InfoHub Logo

Dál saǵat on ekide kezdesý bastalyp ketti. Alǵashqy sózdi jarytylys taný pániniń muǵalimi Qalıbaı Jumabekuly alǵan:

— Balalar aýyl baǵyna bir ýaqyt kóz salyńdarshy. Kúnnen  kúnge tozyp barady emes pe. Aǵash aýyl kórki, sáni. Tabıǵatty qorǵaýdyń ózi osy baqty saqtaýdan bastaý kerek, — dedi ol. Sonan soń Aral teńiziniń quryp bara jatqanyn, Balqashqa qaýip tóngenin kúıine áńgimelegende janymyz túrshikti. Sonyń áseri me Nurseıit degen bala ornynan atyp turdy da:

— Aǵaı, durys aıtady, balalar, — dedi daýystaı sóılep.

— Bizdiń baqty da qyryp jatyr. Anaý ınternattyń kishkentaı balalary, aǵashtyń basyna shyǵyp, butaqtaryn syndyryp bitgi.

— Ol ol ma, elderdiń shaýyp otynǵa tartqany qansha,— dedi ekinshi bala.

— Kúzetshisine kórsetpeı bárin túnde jasaıdy, ońbaǵandar. Áneý kúni kórdim, anaý baqtyqń alma aǵashty alabynan úsh túbin qazyp alyp ketti,— dedi Asqar degen bala.

— Men ótirik aıtpaımyn, balalar. Ózderiń de baıqap júr ekensińder ǵoı, — dedi Qalıbaı muǵalim.

— Endigi sózdi Órik ájege beremiz. Shashy bozań tartqan, júzi shalbar-shalbar qart áje bıylǵy jyly seksenniń toǵyzyna shyqqan eken.

— Balalar, — dedi ol qolyn kóterip.— Mynalaryń kókeıge qonatyn suraq eken. Bárimiz qarttyń aýzyna qarap únsiz qaldyq.

— Iá, balalar. Meniń senderge aıtar áńgimem ertegige uqsap ketip júrmesin. Biraq, bul shyndyq oqıǵa. Kitaptan oqyp mıǵa toqyǵan shyǵarsyńdar. Myna qonys teýip otyrǵan jerimizdi buryn Abdyra beketi degen. Otyz birdegi ashtyqtan qutylyp, endi-endi eńsemizdi kóterip kele jatqan ýaqyt. Talaı bozdaqtar bekerden-bekerge qaza tapty ǵoı. Astyǵymyz da, malymyz dabar edi. Týtalaqaıǵa salyndy. Elge berilmedi. Qoıshy, sonymen alaqandaı aýdańdyq keńestiń orynbasary retinde el ishinde jıyn bolyp, áńgimelesip, halyqqa jaıdy túsindirip júremiz. Ol kezde bilimdi ataýly sırek edi ǵoı. Oıda-joqta Balabek degen aqsaqaldyń óz oıyn ortaǵa salǵany.

— Órikjan-aý, kópten beri aıta almaı júrgen usynysym bar. Óziń bilesiń, el bolsa, eńdi-endi esin jıyp, turalaǵan ornynan turyp keledi. Ár jerde bir shoq bulttaı bop úıler salynyp jatyr. Ashtyq jyldary sasqanymyzdan esigimizdiń aldyna ósken eki-úsh aǵashty da otqa tamyzyq jasap, shaýyp saldyq. Pendeshilik ne jasatpaıdy. Aýylǵa kóz toqtatshy. Kóleńke bolyp, pana derlik aǵash bar ma? Tegi, kók ósirgen kógeredi. Sodan soń ár úı de tynysh jatyp qalmas,— degen. El dý qol shapalaqtap jiberdi.

— Iá, durys aıtady. Jastar bastasa, biz qostaımyz. Mektep oqýshylary kómektesedi, — dedi el ishinen.

— Baq bolǵan soń, oǵan jemis aǵashtaryn da egý kerek. Sarymetennen shybyq kesip qorshaý qajet, — dedi Aıqyn degen jigit.

— Sý máselesin qaıtemiz, — dedi endi biri.

— Qabyrǵataldan ógiz aryq tartqansha shelektep sýaramyz, — dedi jastar jaǵy.

— Eh, ótip bara jatqan dúnıe-aı. Kóp túkirse kól degen emes pe. Keshkisin jumys sońynan el bop bel sheship iske kirisip ketti. Balabek aqsaqal ógiz arbamen Qaraǵashtan aǵash órkenderin tartty. Endi bir top Sarymetennen aǵash qıyp baqty qorshady.

Usynys el bop qoldandy. Sonymen Aqsý baǵy bir aı ishinde egilip bitti. Baqty jastar kezekpen kúzetetin. Sýdy Aqsý ózeninen shelektep tartyp, sýǵardyq. Kesheý kúzde aryqpen baqqa sý keldi. Baqtyń shejiresi tek osymen ǵana bitken joq, balalar. Bul jerde alty baqan tebilip, oıyn-saýyq uıymdastyrylatyn. Saltanatty jıyndar ótetin. Ótip bara jatqan ýaqyt-aı. Qyryq besinshi jyly toǵyzynshy maıdaǵy Jeńis kúni osy baqtaǵy eldiń kóńil kúıin kórseńder, balalar. Erteńgi saǵat altydan, kelesi kúngi saǵat altyǵa deıin, adamdar uıyqtaǵan joq.

Onyń ishinde soǵys taqsiretin tartqan aq jaýlyqty analar da, kúıeýin kútken órimdeı jas kelinshekter de, ákelerin saǵynǵan ózderindeı balalar da bar edi. Jemis aǵashtary sol jyly jaqsy gúldedi ǵoı. Appaq gúlder-aq shymyldyqqa uqsap, baqqa kórik berip, qulpyryp ketti-aý. Sol qýanyshpen birge eńiregende etegi jasqa tolǵan kóp ananyń biri men edim. Jalǵyz ulym Bımolda maıdan dalasynda qaza tapty.

Sonaý Mataı stansıasyna júz on segiz jigitpen birge jalǵyzymyzdy alyp baryp, ólimge aıdap aparǵandaı kúı keshtim. Ólgen artynan ólim joq. Onyń ústine ol jalǵyz meniń ǵana balam emes, Otannyń balasy ǵoı. Ol kúndi senderdiń bastaryńa bermeı-aq qoısyn, — dedi Órik áje bir sát kúrsinip.

Qazirgi qoı ústinde boztorǵaı jumyrtqalaǵan shat zaman da, biz ekken baqta senderdiki. Aǵashtar da men sıaqty qartaıady. Aǵash nege kesildi? Sulý qaıyńdar, qyzyl alma, almurtty kózdiń jaýyn alǵan jemis aǵashtary túbirimen joq. Keshegi belýardan keletin kók shóp qaıda? Osynshama qatygezdik jasap jatqan kimder? Olar el ishindegi ezder, pendeniń quldary, túkke túsinbeıtin tentek balalar. Bul baqtyń tarıhyn bilmeıtinder. Órik apa bir sát únsiz qaldy.

Balalar dý qol shapalaqtap jiberdi.

— Jaraısyń, balalarym, — dedi Órik áje.

---