdyń ánin tyńdatý (slaıd 13)
- Balalar mynaý qandaı án? Kimniń áni?
- Durys aıtasyńdar. Al,(slaıd 14)
Talap, eńbek, tereń oı,
Qanaǵat, rahym oılap qoı,
Bes asyl is kónseńiz»- degen úzindi atalaryńnyń qaı óleńinen alynǵan?
- Osy «Ǵylym tappaı maqtanba» óleńi kimniń esinde? Kim jatqa oqyp bere alady?
İİ. Operasıalyq oryndaýshylyq kezeń
1. Abaı álemine saıahat
- Endi Abaı álemine azdap saıahat jasap kóreıik. Áýeli elektrondy kitaphanaǵa qulaq túreıik.
Elektrondy oqýlyqtan Abaı týraly málimet tyńdatý.
- Ótken sabaqta Aıdaǵa Abaı ómirinen izdenis jumysyn tapsyrǵan bolatynmyn. Qane, nazar aýdaraıyq(Aıda slaıdpen aıtyp shyǵady.)
2. Jańa taqyrypty habarlaý, maqsatyn qoıý.
- Jaraısyń, Aıda! Olaı bolsa, búgin biz, balalar, uly aqyn Abaı Qunanbaevtyń (slaıd 15) «Sabyrsyz, arsyz, erinshek» óleńimen tanysa otyryp, kórkem mátinmen jumys isteı alý daǵdymyzdy jetildiremiz, oqyp túıgenderimiz týraly oı qorytyndysyn jasap jattyǵamyz.
3. Mátindi tanystyrý
(slaıd 16) «Sabyrsyz, arsyz, erinshek» óleńi. Kitaptaryn ashtyrmaı turyp ózim taqtadan oqyp beremin.
- Balalar, endi taqtaǵa kóńil aýdaraıyq: Qandaı sózderdiń maǵynasyn túsiný qıyn bolyp tur?
Oqýshylardyń ataǵan sózderin muqıat tyńdap, «altyn sandyqty» ortaǵa shyǵaramyn:
- Bul sózderdiń maǵynasyn altyn sandyqtan izdep kóreıik.
4. Sózdik jumysy
Altyn sandyqtaǵy sózder:
Sabyrsyz - shydamsyz, tózimsiz
Qarama - qarsy maǵynaly sóz - shydamdy, ustamdy, salmaqty
Mysaly: Ol anasynyń kelýin sabyrsyzdana kútti.
Kórseqyzar – qyzyqqoı, eliktegish
Mysaly: Saýysqan jyltyraqqa qumar kórseqyzar edi.
Alaýyz – bereke - birligi joq, yntymaqsyz.
Qarama - qarsy maǵynaly sóz – aýyzbirshiligi myqty, yntymaqty, uıymshyl, birligi jarasqan.
Mysaly: Tyshqan men mysyq qashannan alaýyz bolatyn.
Kúndeıdi – qyzǵanady.
Qarama - qarsy maǵynaly sóz - tilegin tileıdi, qýanysh - qaıǵysyn birge kóteredi.
Mysaly: – Birge júrgen dostaryn kúndegen, kópshilikten shetkeri qalady.
Mertigedi - bir jeri shyǵady, synady
Mysaly: Ózi ońbaı mertikti.
Mindeıdi - min taǵady, jamandaıdy
Mysaly: Tárbıesiz jan dosyn da mindeıdi.
Jalmaýyz – dúnıeqońyz, kózi toımaıtyn
Mysaly: «Naǵyz bir toıymsyz, jalmaýyz ekensiń!»- dedi renjip.
Altyn sandyqtaǵy sózderdi oqýshylar birtindep alyp oqıdy, taqtaǵa iledi.
5. Oqýlyqpen jumys
Kitaptaryn ashtyryp, áýeli óz betterinshe ishterinen oqytý, tizbekteı daýystap oqytý
6. Óleńniń ıdeıasyn ashý
- Óleńde aqyn adam boıyndaǵy qandaı qasıetterdi synap tur?
- Sabyrsyzdyqty, arsyzdyqty, erinshektikti, kúnshildikti, minshildikti,
uıatsyzdyqty, oısyzdyqty, urlyqshylyqty.....
- Bulardyń barlyǵyn bir sózben qalaı ataýǵa bolady?
- Adamnyń jaǵymsyz minez qulyqtary
- Abaı atalaryńnyń «Ǵylym tappaı maqtanba» óleńinen qandaı jaǵymdy minez - qulyqtardy taýyp aıtar edińder?
- Talapshyl, eńbekshil, oıshyl, qanaǵatshyl, rahymshyl,....
- Eki óleńniń uqsastyǵy nede?
- Eki óleńde de adam boıyndaǵy minez - qulyqtar týraly aıtady.
- Olaı bolsa, bul óleńderdiń negizgi oıy ne týraly dep oılaısyńdar?
- Adamgershilik týraly.
7. Toptyq jumys
- Ia, Abaı atalaryń óziniń óleńderi men qara sózderinde urpaǵyn jamandyqtan jırendirip, jaqsylyqqa úıretýdi maqsat etken eken. Qazir biz osy otyrǵan top - tobymyz boıynsha jumys jasaımyz.
1 - tapsyrma
İ - top: - Abaı atanyń osy eki shyǵarmasynan adam boıyndaǵy jaǵymdy jáne jaǵymsyz minez - qulyqtardy jiktep jazyp, kestege túsirińder(vatmanǵa oryndaıdy):
ADAMNYŃ MİNEZ - QULYQTARY
Jaǵymdy
Jaǵymsyz
İİ - top: «Sabyrsyz, arsyz, erinshek» shyǵarmasyna keshendi - satylaı taldaý jasańdar (vatmanǵa oryndaıdy):
Shyǵarmanyń avtory:
Shyǵarmanyń taqyryby:
Janry:
Negizgi ıdeıasy:
Shýmaq:
Tarmaq:
İİİ - top: Abaı ata, onyń biz biletin shyǵarmalary týraly kelesi toptarǵa suraq daıyndańdar.(Toptar jumys jasap jatqanda Abaıdyń bir ánin baıaý qosyp qoıý)
Eki top jumystaryn qorǵaıdy, úshinshi top olarǵa suraq qoıady.
2 - tapsyrma (slaıd 17 - 18)
- Mine, sender mátinmen jumys jasap boldyńdar, endi túıgenderińnen oı qorytyndysyn jasaý úshin shaǵyn pikirtalas jasap kóreıik:
Pikirtalas degen – berilgen taqyryp boıynsha óz pikirimizdi ortaǵa salý jáne sol pikirin ózgelerge dáleldeý. Qansha adam qatyssa, sonsha pikir bolýy múmkin.
Pikirtalastyń tártibi:
Kezektesip sóıleý.
Birin - biri tyńdaı bilý.
Sóıleýshiniń sózin bólmeý.
Birin - biri syılaý.(aryna, namysyna tıetin artyq sóz qoldanbaý).
Pikirtalas suraqtary:
- Adamgershilik degendi qalaı túsinesiń?
- Adamgershiliktiń ólshemi bola ma? Qandaı adamdy adamgershiligi mol adam deı alamyz?
- Adamgershilik qaıdan «paıda bolady»?
- Óz dostaryńnyń boıynan adamgershilikke tán qandaı belgilerdi baıqap júrsiń? Álde kerisinshe qylyqtar baıqaǵandaryń bar ma? T
İİİ. Refleksıalyq - baǵalaý kezeńi
- Árqaısysyń ózderińdi qandaı adam bolýym kerek dep oılaısyńdar? (oqýshylardyń oılaryn tyńdaý)
-«Jaqsy sóz – jan azyǵy» - deıdi qazaq. Myna júreksheni bir – birimizge bere otyryp, qandaı adam bolý kerektigin bildiretin tilegimizdi aıtaıyq:
Júrekshe sońynda muǵalimniń qolyna qaıtyp keledi. (slaıd 19)
- Abaı rýhy - týǵan tildiń tiregi.
Abaı rýhy - qazaǵymnyń júregi.
Jyr marjany júregińdi tolqytyp,
Namysyńdy qamshylasyn únemi.- dep Abaı atalaryńnyń shyǵarmashylyǵyna arnalǵan búgingi sabaqty qorytyndylaı kele (baǵalaryn aıtý, madaqtaý)
- Búgingi sabaq unady ma?
- Unasa úsh ret qolymyzdy shapalaqtaıyq.
Úıge: Abaı ataǵa hat jazý (slaıd 20), óleńdi mánerlep oqý.
Aqtóbe oblysy, Áıteke bı aýdany
T. G. Shevchenko atyndaǵy orta mektebiniń
bastaýysh synyp muǵalimi Eralına R.
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
