InfoHub Logo

Qyz tárbıesi – ult tárbıesi
Maqsaty: qyz balalarǵa adamgershilik, adaldyq, is - qımyl, júris - turys daǵdysy, qyz namysy, symbaty týraly jan - jaqty maǵlumat berý arqyly qyz balalardyń boıyna rýhanı - adamgershilik, ádeptilik, sypaıylyq, tıanaqtylyq, ımandylyq, tazalyq qasıetterdi damytý. Jeke bas gıgıenasyn saqtaýǵa, ádepsizdik pen azǵyndyq jolǵa túspeýge tárbıeleý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti – mýltımedıalyq kabınet jabdyqtaryn paıdalaný.
Ádisi: pikirlesý, áńgimelesý, suraq - jaýap, salystyrý
Túri: pikirtalas
Bezendirilýi: Sharlar, gúlder, taqyrypqa oraı jasalǵan kórme, ulaǵatty sózder jazylǵan qaǵazdar
Trenıń: mektep jantanýshysy Zaınýlına F. A.
Júrgizýshi:
Qyz bala – boıjetken, kelin, ana,
Bári de der kezinde dara tulǵa.
Urpaǵyńnyń oılasań bolashaǵyn,
Qyzdy syıla, jamaǵat, qyzdy syıla!
Armysyzdar qurmetti ustazdar, oqýshylar, keshimizdiń qonaqtary! Búgin mektebimizde osynaý názik jandar, ásem arýlar taqyrybyna arnalǵan «Qyz tárbıesi - ult tárbıesi» atty sharamyzǵa qosh keldińizder!
Kele jatqan halyqaralyq áıelder merekesi qutty bolsyn! Búgingi tilge tıek bolar áńgime jastarǵa, onyń ishinde qyz balalarǵa berilip jatqan tárbıe. Sóz basyn elbasymyzdyń Nursultan Ábishulynyń «Shyǵys halyqtarynyń arasynda, jalpy musylman elderinde áıel zatyn erekshe baǵalaıtyn, qaryndasty qatty qasterleıtin halyqtyń biri de, biregeıi de – bizdiń qazaq», – degen sózben bastaıyq.
Halqymyz «qyz – qonaq» dep, tórinen oryn berip, qyzdardy altynnyń synyǵyna balap ósirgen. Jalpy bala tárbıesine, sonyń ishinde qyz bala tárbıesine óte kóp kóńil bólgen. Ata - babalarymyz «Qyzǵa qyryq úıden tyıý, qala berse qara kúńnen tyıý» degen maqalǵa qansha oı syıǵyzǵan. Iaǵnı qyz bala tárbıesine tek ata - anasy jaýapty emes, búkil aýyl, el jaýapty bolyp otyr.
Kelesi vıdeo fılmge nazar aýdaryńyz «Qyz tárbıesi»
Osyǵan oraı búgingi sharamyzdy İİİ topqa bólý arqyly pikir almasamyz.
İ top Analar toby
İİ top: Ustazdar toby
İİİ top: Qyzdar toby
Suraq: ata babamyzdyń tárbıesi men qazirgi tárbıeniń aıyrmashylyǵy bar ma? Bar bolsa nede?
Jaýap:
Muǵalim:
Mektep ómirinde ónegeli ister men sypaıylyq qarym - qatynasqa tárbıelengen qyzdar, bolashaqta da erteń eńbek etkende de jaqsy jaqtarymen kópshilik qurmetine bólenýi sózsiz. Qyzdardyń biri - jańa býyrqanǵan bulaqtyń bastaýy bolsa, ekinshileri - aǵysy qatty arnaly ózen sıaqty, biri momyn da, jýas, endi biri ótkir de ójet. Qyz balanyń fızıologıalyq, psıhologıalyq damý kezeńderin basshylyqqa ala otyryp júrgiziletin tárbıe jumystary óz nátıjesin bermeı qoımaıdy.
Bastaýysh synyptaǵy qyz bala uqyptylyqqa, tazalyqqa, úlkendi jáne dostaryn syılaýǵa, mektepte ózin - ózi ustaýǵa tárbıelense, 5 - 7 synyptar aralyǵyndaǵy qyz balalar tárbıesi alǵashqy kezeńdegi tárbıeni jalǵastyrady. Qyzdardyń minez turaqtylyǵyn qalyptastyra otyryp ınabattylyqqa, ádeptilikke, izet pen mádenıettilikke tárbıeleý qajettiligi týýda.
8 - 11 synyptar arasyndaǵy qyz balanynyń qoǵamnyń belsendi múshesi ekenin uǵynýǵa, adal dostyqty, taza mahabbatty túsinýge tárbıeleý. Ónerge, mádenıettke, ótken tarıhqa, otanshyldyqqa óz kózqarastaryn tárbıeleı otyryp, otbasynyń altyn arqaýy - negizi bolýǵa úıretý. Meıirimdilik pen qamqorlyq qasıetterin, izettilikterin qalyptastyrý. Óıtkeni qyz bala aldynda qoǵamnyń, eldiń, ulttyq tynys - tirshiligi barysyndaǵy úlken jaýapkershiliktiń turǵanyn olardyń sanasyna jasynan quıyp, ádep pen sypaıylyq, tazalyq pen adamgershilik nárimen sýsyndatyp, bilikti, bilimdi, jan - jaqty jetilgen qyz balany tárbıeleýimiz kerek.
Suraq:
Bizdiń halqymyzda «qyz» degen sózdiń ózi ádemiliktiń, jan - jaqty sulýlyqtyń rámizi retinde qoldanylady. Qazirgi kezde mekteptegi keıbir qyzdarymyzdyń tártibiniń tómendep bara jatqandyǵy. Iaǵnı ıbaly qyzdarymyzdyń arasyndaǵy keleńsiz jaǵdaılar oqý – tárbıe jumystaryna kesirin tıgizip jatqany ras. Oqýshylarymyzdyń osyndaı teris jolǵa túsýine birden - bir sebepshi kiná – teledıdar. Sebebi onyń qaı arnasyn qossań da qantógis, kisi óltirý, tyrjalańash áıelderdiń ersi qylyqtary. Buny kórgen bala oǵan eliktep kórgenin istegisi keledi. Odan qala berdi uıaly telefon. Onyń ár túrli habarlasý túrleri bar. Onymen aınalysqan bala onyń jaǵymdy jaqtarynan góri jaǵymsyz jaqtaryna qumar. Osyǵan shekteý qoıatyn birden bir adam, ol ata - ana.
Birinshi suraq: Analar tobyna:
Qyzdaryńyzǵa ne sebepti qymbat uıaly telefon satyp áperesiz?
Jaýap:
Balańyzdyń nemen shuǵyldanatynyń bilesiz be?
Jaýap:
Qandaı saıttarǵa kiredi?
Jaýap:
Uıaly telefon ne úshin kerek dep oılaısyzdar?
Ustazdar tobyna:
Mektepte uıaly telefon ustaǵan durys pa?
Jaýap:
Oqýshylardyń ártúrli jelilerde otyrǵany durys pa?
Jaýap:
Mektepte oqýshy nemen shuǵyldanýy kerek?
Qyzdar tobyna:
Qymbat uıaly telefondy ne úshin ustaısyń?
Jaýap:
Mekteptiń erejelerine júginesiń be?
Jaýap:
Qandaı jelilerde otyrǵan unaıdy?
Jaýap:
Úıdegi balanyń nemen shuǵyldanyp jatqanyna bir mezgil kóńil bólip, sabaǵyna qarasa. Uly men qyzyn tek tamaqtandyryp, kıindirýmen shektelmeı halqymyzdyń ádet - ǵurpyn úıretip, úlkendi syılaýǵa, kishige izet etýge tárbıeleý basty maqsat bolýǵa tıis. Sondaı - aq qyz balany kishkentaıynan eńbekke baýlysa erteńgi kúni naǵyz maman daıyndalatyny anyq. Balasynyń bolashaǵyna árbir ata - ana jaýapty bolǵany lázim.
Bizdiń halyqta ejelden kele jatqan uǵym – tálimde ónegeli qyzdyń er jetip ósýi ata - anaǵa jáne onyń tárbıesine baılanysty. Danyshpan aqyn Júsip Balasaǵun óziniń «Qutty bilek» degen eńbeginde « Qyzǵa úlgi kórset, erlik izgilikti basshylyqa ala otyryp, ádep pen ınabattylyqty úıret. Suraǵanyn ber, kóz aldyńnan tasa qylma, myqtap kúzet. Mezgili jetkende turmysqa ber» deı kele qyz balanyń barlyq talap – tilegin oryndaý arqyly qatal ustaýdy mindettegen.
Sonda ǵana myna keleńsiz jaǵdaılar azaıatyny anyq. Shynynda myna zamanda bala tárbıesine beıtarap qaraýǵa bolmaıdy. Balany sát saıyn qadaǵalap, sabaǵyn tekserip, júris turysyn baqylap otyrý qajet. Bala tárbıesi mektep kezinde ǵana emes, mektep jasyna deıin de, odan keıin de basty nazarda bolýy shart. Úıdegi bir - eki balanyń tárbıesimen aınalysa almasaq, onda qandaı ata - ana bolǵanymyz. Al muǵalimderdiń qaraýynda qanshama oqýshylar bar. Olardyń árqaısysynyń minezderine, erkelikterine tózip, olardyń árqaısysyna sabaq úıretýdiń ózi ońaı emes. Keıbir ata - analar «Bala tárbıesine ustazdar jaýapty, olar sol úshin aılyq alady» dep bar jaýapkershilikti muǵalimderdiń moınyna arta salady. Tárbıesi qıyn, úlgerimi nashar oqýshylarymyzdyń ata - anasymen sóıleseıik dep shaqyrtsaq, olar ýaqyttyry joqtyǵyn aıtyp kelmeıdi. Tipti mekteptiń tabaldyryǵyn attamaıtyn ata - analarymyz da bar. Sóıte tura balany durys oqytpaısyńdar dep muǵalimderdi kinálaıdy. Sabaqtan soń bala úıde bolady 12 saǵatyńyzdyń 1 saǵatyn ǵana balańyzǵa qısańyz, sizdiń balańyz tártipti de, ozat oqýshyǵa aınalýy múmkin.
Ortaq suraq: Bala tárbıesine ustazdar jaýapty, álde ata ana jaýapty ma?
Vıdeo rolık: Qyz tárbıesi
Qazir mektepte « mektep formasy» degenimizge 4 - 5 jyldaı bolyp qaldy. Biraq keıbir oqýshylarymyz djensıı shalbar men tyrysyp qalǵan, túrli jyltyraqtary bar ıýbkaǵa (beldemshege) qumar – aq. Ony áperetin kim? Árıne ata - ana. Nege « mektep pa, mektep formasyn kı» - dep aıta almaımyz. Sol aqshaǵa mektep formasyn áperip, balamyzdy kıindirip qoımaımyz. Mektepte bir is - shara ótkizetin bolsa kóptegen oqýshy qyzdarymyz tyrystyryp shalbarmen keledi. Tipti kóshede de belderi men kindgin kórsetip shalbar kıgen qyz balany kóremiz.
Ustazdar tobyna:
Mektep formasy qandaı bolý kerek?
Jaýap:
Analar tobyna:
Al sizderdiń oılarynyzsha mektep formasy qandaı bolý kerek?
Jaýap:
Sizderge tyrtıǵan shalbar men djınsıı shalbar nelikten unaıdy?
Jaýap:
Qyz balalardyń kórikti bolyp ósýine ertede analary erekshe kóńil bólgen. «Attyń kórki – jaly, arýdyń kórki – shashy» dep uqqan analar qyzdyń shashyn durystap kútip - ósirýdi óner sanaǵan. Shashtaryn qos burym nemese bestemshe etip órý boıjetken qyzdardyń kórki bolǵan. Halyq jyrlarynda arýlardy «Shashynyń uzyndyǵy izin basty» nemese «Shashtaryn on kún tarap, bes kún órgen», «Qypsha bel, qıylǵan qas, qolań shashty» dep sıpattaǵan.
Ortaq suraq:
Al qazirgi tańda qyzdarymyz shashtaryn jalbyratyp, jaıyp jiberedi. Burynǵy kezde ata babalarymyz shashtaryn úıde bireý qaıtqanda jalbyratqan, al qazirgi qyzdarymyzdyń bul qylyqtary durys pa?
Jaýap:
Ómirdiń bar qyzyǵy bala degen. Ómirimizdiń qyzyǵy - balaǵa durys tárbıe bere almasaq, onyń keleshegine de úmit artpaı - aq qoıaıyq. Kúndiz – túni tynbaı eńbektenseńiz mol aqsha tabýyńyz múmkin, al eseıgen balańyzdyń boıyna sińire almaǵan tárbıeni kúndiz qolyńyzǵa shyraq alyp izdeseńiz de tappaısyz. Sondyqtan da basty nazardy bala tárbıesine aýdaraıyq. Aǵashyńyzdyń jemisin jegińiz kelse, shybyq kezinde durystap qarańyz. Sonda ǵana eńbegińiz esh ketpeıdi.
«Qyzym úıde, qylyǵy túzde» deıdi eken burynǵylar. Qyz balanyń boıyna asyl qasıetterdi darytý tek qulaqqa quıýmen, aqyl aıtýmen ne bolmasa «Qyzdy qyryq úıden tyıýmen» shektelmeıdi, másele qaı
kezde, qandaı jaǵdaıda oryndy aqyl usynyp, úlgi - ónege kórsetý qajet. İzettilik, kórgendilik náreste kezinen ana sútimen boıǵa sińedi. Qatty kúlmeý, aıqaılap sóılemeý, úlkenniń jolyn kespeý,
ydys aıaqty saldyrlatpaý, aldymen kirip, artymen shyǵý, esikti teýip ashpaý, bosaǵany kermeý, usynǵan keseni tómen qarap berý, úlkenderden joǵary otyrmaý tárizdi tipti qyz balanyń otyrysyna, júrisine, aıaq basqanyna, kıim kıisine, qımyl - qozǵalysyna, daýys yrǵaǵyna deıin mán berýdiń ózi qyz bala tárbıesine asa zor mán berip, kóńil qoıýdyń jaýapkershiligin sezdiredi.
Ortaq suraq: «Qazirgi qazaq qyzdary buzylý qaýpin keshirýde» - degenge ne deısiz?
Mektebimizdegi qyzdardyń tárbıesine kóńilińiz tola ma?

Trenıń: mektep jantanýshysy Zaınýlına F. A.

Qyz tárbıesi – ult tárbıesi. júkteý