InfoHub Logo

Bizdiń ǵalamshar —  shyn máninde óz biregeıligimen ári ásemdigimen erekshelenetin oryn, sonymen birge shamamen 7,5 mlrd. adamnyń úıi bolyp tabylady. Alaıda, ókinishke oraı, adamdardyń áleýmettik deńgeıi birdeı emes. Eger Jer betindegi ár adam barlyq baılyqtan jáne adamzatpen óndiriletin barlyq ónimnen teńdeı úles ala alsa ne bolar edi?

Álemdegi barlyq adam bir-birimen shyn máninde teń bolǵan jaǵdaıdaǵy qyzyqty statısıkamen tanysýǵa shaqyramyz.

Jer

^{© pixabay}

• Qurlyq aýdany — 148 429 000 sh. km.

• Ár adam basyna keletin jer shamamen 19 790 sh. m.

• Monakodaǵy xalyqtyń tyǵyzdyǵy — 18 679 adam/sh. km. Álemdegi eń úlken memleket Reseıdegi xalyqtyń tyǵyzdyǵy — 8,56 adam/sh. km.

Tushshy sý

^{© pixabay}

• Jer betinde 1 386 mln. tekshe km. sý bar, tushshy sý onyń  3 %-yn ǵana quraıdy. Al sol tushshy sýdyń kóp bóligi muzdyqtarda qatyp tur nemese jer asty qoınaýynyń tereń bólikterinde shoǵyrlanǵan.

• Barlyq sýdyń 0,649 %-y ǵana ishýge jaramdy jáne qoljetimdi, al bul adam basyna shaqqanda shamamen 120 mlrd lıtr.

• Óndiristiń orasan zor kóptigin, aýyl sharýashylyǵyn, lastanýdy jáne býlanýdy eskergende bul tym az. Sýdy bosqa ysyrap qylmańyz!

Temir joldar

^{© pixabay}

• Álemdegi temirjol tóseminiń jalpy uzyndyǵy 1 370 782 km.

• Bir adam basyna keletin temir jol uzyndyǵy 18 sm-den sál ǵana asady.

• Bul shamanyń azdyǵy sondaı, tipti rels ústine planeta turǵyndarynyń barlyǵyn bir mezette syıdyryp turǵyza almaısyń da.

Munaı

^{© depositphotos}  

• Munaıdyń dáleldengen álemdik qory 2016 jyly 1 707 mlrd. bareldi qurady.

• Árbir adam basyna keletini 36 myń lıtr shamasynda.

• Munaı paıdalanýdyń qazirgi deńgeıimen eseptegende (bir kúnde adam basyna shamamen 2 lıtr), bul qor taǵy 50 jylǵa jetedi eken.

Jún

^{© pixabay}

• Jylyna 1 160 mln. kg. jún óndiriledi.

• Ár adam basyna keletin jún shamamen 155 gram. Bar bolǵany sol-aq.

Qaǵaz jáne karton

^{© pixabay}

• Qaǵaz ben kartonnyń jyldyq shyǵarylymy 406,5 mln. tonna deńgeıinde.

• Al bul adam basyna shaqqanda 54 kg-nan sál ǵana asady!

• Bul ár adam jyl saıyn jeke kitapxanasyn súıikti avtorlarynyń eki úlken shyǵarmalar jınaǵymen tolyqtyra alatyndaı jetkilikti mólsher.

 

Ormandar

^{© pixabay}

• Álemdegi ormandar aýdany 2016 jyly 3 999 mln. ga jerdi qurady.

• Ár adam basyna shaqqanda 5 300 sharshy metrden keledi eken.

• Bul degeniń tym az, ásirese, aldyńǵy pýnktte aıtylǵan qaǵaz óndirisin jáne búkil jer sharynda is júzinde toqtaýsyz bolyp jatqan órtterdi eske alar bolsaq. Al orman degen — jerimizdiń ókpesi ǵoı.   

Kofe

^{© pixabay}

• Kofeni eksporttaýshy elder 2016 jyly 9 232 140 000 kg kofe óndiripti.

• Ár adam basyna shaqqanda 1,23 kg-nan shyǵady eken. Al bul kofeni jaqsy kóretin elder úshin óte az.

Coca-Cola

^{© pixabay}

• 2016 jyly kompanıa 155 mlrd. lıtr Coca ónimin óndirdi.   

• Bul ár adam basyna sanaǵanda 20 lıtrden sál asady!

• Al álemde gazdalǵan sýdyń budan da basqa kóptegen túrleri óndiriledi emes pe!

Sabyn

^{© pixabay}

• Jyl saıyn 4 535 923 700 kg. sabyn óndiriledi.

• Ár adam basyna 605 gram sabynnan keledi eken.

• Qoldy árdaıym jýyp turý arqyly ǵana jyl saıyn 1,4 mln-nan astam ólimniń aldyn alýǵa bolady. Sondyqtan, tazalyqty elemeı júrmeńiz, xosh ıisti sabyn jasasyn!

Banandar

^{© pexels}

• Álemde jyl saıyn shamamen 103 mln. tonna banan óndiriledi.  

• Adam basyna shaqqanda árqaısymyzǵa 14 kg-ǵa jýyq banan tıedi eken. Biraq, árıne, bul jemisterdiń edáýir úlesi damýshy elderde jelinedi.

Altyn

^{© pexels}

• Altyn óndirýdiń búkil tarıxynda jer qoınaýynan 187 200 tonna altyn alynǵan.

• Ár adam basyna 25 gramnan keledi eken.

• Saqtaýly qorlardyń mólsheri 57 000 tonnany quraıdy, bul ár adamǵa 7,6 gramnan bólip berýge bolatyndaı jetkilikti. Sizge de úıdegi bar áshekeı buıymdaryńyzdyń salmaǵyn ólshep kórý qyzyq bolyp tur ma?

Donor qany

^{© wikimedia}

• Búkil jer sharynda bir jylda shamamen 112,5 mln. doza (450 ml) qan tapsyrylady, bul 50 625 myń lıtrdi quraıdy.

• Ár adam basyna 6,75 ml-den keledi eken. Kún saıyn qan quıýdy qanshama adam qajet etetinin eskerer bolsaq, bul tym az.

Polıetılen paketteri

^{© depositphotos}

• Adamdar jyl saıyn 5 trln-nan astam polıetılen paketterin óndiredi!

• Al bul adam basyna 700-ge jýyq paketten keledi degen sóz!

• Olardyń kópshiliginiń qyzmet etý merzimi birneshe sekýndtan aspaıdy, al ydyraý ýaqyty jáne ekologıa men janýarlar álemine tıgizer áseri júzdegen jyldarmen esepteledi. Polıetılen paketteri — bul qaıta óńdelýi kúrdeli materıal, ári olar jahandyq problemaǵa aınaldy, sondyqtan kóptegen memleketterde olardy satý men óndirýge tolyqtaı nemese ishinara tyıym salý engizilýde.

McDonald’s býrgerleri

^{© pixabay}

• İri amerıkalyq korporasıa McDonald’s sekýnd saıyn 75-ten astam býrger óndiredi! Al bul jylyna shamamen 2 365 200 000.

• Ár adam basyna býrgerdiń 1/3-ge jýyq bóligi ǵana tıedi eken!

• Biraq kóńil túsirýdiń qajeti joq — McDonald’s-ke bul kórsetkishti orasan zor mólsherge deıin kóbeıtetin ózge de fastfýd jelileri kómekke keledi.

Ǵaryshtyq qoqys

^{© wikimedia}

• Qazirgi ýaqytta ǵalymdar orbıtadan jalpy salmaǵy 7 500 tonnaǵa jetetin birneshe júz myńdaǵan ǵaryshtyq qoqys zattaryn baqylaýda.

• Árqaısymyzǵa 1 gram ǵaryshtyq qoqystan tıedi eken.

Temeki

^{© pixabay}  

• Álemde bir jyl ishinde shamamen 5,8 trln. temeki tartylady.

• Adam basyna shaqqanda 773 temekiden shyǵady eken. Tipti osyndaı kórsetkishtiń ózi qorqynyshty, al eger jyl saıyn temeki tartýdan mıllıondaǵan adam óletinin eske alsaq, odan da qorqynyshty bolyp ketedi.

Sút

^{© pixabay}

• Súttiń álemdik óndirisi 826 mln. tonna deńgeıinde qalyptasqan.

• Sonda bir adam basyna keletin sút mólsheri — 110 lıtr.

Mysyqtar

^{© pixabay}

Mysyq — keń taraǵan úı janýarlarynyń biri bolyp tabylatynyna qaramastan, jahandy mekendeıtin mysyqtar sany 600 mln. Ár adam basyna shaqqanda shyǵatyny — bar bolǵany 0,08 mysyq... Sondyqtan, úıińizde mysyǵyńyz bar bolsa, ózińizdi baımyn dep sanaı berińiz de baryp ony bir sıpap qoıyńyz :)

---