Ádeptilik – ádemilik belgisi
Taqyryby: «Ádeptilik – ádemilik belgisi»
Maqsaty: ádeptilik týraly uǵym qalyptastyrý, ádeptilik, ınabattylyq jaıynda oqýshylardyń oıyn damytý, qoǵamdyq ortada ózin - ózi ustaı bilýge, oqýshylardy adamgershilikke, ádeptilikke, qarapaıymdylyqqa jáne kishipeıildilikke, ádeptikke, izgilik pen mádenıettilikke, úlkendi syılaýǵa, kishige úlgi bola bilýge tárbıeleý jáne jaman ádetterden aýlaq bolýǵa, óz halqynyń salt – dástúrin úırene otyryp, ádet álippesin darytý.
Ádis – tásilderi: suraq – jaýap, kórinis kórsetý, baıandaý, oı tolǵaý.
Kórnekiligi: synypty bezendirý, ádeptilik týraly jazylǵan qanatty sózder, ósıet sózder men maqaldar, adamgershilikke baılanysty sýretter, qupıa hat.
Barysy:
1. «Ádeptilik - ádemilik» (oıtalqy)
2. «Qupıa hattar»(hattarmen jumys)
3. «Ádeptilik álippesi»
4. Qorytyndy.
Muǵalim: Qaıyrly kún, qurmetti oqýshylar! Búgingi bizdiń «Ádeptilik – ádemilik belgisi» atty tárbıelik sharamyzǵa qosh keldińizder! Balalar, búgingi tárbıe saǵatymyz taqyrybynan kórip otyrǵanymyzdaı ádeptilik, mádenıettilik, izgilik jaıynda bolmaq. Ádepti bolý degen sózdiń maǵynasy óte keń. Olaı deıtinimiz: adamnyń jasaǵan árbir is – qımyly, júris – turysy, sóıleý máneri, ózin - ózi ustaı bilýi onyń ádeptiligi, mádenıettiligi jaıly syr shertip turady. Qazir men sizderge osy ádeptilik jaıly birneshe suraqtar qoıamyn, suraqtarǵa jaýap berýlerińiz arqyly sizderdiń ádeptilik jaıly oılaryńyzdy tyńdaǵym kelip tur. Endeshe búgingi osy tárbıelik sharamyzda biz kóptegen maǵlumattar alyp, oılarymyzdy keńeıtip, sizderge kishkene de bolsa bolashaqqa jol kórsetermiz dep oılaımyn. Sonymen, biz búgin myna taqyryptarǵa keńinen toqtalatyn bolamyz.
1. «Sálemdesý - ádeptiliktiń belgisi»
2. «Qoǵamdyq kóliktegi ádeptilik»
3. «Dastarhan basyndaǵy mádenıet»
4. «Mádenı – kópshilik oryndardaǵy ádeptilik erejeleri»
Taqyryby: «Sálemdesý - ádeptiliktiń belgisi»
Suraqtar:
1. Adamgershilik qasıetiniń qaınary sálem berýdiń mánin túsindirip ótińizder?
2. «Ádepti eldiń balasy alystan sálem beredi»degen ataly sózge túsinik berip ótińizder?
3. «Assalaýmaǵaleıkým» sóziniń maǵynasyn ashyp berińizder?
4. Balalar, sizder sálemdesý túrlerin bilesizder me?
1 – oqýshy: Qazaq tárbıeni amandasýdan, esen – saý surasýdan bastaǵan. Keıbir egde adamdar «Assalaýmaǵaleıkým» degennen – aq kim ekenin bildim» dep jatady. Bul kezdeısoq aıtyla salǵan sóz emes, olaı bolsa mánisine úńilip kóreıik.
2 – oqýshy: Birinshiden, sálem bergen kisiniń daýysynyń shyǵýyn, sálem berý yrǵaǵyn baıqaıdy. Ekinshiden, sálem bergende ózińdi qalaı ustaısyń, qalaı turasyń? Úlkender osynyń bárine de nazar aýdarady, synaıdy.
3 – oqýshy: Úlkenniń aldyndaǵy sálemiń, basshymen amandasý, qol qysysyń da birtalaı nárseni ańǵartady: egde kisiniń ne jas balanyń qolyn qattyraq qysyp jiberseń, dórekiligińiz birden kórinedi.
Muǵalim: Ádep, adamshylyq amandasýdan bastalady. Aq saqaldy atany, aq jaýlyqty ájeni qurmetteý, jalpy ózinen úlkenge sálem berý, aldynan kesip ótpeý jas urpaqtyń qasterli paryzy ekenin este saqtaýymyz kerek.
«Qoǵamdyq kóliktegi ádeptilik»
- Sen ózin kúndelikti minetin avtobýsty aıaldamada kóp tosyp turdyń, sharshadyń. Kóligiń kelip toqtady da, sen ishke enip bos orynǵa kelip jaıǵastyń. Kelesi aıaldamada úlken qarıa kisi mindi, bos oryn joq. Sen ne ister ediń?(Oqýshylar óz oılaryn ortaǵa salady).
1 – oqýshy: - Qoǵamdyq kólikke basqalardy ıtermelemeı, mádenıetti túrde kirý kerek.
- Jol aqysyn tóleýdi umytpa.
- Kólik ishindegi adamdardy qaǵyp – soǵyp, ıtermeleme, daýys kóterip uryspa. Abaısyzda qaǵyp ketseń keshirim sura.
- Úlken kisilerge, múgedekterge, balaly analarǵa oryn ber.
- Bıletińdi aıaq astyna tastaı salmaı, kólikten shyqqannan keıin arnaıy jáshikke sal.
Muǵalim: Ádepti adamdar – qoǵamnyń baǵa jetpes baılyǵy ári mártebesi. Adam bolatyn bala barlyq jaqsy qasıetterdi úırenip, jaman minez, ádetterden, unamsyz qylyqtardan aýlaq bolýǵa tyrysýy kerek.
«Dastarhan basyndaǵy mádenıet»
1. Tamaqtaný mádenıeti degendi qalaı túsinesiz?
2. Dastarhan basynda ózińdi qalaı ustaý kerek?
3. Dastarhan jabdyqtaý mádenıeti degendi qalaı túsinesiz?
1 – oqýshy: Tamaqtaný mádenıeti degenimiz – birqalypty tamaqtaný, taǵamdardyń túrlishe bolýy, qaı kezde jáne qandaı mólsherde iship – jeı bilý, dastarhan basynda ózińdi durys ustaı bilý.
- Stolǵa qolyńdy tazalap jýyp, syrt kıimińdi sheship kelip otyrý kerek.
- Dastarhan basynda jan – jaǵyńa alaqtamaı, tynysh otyryp tamaqtaný kerek, áıtpese tamaǵyń durys sińbeıdi.
- Aýzyńa tamaqty toltyryp alyp qasyńdaǵy adamdarmen sóılespe, aýzyńnan tamaǵyń shashyraıdy ári sóziń túsiniksiz bolyp shyǵady.
- Dastarhan basynda otyryp qatty sóıleýdiń, qatty kúlýdiń, balaǵat sózder aıtýdyń qajeti joq.
- Dastarhan basynda aıaq – qolyńdy kermeı jınaqy otyr.
- Amandasý úshin taǵam turǵan stoldyń ústinen qol sozý durys emes.
- Tamaq iship bolǵannan keıin qolyńdy, aýzyńdy salfetkamen súrtýdi umytpa.
- Rahmet aıtýdy da esten shyǵarma.
Muǵalim: Balalar, adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata otyryp ádep álippesin boıymyzdan shyǵarmaýymyz kerek.
«Mádenı – kópshilik oryndardaǵy ádeptilik erejeleri»
- Konsert bastalyp ketti, sen sál keshigip keldiń. Ózińniń bılette kórsetilgen ornyń aldyńǵy jaqta. Sen ne ister ediń?(Oqýshylar óz oılaryn ortaǵa salady)
Muǵalim: Ádep – dinniń jarshysy.»Ádepti kiside uıat bar, uıaty bar kiside ıman bar» delinýi beker emes eken.
«Kitaphanadaǵy ádep»
- Sen kitaphanada erteńgi sabaǵyńa berile daıyndalyp otyrsyń. Kórshi stolǵa eki oqýshy kelip otyrdy da, qoldaryndaǵy kitabyn retsiz paraqtap, kúbirlep sóılese bastady, seniń kóńiliń bólinip ketti. Sen ne ister ediń?(Oqýshylar óz oılaryn ortaǵa salady)
1 – oqýshy: Kitaphanamen dos bol, oǵan jıi barýdy ádetke aınaldyr. Kitaphana – qoǵamdyq oryn, sondyqtan ol da úlken mádenıettilikti talap etedi. Kitaphanada tynyshtyq saqtaýǵa qatań talap qoıylady, eshkimmen daýystap sóılesýge, qaǵazdaryńdy retsiz sytyrlatyp janyńdaǵylardyń kóńilin bólýge bolmaıdy. Alǵan kitaptaryńdy uqypty paıdalana bil, betin jyrtýǵa, shımaılaýǵa bolmaıdy. Daıyndalyp bolǵannan keıin kitaphanashyǵa ótkizip rahmetińdi bildirýdi umytpa.
Muǵalim: Jaýaptaryńa rahmet, balalar. Endi tárbıelik sharamyzdyń kelesi bólimi – «Qupıa hattarmen» jumys bólimine kóshsek. Men mundaǵy «Qupıa hattardy» oqyp, sizderdiń pikirlerińizdi tyńdaǵym kelip tur.
1 – hat: Qurmetti dostar!
Meniń kórshimniń bir balasy bar. Ol ótirikshi, kózbe – kóz ótirik aıta qoıady. Maǵan kúnde kelip oınaǵysy keledi. Men onymen dos bolyp oınaımyn ba?
2 – hat: Qurmetti dostar!
Partada menimen birge bir bala otyrady. Oınap – oınap, tapsyrmany oryndamaı, jazbaı keledi. Sabaqty meniń dápterimnen kóshirip alady. Men bermesem, «Sen sarańsyń» deıdi. Men ne isteýim kerek?
Muǵalim: Ádeptilik – barlyq adamǵa jarasatyn qasıet. Ol – adamnyń jasynan alǵan tárbıesine, ósken ortasyna, tóńirektegi adamdardyń qarym – qatynasyna baılanysty qalyptasatyn qasıet. Al, endi, balalar, ádeptilik, sypaıylyq týraly óleń, maqal – mátelderińdi tyńdaǵym kelip tur. Qandaı óleń joldaryn, maqal – mátelderdi bilesińder?
1 – oqýshy: Ádeptilik, ar, uıat – adamdyqtyń belgisi.
2 – oqýshy: Jasynda ádep úırenbegen kisiden ósken soń qaıran joq.
3 – oqýshy: Ádepsiz ósken adamnan, tártippen ósken tal artyq.
Muǵalim: Maqal – mátelderińe rahmet, búgingi taqyrybymyzǵa baılanysty óleńderińdi tyńdasaq.
1 – oqýshy:“Aqyl jastan, asyl tastan
Shyǵady” dep daryndy
Halyq aıtsa, halyq sózi
Árqashan da nanymdy.
Sol ónerdiń jolyn qýǵan
Osy synyp atynan,
Qabyldańyz shyn júrekten,
Sálem sizge jalyndy.
Muǵalim: Mine, balalar, búgin ózderiń burynnan biletin ádeptilik jaıly bilimderińdi osy tárbıelik sharamyz arqyly tolyqtyra tústińder dep oılaımyn. Endi osy úırengenderińdi kúndelikti ómirde qoldana bilińder jáne ózderińnen kishi ini – qaryndastaryńa únemi úırete júrińder. Meniń senderge aıtarym: adam árqashan da bet sulýlyǵymen emes, ishki jan dúnıesimen, ádeptiligimen, mádenıettiligimen ádemi.
Maqsaty: ádeptilik týraly uǵym qalyptastyrý, ádeptilik, ınabattylyq jaıynda oqýshylardyń oıyn damytý, qoǵamdyq ortada ózin - ózi ustaı bilýge, oqýshylardy adamgershilikke, ádeptilikke, qarapaıymdylyqqa jáne kishipeıildilikke, ádeptikke, izgilik pen mádenıettilikke, úlkendi syılaýǵa, kishige úlgi bola bilýge tárbıeleý jáne jaman ádetterden aýlaq bolýǵa, óz halqynyń salt – dástúrin úırene otyryp, ádet álippesin darytý.
Ádis – tásilderi: suraq – jaýap, kórinis kórsetý, baıandaý, oı tolǵaý.
Kórnekiligi: synypty bezendirý, ádeptilik týraly jazylǵan qanatty sózder, ósıet sózder men maqaldar, adamgershilikke baılanysty sýretter, qupıa hat.
Barysy:
1. «Ádeptilik - ádemilik» (oıtalqy)
2. «Qupıa hattar»(hattarmen jumys)
3. «Ádeptilik álippesi»
4. Qorytyndy.
Muǵalim: Qaıyrly kún, qurmetti oqýshylar! Búgingi bizdiń «Ádeptilik – ádemilik belgisi» atty tárbıelik sharamyzǵa qosh keldińizder! Balalar, búgingi tárbıe saǵatymyz taqyrybynan kórip otyrǵanymyzdaı ádeptilik, mádenıettilik, izgilik jaıynda bolmaq. Ádepti bolý degen sózdiń maǵynasy óte keń. Olaı deıtinimiz: adamnyń jasaǵan árbir is – qımyly, júris – turysy, sóıleý máneri, ózin - ózi ustaı bilýi onyń ádeptiligi, mádenıettiligi jaıly syr shertip turady. Qazir men sizderge osy ádeptilik jaıly birneshe suraqtar qoıamyn, suraqtarǵa jaýap berýlerińiz arqyly sizderdiń ádeptilik jaıly oılaryńyzdy tyńdaǵym kelip tur. Endeshe búgingi osy tárbıelik sharamyzda biz kóptegen maǵlumattar alyp, oılarymyzdy keńeıtip, sizderge kishkene de bolsa bolashaqqa jol kórsetermiz dep oılaımyn. Sonymen, biz búgin myna taqyryptarǵa keńinen toqtalatyn bolamyz.
1. «Sálemdesý - ádeptiliktiń belgisi»
2. «Qoǵamdyq kóliktegi ádeptilik»
3. «Dastarhan basyndaǵy mádenıet»
4. «Mádenı – kópshilik oryndardaǵy ádeptilik erejeleri»
Taqyryby: «Sálemdesý - ádeptiliktiń belgisi»
Suraqtar:
1. Adamgershilik qasıetiniń qaınary sálem berýdiń mánin túsindirip ótińizder?
2. «Ádepti eldiń balasy alystan sálem beredi»degen ataly sózge túsinik berip ótińizder?
3. «Assalaýmaǵaleıkým» sóziniń maǵynasyn ashyp berińizder?
4. Balalar, sizder sálemdesý túrlerin bilesizder me?
1 – oqýshy: Qazaq tárbıeni amandasýdan, esen – saý surasýdan bastaǵan. Keıbir egde adamdar «Assalaýmaǵaleıkým» degennen – aq kim ekenin bildim» dep jatady. Bul kezdeısoq aıtyla salǵan sóz emes, olaı bolsa mánisine úńilip kóreıik.
2 – oqýshy: Birinshiden, sálem bergen kisiniń daýysynyń shyǵýyn, sálem berý yrǵaǵyn baıqaıdy. Ekinshiden, sálem bergende ózińdi qalaı ustaısyń, qalaı turasyń? Úlkender osynyń bárine de nazar aýdarady, synaıdy.
3 – oqýshy: Úlkenniń aldyndaǵy sálemiń, basshymen amandasý, qol qysysyń da birtalaı nárseni ańǵartady: egde kisiniń ne jas balanyń qolyn qattyraq qysyp jiberseń, dórekiligińiz birden kórinedi.
Muǵalim: Ádep, adamshylyq amandasýdan bastalady. Aq saqaldy atany, aq jaýlyqty ájeni qurmetteý, jalpy ózinen úlkenge sálem berý, aldynan kesip ótpeý jas urpaqtyń qasterli paryzy ekenin este saqtaýymyz kerek.
«Qoǵamdyq kóliktegi ádeptilik»
- Sen ózin kúndelikti minetin avtobýsty aıaldamada kóp tosyp turdyń, sharshadyń. Kóligiń kelip toqtady da, sen ishke enip bos orynǵa kelip jaıǵastyń. Kelesi aıaldamada úlken qarıa kisi mindi, bos oryn joq. Sen ne ister ediń?(Oqýshylar óz oılaryn ortaǵa salady).
1 – oqýshy: - Qoǵamdyq kólikke basqalardy ıtermelemeı, mádenıetti túrde kirý kerek.
- Jol aqysyn tóleýdi umytpa.
- Kólik ishindegi adamdardy qaǵyp – soǵyp, ıtermeleme, daýys kóterip uryspa. Abaısyzda qaǵyp ketseń keshirim sura.
- Úlken kisilerge, múgedekterge, balaly analarǵa oryn ber.
- Bıletińdi aıaq astyna tastaı salmaı, kólikten shyqqannan keıin arnaıy jáshikke sal.
Muǵalim: Ádepti adamdar – qoǵamnyń baǵa jetpes baılyǵy ári mártebesi. Adam bolatyn bala barlyq jaqsy qasıetterdi úırenip, jaman minez, ádetterden, unamsyz qylyqtardan aýlaq bolýǵa tyrysýy kerek.
«Dastarhan basyndaǵy mádenıet»
1. Tamaqtaný mádenıeti degendi qalaı túsinesiz?
2. Dastarhan basynda ózińdi qalaı ustaý kerek?
3. Dastarhan jabdyqtaý mádenıeti degendi qalaı túsinesiz?
1 – oqýshy: Tamaqtaný mádenıeti degenimiz – birqalypty tamaqtaný, taǵamdardyń túrlishe bolýy, qaı kezde jáne qandaı mólsherde iship – jeı bilý, dastarhan basynda ózińdi durys ustaı bilý.
- Stolǵa qolyńdy tazalap jýyp, syrt kıimińdi sheship kelip otyrý kerek.
- Dastarhan basynda jan – jaǵyńa alaqtamaı, tynysh otyryp tamaqtaný kerek, áıtpese tamaǵyń durys sińbeıdi.
- Aýzyńa tamaqty toltyryp alyp qasyńdaǵy adamdarmen sóılespe, aýzyńnan tamaǵyń shashyraıdy ári sóziń túsiniksiz bolyp shyǵady.
- Dastarhan basynda otyryp qatty sóıleýdiń, qatty kúlýdiń, balaǵat sózder aıtýdyń qajeti joq.
- Dastarhan basynda aıaq – qolyńdy kermeı jınaqy otyr.
- Amandasý úshin taǵam turǵan stoldyń ústinen qol sozý durys emes.
- Tamaq iship bolǵannan keıin qolyńdy, aýzyńdy salfetkamen súrtýdi umytpa.
- Rahmet aıtýdy da esten shyǵarma.
Muǵalim: Balalar, adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata otyryp ádep álippesin boıymyzdan shyǵarmaýymyz kerek.
«Mádenı – kópshilik oryndardaǵy ádeptilik erejeleri»
- Konsert bastalyp ketti, sen sál keshigip keldiń. Ózińniń bılette kórsetilgen ornyń aldyńǵy jaqta. Sen ne ister ediń?(Oqýshylar óz oılaryn ortaǵa salady)
Muǵalim: Ádep – dinniń jarshysy.»Ádepti kiside uıat bar, uıaty bar kiside ıman bar» delinýi beker emes eken.
«Kitaphanadaǵy ádep»
- Sen kitaphanada erteńgi sabaǵyńa berile daıyndalyp otyrsyń. Kórshi stolǵa eki oqýshy kelip otyrdy da, qoldaryndaǵy kitabyn retsiz paraqtap, kúbirlep sóılese bastady, seniń kóńiliń bólinip ketti. Sen ne ister ediń?(Oqýshylar óz oılaryn ortaǵa salady)
1 – oqýshy: Kitaphanamen dos bol, oǵan jıi barýdy ádetke aınaldyr. Kitaphana – qoǵamdyq oryn, sondyqtan ol da úlken mádenıettilikti talap etedi. Kitaphanada tynyshtyq saqtaýǵa qatań talap qoıylady, eshkimmen daýystap sóılesýge, qaǵazdaryńdy retsiz sytyrlatyp janyńdaǵylardyń kóńilin bólýge bolmaıdy. Alǵan kitaptaryńdy uqypty paıdalana bil, betin jyrtýǵa, shımaılaýǵa bolmaıdy. Daıyndalyp bolǵannan keıin kitaphanashyǵa ótkizip rahmetińdi bildirýdi umytpa.
Muǵalim: Jaýaptaryńa rahmet, balalar. Endi tárbıelik sharamyzdyń kelesi bólimi – «Qupıa hattarmen» jumys bólimine kóshsek. Men mundaǵy «Qupıa hattardy» oqyp, sizderdiń pikirlerińizdi tyńdaǵym kelip tur.
1 – hat: Qurmetti dostar!
Meniń kórshimniń bir balasy bar. Ol ótirikshi, kózbe – kóz ótirik aıta qoıady. Maǵan kúnde kelip oınaǵysy keledi. Men onymen dos bolyp oınaımyn ba?
2 – hat: Qurmetti dostar!
Partada menimen birge bir bala otyrady. Oınap – oınap, tapsyrmany oryndamaı, jazbaı keledi. Sabaqty meniń dápterimnen kóshirip alady. Men bermesem, «Sen sarańsyń» deıdi. Men ne isteýim kerek?
Muǵalim: Ádeptilik – barlyq adamǵa jarasatyn qasıet. Ol – adamnyń jasynan alǵan tárbıesine, ósken ortasyna, tóńirektegi adamdardyń qarym – qatynasyna baılanysty qalyptasatyn qasıet. Al, endi, balalar, ádeptilik, sypaıylyq týraly óleń, maqal – mátelderińdi tyńdaǵym kelip tur. Qandaı óleń joldaryn, maqal – mátelderdi bilesińder?
1 – oqýshy: Ádeptilik, ar, uıat – adamdyqtyń belgisi.
2 – oqýshy: Jasynda ádep úırenbegen kisiden ósken soń qaıran joq.
3 – oqýshy: Ádepsiz ósken adamnan, tártippen ósken tal artyq.
Muǵalim: Maqal – mátelderińe rahmet, búgingi taqyrybymyzǵa baılanysty óleńderińdi tyńdasaq.
1 – oqýshy:“Aqyl jastan, asyl tastan
Shyǵady” dep daryndy
Halyq aıtsa, halyq sózi
Árqashan da nanymdy.
Sol ónerdiń jolyn qýǵan
Osy synyp atynan,
Qabyldańyz shyn júrekten,
Sálem sizge jalyndy.
Muǵalim: Mine, balalar, búgin ózderiń burynnan biletin ádeptilik jaıly bilimderińdi osy tárbıelik sharamyz arqyly tolyqtyra tústińder dep oılaımyn. Endi osy úırengenderińdi kúndelikti ómirde qoldana bilińder jáne ózderińnen kishi ini – qaryndastaryńa únemi úırete júrińder. Meniń senderge aıtarym: adam árqashan da bet sulýlyǵymen emes, ishki jan dúnıesimen, ádeptiligimen, mádenıettiligimen ádemi.
You Might Also Like
