InfoHub Logo

Abylaı hannyń alǵashqy alǵan báıbishesi — qaraýyl qyzy. odan ul joq, jalǵyz qyz boldy. ol qyz — Jamantaı hannyń sheshesi. Onan soń qaraqalpaq qyzynan: Ádil sultan, Eshim sultan. Qaban qyzy Hatınnan — Rústem sultan. Qoja qyzy Hatınnan: Qosym, Aryq, Toq jáne qaraýyl qyzy qatynynan Shyǵaı, Taǵaı, Sek, Aıýke týǵan. Ol Aıýkeniń qyzy Qaldan sherenniń toqaly edi. Munan týǵan — Torysh sulý. Bul Torysh sulýdan — Qasym han. Kóp balanyń ishinde Abylaıdan jaýǵa shapqan Qasymnyń urpaǵy — Sarjan, Kenesary, Naýryzbaı. Eń aqyry — Syzdyq tóre. Osy kúnde Syrdarıa myzafatynda, tiri. Jyly — qoı, jetpis birde. Buqarekeń aıtpap pe edi: «Aǵar darıa sý ketpes, qalmaqtan mahı bir zaıyp súıegińdi joǵaltpas», — depti.

Top tóreden — Biráli tóre, munan — Shalǵynbaı tóre, Qarqaralyda aǵa sultan bolady. Shama tóreden: Boqsyn, Esim, Qarasha han, Jáńgir, ýataı, Dosym, Sańrat, Ese han, Syzdyq tóre. Qambardyń Janaq aqynǵa aıtqany:

— Ábáıdildá, Abbastyń elin jınap,
Bes jorǵasyn óltirdik kese baılap.
Hannan alǵan sulýym ólip qalyp,
Qara kúńmen kelemin sorym qaınap.

Ol zamandarda aqyndarǵa jetim qyzdy bir shaıan ornyna beredi eken. Kótesh aqyn — o da jetimdi kóp alǵan kisi:

— Tináli Tyshqanbaıdan aldym jetim,
Qopanyń ókpeledim kórmen betin.
Maldybaıdan alǵanym mańqa jıren,
Túbinde jalǵyz taýdyń jedim etin. — deıdi.

Osy Kóteshtiń óleńine aty qosylǵan kisilerdiń tuqym-násilin surastyryp qarasaq, Tináli Tyshqanbaı urpaǵy jaqsy ónip, baı bolyp, qatarǵa qosylyp júr. Maldabaı degen adam — maldy baıdyń maldy baıy. Ol birdeı tozyp, berekesi joq bolyp júr. Ýálı hannyń toqaly Aıǵanymnan — Kókshetaýdaǵy Shyńǵys tóre. Munyń bir Shoqan deıtin balasy qyrshyn kúninde ólip ketti. Bul kúnge deıin tiri júrgende zor taıaq shyǵaratyn erdiń biri edi. Bul Abylaıdyń úrim-butaǵyn taratyp tegisteımin deýshige bir qap jan kerek. Nuhtyń ómiri, Aýyptyń sabyry, qarynnyń baılyǵy kerek deýshi edi. Ádilden — Nuraly, odan — Tezek tóre, Shamadan ýataı. Odan — Aımaq tóre. Jáńgir balalary:  Sartaı,  Abylhaıyz, Samaı, Mataı. Halyq aýzynda áńgime bolǵan sózdi sóıleý kerek. Jurt bilmeıtindi aıta bergenmen, dáneme ónbeıdi. Abylaı han ólgen soń Sary qazaq Syban, ıtqara sultan — Birtaıdyń osyndaı basty kisileri joıylyp, ýálı handy han kóteredi.

Oqýǵa keńes beremiz:

Abylaı hanmen sońǵy kezdesý

Abylaıdyń «Qandy qaraǵaı qan boldy, jol boldy» dep at berýi

Abylaıdyń qyrǵyz, ózbekke joryǵy (İİ nusqa)

---