InfoHub Logo

Bilim berý tehnologıalary sektory (Edutech) sońǵy jyldary kóp talqylanǵan taqyryptar arasynda oryn alyp keledi, sebebi keń taralyp kele jatqan «sıfrovızasıa» men bilim alý qoljetimdiliginiń arta bastaýy, sonymen birge qashyqtan oqý shyntýaıtynda oqytýshymen oqylatyn sabaqtardyń ornyn almastyra almaıtyny týraly pikirtalastar qosymsha suraqtar týyndatyp otyr.

Ne desek te, bul naryqtyń óte kúrdeli ekendigin moıyndaý kerek: mundaı startaptardan paıda tabý qıynǵa soǵatynyn, olardyń negizin qalaýshylardyń túrli ákimshilik kedergilermen betpe-bet kelip jatqanyn, sondaı-aq, mundaı startapty bastap ketý úshin naqty bir salanyń ǵana emes, birneshe bilim salasynyń mamany bolý kerektigin de esepke alǵan jón. Iaǵnı qandaı pán boıynsha bilim beriletini bylaı tursyn, oǵan qosa adam mıynyń san qyrly erekshelikterin, sonyń ishinde ony bilim alýǵa ıtermeleıtin jáne bul úrdisti jeńildetetin faktorlar da bar ekenin esten shyǵarmaý kerek.

Álemdik naryq

Education International derekterine súıensek, búgingi álemdik bilim berý naryǵy shamamen $5 trıllıonǵa tepe-teń keledi eken. Oǵan qosa, bul kórsetkish kelesi birneshe jyl ishinde $6-7 trıllıonǵa deıin ósýi de yqtımal. Onyń ishinde e-learning naryǵynyń úlesi shamamen $165 mıllıardty (jalpy naryqtyń tek 3% ǵana), al 2020 jylǵa deıin nebary $240 mıllıardty quraıdy eken.

Bilim berý startaptarynyń keńinen tarala bastaýy 2012 jyly bastalǵan edi. Venchýrlik ınvestısıalardy tartý arqyly búgingi kúni atalǵan salanyń iri oıynshylaryna aınalǵan Coursera, Udemy men Udacity bolǵan edi. 2015 jyly LinkedIn bilim berý kýrstarynyń portaly Lynda-ny $1,5 mıllıardqa satyp alǵanda, sondaı-aq, kásibı biliktilikti arttyrýǵa arnalǵan Pluralsight platformasynyń kapıtalızasıasy $1 mıllıardqa jetkende, bul naryqtyń qarqyndy serpilisi bastalyp ketti degender de bolatyn. Dál osy kezde atalǵan sektorǵa quıylǵan ınvestısıalar kólemi óziniń shyrqaý shyńyna jetken edi, atap aıtsaq, 2015 jyly jalpy eseppen alǵanda 300 kompanıaǵa $2,2 mıllıardtan asa qarjy quıylǵan bolatyn.

Al 2016 jyly osy saladaǵy ınvestorlar túńiletindeı jaǵdaı oryn aldy – naryqtyń ósý qarqynyna negizdelgen úmitteriniń ornyna Coursera sıaqty iri oıynshylardyń óz bıznes-modelderin ózgertýlerine ákelgen úrdis bastylap ketti. Investısıalar azaıyp, 2013 jylǵy kórsetkishterge (shamamen 240 kompanıa), al qarjylandyrý kólemi 2014 jylǵy kórsetkishke (~$1,5 mıllıard) qaıta oraldy.

^{Education&Training sektoryna quıylǵan ınvestısıalardyń kólemi men sany}

Bul atalǵan sektordaǵy damýdyń tejelgendeginiń kórsetkishi me, álde pesımısik kóńil-kúıge áli tym erte me?

Mıllıondar qaıda quıylyp jatyr

Aldymen sektordaǵy úrdisterge, qarajattyń qaıda quıylyp jatqanyna jáne munyń qaıda ákele jatqanyna biraz toqtalyp ketsek. Investısıanyń basym bóligi qaıtarymnyń eń aýqymdy kórsetkishterine ıe salalarǵa bólinýde. Sondyqtan bilim berý tehnologıalarynyń qarjylandyrylý jaǵynan eń aýqymdy segmentteri men damýdyń trendtik (keleshegi bar) segmentterin, ıaǵnı future of edtech segmentin bólip qarastyrý qajet.

Hackeducation portalynyń derekterine sáıkes 2016 jyly eń qarqyndy damyǵan sektorlar qatarynda (ınvestısıalanǵan kompanıalar men ınvestısıalardyń jalpy somasy boıynsha) kelesiler bolǵan.

^{2016 jyly eń kóp ınvestısıa quıylǵan Edtech salalary}

Endi árbireýine jeke-jeke toqtala keteıik. Baǵdarlamalaý qabiletiniń HHİ ǵasyrda keń suranysqa ıe bolýy nátıjesinde osy saladaǵy kýrstar da keńinen taralyp otyr. Sonymen birge baǵdarlamalaý kýrstarynyń sandyq túrden tys ótkizilýi múldem múmkin bolmaǵandyqtan, sońǵy kezderi baǵdarlamalaý negizderine úıretetin Codecademy onlaın-platformasy men İT-mamandyqtarǵa úıretetin Galvanize onlaın-platformasy sıaqty resýrstardyń qarqyndy damý úrdisi oryn alýda.

Repetıtorlyq jáne testileýge daıyndyq ta paıda kózi retinde keń taralǵan segment bolǵandyqtan, ınvestorlardyń bul sektorǵa kirýi suraq týǵyzbaıdy.

AQSH-ta bul úrdis osydan eki jyl buryn oryn ala bastasa, bıyl atalǵan úrdiske Qytaı men Úndistan da qosylǵanyn aıta ketý kerek. Bul elderde qazirgi tańda bilim berý tehnologıalarynyń qarqyndy serpilisi oryn alýda – edtech salasyndaǵy Byju's, iTutor Group, 17zuoye, Zuoyebang sıaqty kóptegen kompanıalar sońǵy jyldary ondaǵan jáne júzdegen mıllıon dollarlyq ınvestıa tartty.

Barlyq adamzat balasyna tegin bilim berý tezısine jáne ashyq qoljetimdiliktegi kontent kóleminiń artýyna qaramastan, aqyly jáne shyn máninde sapaly bolyp keletin bilim aqysy kúnnen kúnge qymbattap barady. Ashylǵan bette aqysyz bolǵan edX pen Coursera sıaqty platformalar da venchýrlik qorlardan kelip túsetin qarjylandyrýdyń azaıýy nátıjesinde paıda tabý men tıimdi bıznes-modelderdi qoldanýǵa aýysty. Sondyqtan osy segmenttiń jańadan damyp kele jatqan taǵy bir modeli retinde Affirm resýrsynyń nesıelik bilim berýin, ıaǵnı onlaın-satyp alýlardy nesıeleý qyzmetin ataýǵa bolady.

Degenmen, ınvestorlar bilim berý segmentindegi bıznes-modelderdi aýystyrý jáne jańa modelderdi oılap tabý arqyly paıda tabýdyń jańa kózderin izdep baǵýda. Osyndaı standartty emes jobalardyń biri retinde MasterClass jobasyn ataýǵa bolady. Onyń aıasynda óz isiniń naǵyz sheberi bolyp tanylǵan juldyzdardan sabaq alý, mysaly, akterlik sheberligińizdi shyńdaý úshin Kevın Speısımen, al tenıstegi jetistikterińizdi Serena Ýılámspen jattyǵý arqyly jetildirý qyzmeti usynylady.

Alaıda 2016 jylǵy iri ınvestısıalyq jetistikter joǵaryda atalmaǵan segmentterde oryn alypty. Atap aıtsaq, Age of Learning men onyń 2-8 jas aralyǵyndaǵy balalarǵa arnalǵan oqytý oıyndaryn shyǵaratyn ABCmouse flagmandyq jobasyna $150 mıllıon, HotChalk-tyń LMS-platformasyna $100 mıllıon ınvestısıa quıylypty. Muny, óz kezeginde, edtech salasyndaǵy jobalardyń san alýandylyǵynyń, ekinshiden, ınvestorlardyń áli de bolsa tyń jobalar izdeýiniń kórsetkishi retinde qabyldaýǵa bolady.

Trendter men kelesheginen zor úmit kúttiretin baǵyttar ishinde aldaǵy 3-5 jylda úlken tabysqa ıe bolý múmkindigi barlary kelesiler.

Birinshiden, digital education baǵytymen baılanysty negizgi úmit kózi bilim berýdi derbestendirý men beıimdi oqytý bolyp tabylady. Dástúrli bilim berý ınstıtýttarynyń negizgi problemasy olardyń negizinde az ýaqyt aralyǵynda neǵurlym kóp adam sanyn úıretýge baǵyttalǵan ámbebap ádistemeniń bolýy. Nátıjesinde oqýshylardyń basym bóligi atalǵan ádistemege tolyqqandy saı kelmegendikten, árbir jeke adamnyń bilim alý úrdisi utymdy bola almaıdy.

Sandyq tehnologıalardyń mindeti árbir adamnyń ózine tán erekshelikterine sáıkes suryptalyp alynǵan algorıtmderdiń, tıisti kontenttiń kómegimen ony tıimdi túrde oqytyp shyǵarý bolyp tabylady. Qazirgi tańda bilim berý naryǵyndaǵy iri startap-jobalar derbestendirýge kóshý qajettiligi týraly aıtyp keledi, alaıda osy segmenttiń Knewton sıaqty aldyńǵy qatarly kompanıasy usynǵan joǵary oqý oryndaryna arnalǵan arnaıy oqý platformasy (ınvestısıalardyń jalpy kólemi $150 mıllıonnan astam) osy segmenttiń bolashaǵyn aıqyndap bergendeı boldy.

Ekinshiden, bilim berý ınstrýmentarıiniń keńeıýi de oryn alýda. Buǵan ınteraktıvti oqýlyqtar men zamanaýı medıaquraldar (planshetter, ekrandar jáne t.b.) ǵana emes, sonymen birge tolyqtyrylǵan jáne vırtýaldy shynaıylyq tehnologıalary da kiredi.

Qoldaný salalary da keń bolǵandyqtan, kompanıalar kúrdeli hırýrgıalyq otalardan bastap, kelissiózder júrgizýge arnalǵan qabiletterdi jetildirýge baǵyttalǵan vırtýaldy trenajerlarǵa deıin bárin qoldanyp kórýge daıyn.

Osylaısha, ınvestorlardyń bilim berý sektoryna degen qyzyǵýshylyqtary ýaqyt óte kele odan ári arta túsýde. Árıne, bilim berý salasyndaǵy kompanıalardyń jappaı ashylý úrdisi bastalǵan kezde az ýaqyt aralyǵynda ashylyp, keıin jabylǵan kompanıalar da boldy.

Alaıda startaptardyń basym bóligi jumys baǵyttaryn birshama aýystyryp, tyǵyryqtan shyqty, al jabylǵan startaptardyń ornyna bolashaǵynan úmit kúttiretin baǵyttarǵa, sonyń ishinde derbes oqytýǵa jáne bastaýysh synyp oqýshylaryn ınovasıalyq oqý ádisteri negizinde oqytýǵa baǵyttalǵan jańalary keldi. Bilim berý segmentiniń bolashaǵy da osy kompanıalardyń qolynda ekeni aıtpasa da málim.

---